بهداشت قاعدگی در دختران نوجوان

دوران قاعدگی یکی از مهم ترین دوره‌های زندگی هر خانمی است و از آنجا که به‌ طور معمول، خانم ها را یک هفته در ماه درگیر می ‌کند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی آنها شود. این امر نشان می‌ دهد كه آنها سالم هستند و آمادگی مادر شدن را در آینده دارند. در ضمن مادر و خواهر بزرگ تر، اولیای مدرسه و معلمان بهداشت می‌ توانند درباره این پدیده با نوجوانان صحبت کرده و نگرانی و ترس آنها را برطرف‌ کنند و به آنها توضیح دهند که قاعدگی نه تنها بیماری نیست، بلكه امری ضروری و طبیعی برای بدن است، اگرچه ممكن است به ظاهر موجب ناراحتی شود.

باید بدانید که رعایت بهداشت فردی در این دوران بسیار ضروری است و رعایت نکردن آن ممكن است به ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده منجر شود.

این عوارض می ‌تواند فرد را از نعمت مادر شدن محروم کند و ممكن است زندگی خانوادگی آینده وی را دچار مشكل گرداند، بنابراین توجه به نكات بهداشتی و رعایت آنها اهمیت دارد:

1- لباس زیر مناسب:

از لباس‌های نخی استفاده کنید و آنها را زود به زود عوض کنید. لباس‌های زیر را باید جدا از سایر لباس‌ها بشویید و در آفتاب خشك كنید. هیچگاه از لباس زیر دیگران استفاده نكنید.

2- ورزش:

انجام فعالیت‌ها و ورزش‌های عادی و سبك در این دوران نه تنها هیچ گونه منعی ندارد، بلكه مفید هم است و به آرامش عضلات كمك می ‌كند. باید بدانید که بدترین كار، درازكشیدن روی تخت و بی‌حركت ماندن است.

3- تغذیه:

برای جبران خون از دست رفته در این دوران می ‌توانید از غذاهای مقوی مانند شیر، گوشت، حبوبات، انواع سبزی‌، لبنیات و انواع میوه‌های تازه و... بیشتر استفاده كنید. توصیه می‌ شود برای كاهش عوارض اختلالات پیش از قاعدگی، از یك هفته پیش از شروع قاعدگی از رژیم غذایی حاوی ویتامین B6 و آهن مانند گوشت، ماهی، آجیل بدون نمك و غلات سبوس‌دار مصرف کنید.

غذاهای غنی از آهن عبارتند از: گوشت ها، تخم مرغ ، جگر، سبزی های دارای برگ سبز تیره مثل اسفناج تازه و جعفری، حبوبات مثل عدس و لوبیا، نخود سبز، نان سبوس دار ، آجیل، خشکبار مثل انواع برگه، برگه آلو و هلو و زرد آلو ، توت خشک، انجیر خشک و کشمش .

ویتامین B6 در نان ها و بیسکویت های سبوس دار، ماءالشعیر، جوانه گندم ، مرغ، ماهی، جگر، میوه ها مثل موز، آب پرتقال، سیب، سبزیجات مثل هویج، گل کلم، گوجه فرنگی و در مغزها وجود دارد.

4- حمام کردن:

حمام‌كردن در دوران قاعدگی نه تنها ضرر ندارد، بلكه لازم است. البته باید از نشستن كف حمام خودداری کرده و تا حد امكان به شكل ایستاده حمام كنید تا بدن شما به آلودگی‌های میكروبی كف حمام آلوده نشود.

اما لازم است بدانید که در این دوران باید از رفتن به استخر یا دریا اجتناب کنید.

5- نوار بهداشتی:

سعی کنید در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استفاده کرده و آن را مرتب و زود به زود تعویض کنید. اهمیت این موضوع به‌خصوص زمانی كه خون‌ریزی بیشتر است، روشن می ‌شود. با این كار، علاوه بر رعایت بهداشت جسم، از آلوده شدن لباس‌های دیگر نیز خودداری می ‌شود. هنگام تعویض نوار بهداشتی، باید آن را داخل كاغذ پیچیده و دور بیندازید.

دقت کنید نوار بهداشتی را نباید به طور مستقیم در توالت بیندازید، زیرا موجب گرفتگی چاه توالت می ‌شود. چنانچه امكان استفاده از نوار بهداشتی را ندارید، می ‌توانید از پارچه‌های معمولی و قابل شستشو استفاده کرده و سپس آنها را با آب سرد و صابون شسته و در آفتاب خشك و در صورت امكان اتو کنید. سعی کنید تا حد امكان از پنبه یا دستمال كاغذی استفاده نکنید و در صورت استفاده، یك عدد گاز استریل روی پنبه قرار دهید، زیرا ممكن است قطعات خرد شده دستمال و پنبه جذب شده و موجب عفونت شود.

با توجه به اینكه در اوایل بلوغ، شروع قاعدگی نامنظم است، می‌ توان با علامت‌زدن تاریخ شروع قاعدگی در تقویم، آن را به خاطر بسپارید و نوار بهداشتی را به‌خصوص در مدرسه به همراه داشته باشید تا مشكلی ایجاد نشود.

6- استفاده از مسکن:

وجود درد در روزهای اول قاعدگی، مسئله‌ای طبیعی است. علت این امر، آزاد شدن موادی در جداره داخلی رحم است كه موجب انقباض رحم و در نتیجه درد می‌ شود. در صورت شدت درد می ‌توانید با تجویز پزشك، از داروهای تسكین‌دهنده استفاده كنید. البته بهتر است 48 تا 72 ساعت پیش از شروع قاعدگی از این داروها استفاده شود. در ضمن، استفاده از حوله یا پارچه گرم در موضع درد هم مفید است، زیرا گرما موجب شل‌شدن عضلات شده و می‌ تواند انقباضات را متوقف كند.

استراحت كافی و رژیم غذایی مناسب و اجتناب از مصرف زیاد شكر، قهوه و چای نیز می ‌تواند در تسكین درد موثر باشد.

7- بهداشت ناحیه تناسلی:

در خانم‌ها به علت نزدیك بودن مقعد به فرج و نیز مجرای خروج ادرار، امكان انتقال انواع میكروب‌ها به دستگاه تناسلی وجود دارد، بنابراین برای پیشگیری از وقوع عفونت، به هنگام طهارت باید ابتدا فرج یا قسمت جلویی دستگاه خارجی تناسلی و سپس مقعد شسته شود.

در دوران قاعدگی نیز باید پس از هر بار دست‌شویی رفتن به‌خصوص پس از اجابت مزاج، شستشو به طریقه فوق صورت گیرد و پس از شستشو، در صورت امكان با دستمال تمیز خشك شود.

تا حد امكان سعی کنید برای طهارت از آب سرد استفاده نکنید، زیرا ممكن است سبب به‌ وجود آمدن انقباض و درد زیر شكم شود. دقت کنید هیچگاه با دست كثیف یا آلوده طهارت نگیرید.

8- آکنه:

یكی از عوارض شایع دوران نوجوانی آكنه یا جوش غرور است كه علت آن تغییرات هورمونی در بدن است و در دختران، به خصوص پیش از شروع عادت ماهیانه شدت می ‌یابد. آکنه با عواملی مانند پوست چرب و شیوه تغذیه نادرست شدت می ‌یابد.

بنابراین راه درمان آكنه‌های معمولی رعایت بهداشت پوست ، شستشوی مرتب صورت با صابون‌های غیرمحرك و پرهیز از دست‌زدن به آنهاست و برای آكنه‌های شدید باید به متخصص پوست مراجعه کرد.

مریم منصوری