چند دستورالعمل برای والدینی كه كودكشان دچار لكنت زبان است
دستورالعمل اول :
نحوه گوش دادن به صحبت های كودك و عكس العمل خودتان را در مقابل او مطالعه نمایید.
برای دو یا سه روز اول ، گاه به گاه ذهن خود را بر روی ارزیابی نحوه گوش دادنتان به حرفهای كودك متمركز نمایید. بررسی كنید كه چگونه و در چه حالتی به صحبت های كودك گوش می دهید؟ چقدر و چند بار در روز به حرفهای او با اشتیاق گوش جان می سپارید ؟ چه نوع صحبت های كودك ، توجه شما را بیشتر جلب می كند ؟ طرقی را كه معمولاً در طول روز به صحبت های كودك گوش می دهید یادداشت كنید : از گوش دادن فقط به قسمت كمی از صحبت های كودك گرفته ، تا زمانی كه به همه حرفها و كلمات او به طور كامل و با دقت گوش می دهید. آیا همیشه اجازه می دهید قبل از این كه شما شروع به صحبت كنید ، كودك حرفهایش را تمام كند ؟ آیا وقتی كه او سعی می كند صحبت كند از او نمی خواهید كه عجله كرده ، زود حرفهایش را تمام كند؟ به عبارت دیگر آیا او را به تعجیل در سخن گفتن وادار نمی كنید ؟ كدام قسمت از حرفهای كودك را واقعاً می شنوید ؟ او معمولاً چقدر صحبت می كند و حرف هایش با شما بیشتر راجع به چه چیزهایی است ؟ هنگامی كه كودك بدون توجه به این كه شما مشغول كار مهمی هستید یا درباره موضوع مهمی صحبت می كنید ، شروع به حرف زدن می كند واكنش شما چگونه است ؟ وقتی كه خیلی جدی به حرفهای كودك گوش می دهید چگونه و چند دفعه به صورت او نگاه می كنید ؟ شرح مختصری درباره نحوه گوش دادن خودتان به حرفهای كودك بنویسید . توجه شما نسبت به نحوه گوش دادن به حرفهای كودك ، مقدمه لازمی برای اجرای دستورالعمل های بعدی است .دستورالعمل دوم :
سعی كنید واكنش و نحوه گوش دادنتان به حرفهای كودك را اصلاح نمایید.
در یكی دو روز بعد سعی نمایید میزان گوش دادن به صحبت های كودك خود را تغییر دهید و آن را اصلاح كنید . بدیهی است كه انتظار نداریم هر وقت كه كودك دهانش را باز كرد ، با دقت تمام به حرفهایش گوش دهید و نیز درست نیست كه فقط به بعضی از حرف های او كه ظاهراً مهم هستند گوش بدهید. بلكه در نهایت ، ممكن است به این نتیجه برسید كه بهتر است به طور كلی با دقت به حرفهای او گوش بدهید . شما ممكن است میزان گوش دادن به صحبت های كودك را در موقعیت هایی كه قبلاً بدان توجهی نداشتید تغییر دهید . همین طور، ممكن است نحوه واكنش خود را نسبت به رفتار كودك ، زمانی كه او با حرفهایش صحبت شما را قطع می كند ، تغییر دهید و تعدیل نمایید . اما مسئله مهم این است كه شما حتماً بتوانید رفتار و عادات مربوط به گوش دادن خود را بدون آنكه گرفتار افراط و تفریط شوید ، تغییر داده ، آن را اصلاح نمایید .دستورالعمل سوم :
سعی كنید احساساتی را كه در ورای كلمات كودك است ، درك كنید
پس از انجام دادن دو دستورالعمل فوق الذكر ، در چند روز آینده سعی نمایید با خیال راحت و كاملاً آگاهانه و هوشیارانه به همه ی صحبت های كودك خود ( وقتی كه با شما یا دیگران سخن می گوید ) به طور كامل گوش دهید و گذشته از الفاظ ، به مقصود و منظور او پی ببرید. در واقع جدای از ظاهر كلمات ، او چه می خواهد بگوید؟ به شیوه صحبت كردن و رفتار كلامی او توجه نمایید . به خاطر داشته باشید كه به جز الفاظی كه كودك به زبان می آورد ، صحبت های او همیشه متضمن پیامهای احساسی و تلویحی برای شماست . توجه كنید كه او چگونه از صدایش ، تغییر دادن آهنگ كلماتش ، مكث ها ، تكرار كلمات و جملات ، ترتیب كلمات و جمله بندی ها ، حالت نگاهش به شما و یا نگاه نكردنش به چهره شما ، برای ابراز احساسات و ابلاغ پیامش استفاده می كند.آیا او معمولاً با حالت و خوی تند و با نق و گریه با شما صحبت می كند ، ولی با دیگران این حالت را ندارد ؟ آیا او از فرد خاصی در خانواده می ترسد ؟ آیا معمولاً بالا رفتن آهنگ صدای گله آمیز او را در گفتن كلمه ی " مامان" زمانی كه نیاز به توجه شما دارد تشخیص می دهید ؟ آیا او به هنگام صحبت با بعضی از افراد خاص ، كلمات را بیشتر تكرار می كند در حالی كه با بعضی دیگر چنین نیست ؟ آیا زمانی كه كودك با عروسك ، اسباب بازی و یا با همبازی های تخیلی حرف می زند، تن صدای او به گونه ای ، متفاوت از زمانی است كه با شما یا دیگران صحبت می كند؟ آیا هنگام صحبت با عروسك و همبازی های تخیلی ، در او اعتماد به نفس بیشتری می بینید ؟ به عبارت دیگر آیا كودك با عروسك ها و یا اسباب بازی ها و همبازی های تخیلی خودش به صورت دستوری و آمرانه صحبت می كند ؟
به خاطر داشته باشید ، زمانی كه ذهن كودك بیشتر مشغول بعضی از موضوعات و سؤالات خاص است ، ممكن است این نوع اشتغال ذهنی حاكی از اضطراب و ترسهای پنهانی او باشد.
خوب به صحبت های كودك گوش كنید ؛ دقت كنید كه آیا بیشتر اوقات راجع به موضوعات خاصی صحبت می كند و سؤالات مشخصی مطرح می نماید یا نه ؟ اگر چنین باشد ، این نوع تمایل كودك در طرح موضوعات و سؤالات خاص ، احتمالاً نشانه ای است از ترس هایی كه در وجود او نهفته است .
توجه به پیروی از این سه دستورالعمل ساده و در عین حال بسیار اساسی ، مسلماً به شما كمك خواهد كرد تا با دید بهتر و ادراك بیشتر به صحبت های كودك گوش كرده ، در برابر كلمات و جملات او و همچنین احساسات مهمی كه در پشت جملات كودك وجود دارد ، واكنش متناسب و مطلوبی نشان دهید . در حقیقت ، این مهم ترین جوهره و صفت یك شنونده خوب بودن و لازمه ی خوب صحبت كردن است . همچنان كه بتدریج نسبت به زمانی كه باید كاملاً به حرف های كودك گوش كنید و نیز مواقعی كه احساس می كنید چندان ضرورتی برای این كار نیست ، پی می برید ، سعی كنید با روشهایی كه به نظرتان مطلوب می رسد ، به كودك بفهمانید و او را راضی و قانع نمایید كه وقتی مشغول انجام كارهای روزانه خود هستید و آن طوری كه شایسته است نمی توانید به صحبت های او گوش بدهید ، به این معنا نیست كه شما او را دوست ندارید و یا كم دوست دارید . بعضی از مواقع عمداً ( به طوری كه كودك هم متوجه شود ) بعضی از كارهای مهم را كه در دست دارید رها نموده ، با كودك خود صحبت كنید و به گونه ای كه بایسته است احساس و علاقه و محبت خودتان را ابراز نمایید.
دستورالعمل چهارم :
مواقعی را كه ضروری دارد فوراً به حرف های كودك گوش كنید ، مشخص نمایید
آخرین دستورالعمل :، سعی كنید در رفتار و گفتار كودك هر نوع علامت ، اشاره و یا پیام ضمنی را كه هشداری است از نیاز مبرم او به وجود شما ، و ضروری است كه فوراً با همه ی وجود و توجه كامل كارهایتان را رها كرده ، به حرفهای او گوش كنید ، تشخیص دهید . این علامت ها ، معمولاً مدت ها قبل از این كه كودك به حالت گریه و نق بیفتد ، ظاهر می شوند . البته تشخیص این علائم ممكن است مدت زمانی طول بكشد ، زیرا این حالت ها هر روز اتفاق نمی افتد . وقتی این علائم ظاهر می شوند ، مواظب تغییرات چهره ، حالت های بدن و حركاتی كه نشانه قهر و عقب نشینی كودك است ، باشید . ضرورت گوش دادن به حرفهای كودك ممكن است از طریق تغییری كه در تن صدای كودك ، آهنگ تند كلمات ، و یا با مكث ها و تكرارهای غیرعادی كلمات ایجاد می شود ، قابل تشخیص باشد .از آنجا كه گوش دادن ، مهمترین بخش جریان برقراری ارتباط است و نیز از آنجا كه گوش دادن به حرفهای دیگران مستقیماً به احساس انسان مربوط می شود ، بی تردید اصلاح و تقویت عادات خوب گوش دادن ، تأثیر مستقیمی بر روانی و سلامت كلامی فرزندتان خواهد داشت.
زهره پری نوش - سایت تبیان
