پرهیز از دشنام، دروغ و ریا
- قال الإمام الصادق علیهالسلام: إنَّ أبی علیهالسلام قالَ: «سَمِعَ رَسولُ الله صلىاللهعلیهوآله امرَأَةً تُسابُّ جارِیَةً لَها و هِیَ صائِمَةٌ، فَدَعا رَسولُ اللهِ صلىاللهعلیهوآله بِطَعامٍ فَقالَ لَها: كُلی! فَقالَت: أنَا صائِمَةٌ یا رَسولَ اللهِ!
فَقالَ: كَیفَ تَكونینَ صائِمَةً و قَد سَبَبتِ جارِیَتَكِ؟! إنَّ الصَّومَ لَیسَ مِنَ الطَّعامِ وَالشَّرابِ، و إنَّما جَعَلَ اللهُ ذلِكَ حِجاباً عَن سِواهُما مِنَ الفَواحِشِ مِنَ الفِعلِ وَالقَولِ یُفطِرُ الصّائِمَ. ما أقَلَّ الصُّوّامَ و أكثَرَ الجُوّاعَ!»(1)؛ امام صادق علیهالسلام از پدرشان روایت فرمود: «پیامبر خدا شنید كه زنى روزهدار، كنیز خود را دشنام مىدهد. پس، غذایى طلب كرد و به او گفت: «بخور.»
زن گفت: من روزهام، اى پیامبر خدا!
فرمود: «چگونه روزهاى، كه كنیزت را دشنام دادى؟! روزه، تنها نخوردن غذا و نوشیدنى نیست و همانا خداوند، روزه را حجابى در برابر كار و سخن زشت قرار داده، كه روزهدار با آن، روزه را افطار مىكند. روزهداران، چه اندكاند و گرسنگان چه بسیار!»
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: الصِّیامُ جُنَّةٌ، إذا كانَ أحَدُكُم صائِما فَلا یَرفَث ولا یَجهَل، فَإِنِ امرُؤٌ قاتَلَهُ أو شاتَمَهُ، فَلیَقُل: إنّی صائِمٌ، إنّی صائِمٌ(2) ؛ روزه، سپر است. هر گاه یكى از شما روزه بود، پس دشنام ندهد و نابخردى نكند و نیز اگر كسى با او به جنگ برخاست و یا دشنامش داد، بگوید: «من روزهام، من روزهام.»
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: ما مِن عَبدٍ یُصبِحُ صائِما فَیُشتَمُ فَیَقولُ: إنّی صائِمٌ سَلامٌ عَلَیكَ، إلاّ قالَ الرَّبُّ ـ تَبارَكَ و تَعالى ـ لِمَلائِكَتِهِ: «اِستَجارَ عَبدی بِالصَّومِ مِن عَبدی، أجیروهُ مِن ناری، وأدخِلوهُ جَنَّتی»(3) ؛ هیچ بندهاى نیست كه روزه باشد و دشنامش دهند و او بگوید: «سلام بر تو! من روزهدارم»، مگر آن كه پروردگار متعال به فرشتگانش گوید: «بندهام از بنده دیگرم به روزه پناه جست. پس، او را از آتش من پناه دهید و او را وارد بهشت من كنید.»
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: لا تُسابَّ و أنتَ صائِمٌ، فَإِن سَبَّكَ أحَدٌ فَقُل: إنّی صائِمٌ، و إن كُنتَ قائِما فَاجلِس(4) ؛ وقتى روزه هستی، دشنام مده، و اگر كسى دشنامت داد، بگو: «من روزهام» و اگر ایستاده بودى، بنشین [تا خشمت فرو نشیند].
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: مَن لَم یَدَع قَولَ الزّورِ وَالعَمَلَ بِهِ وَالجَهلَ، فَلَیسَ للهِِ حاجَةٌ أن یَدَعَ طَعامَهُ و شَرابَهُ (5) ؛ هر كس سخن دروغ و حرام، عمل به آن و نابخردى را رها نكند، خداوند نیازى ندارد كه او از خوردنى و نوشیدنىاش دست بكشد.
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: مَن صامَ یَوما مِن رَمَضانَ فَسَلِمَ مِن ثَلاثَةٍ ، ضَمِنتُ لَهُ الجَنَّةَ عَلى ما فیهِ سِوَى الثَّلاثِ: لِسانِهِ و بَطنِهِ و فَرجِهِ (6) ؛ هر كس یك روز از (ماه) رمضان را روزه بدارد و از سه چیز سالم باشد، بهشت را با هر چه در آن باشد براى او تضمین مىكنم. زبان، شكم و شهوتش.
- قال الإمام الباقر علیهالسلام: إنَّ الكَذبَةَ لَیُفطِرُ الصِّیامَ، وَالنَّظرَةَ بَعدَ النَّظرَةِ، وَالظُّلمَ كُلَّهُ؛ قَلیلَهُ و كَثیرَهُ (7) ؛ دروغ، روزه را باطل مىكند؛ همچنین نگاهِ پس از نگاه؛ و همه (گونههاى) ستم: چه كم باشد چه بسیار .
- قال رسول الله صلىاللهعلیهوآله: مَن صامَ یُرائی فَقَد أشرَكَ (8) ؛ هر كس ریاكارانه روزه بگیرد، شرك ورزیده است.
پینوشتها:
1- النوادر للأشعری: 22/10، الكافی: 4/87/3، تهذیب الأحكام: 4/194/553، من لا یحضره الفقیه: 2/109/1861، الإقبال:1/195، بحارالأنوار: 96/293/16.
2- سنن أبی داود: 2/307/2363، صحیح البخاری: 2/670/1795، صحیح مسلم: 2/807/163، الموطّأ: 1/310/57، مسند ابن حنبل: 3/68/7495 ، السنن الكبرى: 4/448/8309، كنز العمّال: 8/447/23589 .
3- ثواب الأعمال: 76/1، الأمالی للصدوق: 682/933، المحاسن: 1/150/216، النوادر للراوندی: 135/177، بحارالأنوار: 96/288/1 .
4- السنن الكبرى للنسائی: 2/241/3259، مسند ابن حنبل: 3/418/9537، صحیح ابن حبّان: 8/259/3483، صحیح ابن خزیمه: 3/241/1994، كنز العمّال: 8/508/23868 .
5- صحیح البخاری: 5/2251/5710، سنن أبی داود: 2/307/2362، سنن الترمذی: 3/87/707، سنن ابن ماجه: 1/539/1689، السنن الكبرى: 4/449/8311 .
6- كنز العمّال: 8/481/23728، الدرّ المنثور: 1/ 454 .
7- الإقبال: 1/195، بحار الأنوار: 97/352 .
8- مسند ابن حنبل: 6/82/17140، المستدرك على الصحیحین: 4/365/7938، المعجم الكبیر: 7/281/7139، تفسیر القمّی: 2/47 .
منبع:
كتاب ماه خدا، محمدی ری شهری، ج 1، ص 250.