سفر به سرزمینYAHOO

تدوین: فربود شكوهی

واحد خدمتی: انفورماتیك معاونت برون مرزی

شماره تماس: 2162775

پست الكترونیكی:shokuhi@yahoo.com

در سال 1995م دو دانشجوی دانشگاه استانفورد، پایگاه اینترنتیYahooرا به راه انداختند. اكنون پس از گذشت هشت سال این پایگاه كه به یك شركت بزرگ اینترنتی تبدیل شده، روزانه 110 میلیون كاربر اینترنت را شیفته خود كرده است. میزان سرمایه این شركت در بازار سهام ده برابر بیشتر از شركتی مثلApple است. سود شركتYahoo یك موفقیت افسانه ای است كه به هیچ وجه، معلول اتفاق و خوش شانسی صرف نبوده است.

ساختمان شركتYahoo با شیشه های تیره رنگش در یكی از خیابان های باریك سانتاكلارا، در فاصله 50 كیلومتری جنوب سانفرانسیسكو، واقع شده است. این ساختمان از عظمت و شكوه خاصی برخوردار نیست. باید از در ساختمان شركت عبور كنید تا واقعاً وارد فضایYahoo شوید. تا قبل از ورود هیچ نشانی از یك شركت عظیم اینترنتی به چشم نمی خورد. وقتی از در وارد می شوید روی مبلی با دو رنگ بنفش و زرد( رنگ خاص شركت) می نشینید و اولین چیزهایی كه به چشمتان می خورد یك بسته شكلات، یك صندوق پر از دلار، مخصوص كمك به زلزله زدگان تایوان و صفحه اول نشریه "وال استریت ژورنال" است.

این اشیاء به ترتیب، علاقه به دوران كودكی، عشق به فعالیت های پیشاهنگی و موقعیت تجاری را منعكس می كنند و در واقع همین موارد شاید بهترین و كاملترین چهره را از شركتYahoo ارایه كنند. این شركت كه تنها هشت سال پس از تأسیس، روزانه میزبان 180 میلیون كاربر مشتاق است، به چه چیزی شباهت دارد؟ آیاYahoo با توجه به سودهای كلانی كه از طریق اینترنت به دست می آورد منشأ پیدایش یك الگوی جدید اقتصادی نیست؟

داخل ساختمان شركت هیچ اتاقی مشرف به فضای باز وجود ندارد. در تعداد چهار یا پنج ساختمان بتونی 1150 اتاق كوچك 3×2 متری وجود دارد و در هر اتاق یك دستگاه رایانه دیده می شود. در این مكعب های 3×2 متری حدود هفتصد نفر كارمند ساعت های طولانی را سپری می كنند. این هفتصد نفر كمی بیشتر از نصف كل كارمندان شركتYahoo را تشكیل می دهند. ساعت هایی كه این كارمندان در شركت سپری می كنند، بسیار بیشتر از زمانی است كه آنها در خانه خود می گذرانند.

خانم مولی رابین، یكی از كارمندان كه از پنج سال و نیم پیش در این شركت مشغول به كار است می گوید:" من در اینجا احساس می كنم تقریباً در خانه خودم هستم". در مورد اتاق ها مساوات برقرار است و حتی رئیس ها هم به همان مكعب های 3×2 رضایت داده اند؛ بر روی در اتاق ها یا سالن های كنفرانس به جای این كه اسم و فامیل كارمندان یا رؤسا نقش بسته باشد، می توان اسامی شهرهایی چون سنگاپور، توكیو، لندن، پاریس و یا اسامی شخصیت های كارتونی مثل" جادوگر شهر اوز" را مشاهده كرد. در انتهای ساختمان مركزی و سمت چپ راهرو اتاق "جری یانگ" قرار دارد. منظره اتاق او بسیار جالب است. نوعی شلوغی و ازدحام اشیاء، به گونه ای كه وارد شدن یا حركت در اتاق 3×2 یانگ مستلزم صرف انرژی زیادی است. جری یانگ كه یك تایوانی تبار است، مسافرت های زیادی به آسیا می كند و به این قاره علاقه زیادی نشان می دهد. بله، همین آقای یانگ بود كه با همكاری دیوید فیلو در سال 1994 مYahoo را بنیانگذاری كرد. در آن زمان این دو، دانشجوی رشته برق دانشگاه استانفورد بودند. آنها راهنمای شبكه جهانی وب را كه در واقع حكم یك دفترچه یادداشت یا فهرست جذاب ترین پایگاه های موجود بر روی اینترنت را داشت، عرضه كردند. جری و دیوید پایگاه دانشگاه ایلی نویز را برای كار خود برگزیدند؛ علت این انتخاب نیز آن بود كه این پایگاه امكان برقراری بیشترین رابطه با پایگاه های دانشگاهی و آكادمیك را فراهم می ساخت. این دفترچه یادداشت یا به عبارت دیگر دفترچه راهنما كه به زودی نامYahooرا به خود گرفت، در دانشگاه استانفورد چنان پیشرفتی از خود نشان داد كه توانست تمام مجموعه دانشگاهی را تحت پوشش اطلاع رسانی خود قرار دهد. حجم فعالیتYahoo به شدت گسترش یافته بود و در همین هنگام بود كه آقای مارك آندرسن، رئیس جوانNet Scape، رایانه های شركت خود را در اختیار دو مؤسس جوانYahoo قرار داد و به این وسیله به آنها كمك كرد تا بتوانند بهتر به فعالیت های خود ادامه دهند.

شش ماه بیشتر از زمان آغاز پروژهYahoo نگذشته بود كه این پروژه به شدت نظر صندوق سرمایه گذاری سكویا را به خود جلب كرد. این مؤسسه مالی، شش میلیون فرانك سرمایه را در شركتYahoo تزریق كرد و همین امر بهYahoo اجازه داد در 14 ماه می سال 1996 م وارد بازار بورس نزدك شود. گفتنی است نزدك معتبرترین بازار سهام امریكا در زمینه فناوری برتر است. خانم شرلی تسلر، استاد دانشگاه استانفورد، كه یكی از نخستین مشتریان شیفته پایگاهYahoo بوده است می گوید:" در آن زمان جری و دیوید نسبت به مسائل مالی و تجاری بی تفاوت بودند. آنها از دورنمای رشد اقتصادی كه پایگاه اینترنتی آنها می توانست در پی داشته شد، هیچ اطلاعی نداشتند."

اما اكنون پس از گذشت هشت سال، میزان سرمایه این شركت در بازار سهام متجاوز از نهصد میلیارد فرانك است و جری یانگ 33 ساله به همراه دیوید فیلد 34 ساله اداره امور استراتژیك و فناوری شركت را برعهده دارند. اما در رأس هرم مدیریت، تیم كاگل قرار دارد. او دارای درجه دكتری از دانشگاه استانفورد است كه برای شركتMotorola در سیاتل كار می كرد. اما یكی از صاحبان سرمایهYahoo او را برای ریاستYahoo مناسب دید و از او برای این كار دعوت كرد. به این ترتیب بود كه كاگل ریاستYahoo را عهده دار شد. او در اتاق مكعبی 3×2 خود یك میز و چهارصندلی دارد كه اجازه پذیرایی از میهمانان و مشتریان را به او می دهد. در همین اتاق او در مورد شركت خود و چگونگی به دست آوردن سودهای كلان توسط پایگاه اینترنتی سخن می گوید. گفتنی است شركتYahoo در چهارماهه دوم 1999، 244 میلیون فرانك سود داشته است. اولین منبع درآمد Yahooآگهی های تبلیغاتی است. در ماه ژانویه روزانه 385 میلیون صفحه ازYahoo مورد مشاوره و مطالعه مشتریان قرار گرفته است. این رقم نسبت به ماه ژوییه 75 میلیون صفحه افزایش نشان می دهد. بنابراین مشاهده می شود كه شمار مشتریانYahoo روز به روز در حال افزایش است و این تعداد مشتری برای شركت هایی كه قصد دادن آگهی تبلیغاتی را دارند، طمع برانگیز است. از سوی دیگر،Yahoo تعدادی از تاجران را كه از طریق اینترنت به فعالیت تجاری می پردازند، به خود الحاق كرده است. از جمله می توان:

http://www.living.com     (فروش مبل)

و

http://www.health.com    (نشریه اطلاعات درمانی)

را نام برد. دومین منبع عمده درآمد Yahoo كمیسیون هایی است كه از فروش های مزایده ای بر روی اینترنت عاید این شركت می شود. از طرف دیگر، نباید فراموش كرد كهYahoo دیگر تنها یك شركت دسترسی به پایگاه های اینترنتی نیست، بلكه علاوه بر آن در حكم سوپرماركت عظیمی است كه انواع محصولات از بارانی گرفته تا اتومبیل را به فروش می رساند.Yahoo در این كار یعنی فروش از طریق اینترنت، با كارت اعتباریVisa همكاری دارد و از این كارت های اعتباری، در این زمینه یاری می گیرد.

و اما در اینجا بد نیست نگاهی به روی دیگر سكه یعنی هزینه ها و مخارجYahoo بیافكنیم، بیشترین قسمت هزینه هایYahoo مربوط به بازاریابی می شود.Yahoo، 57 درصد از بودجه خود را به بازاریابی و تبلیغات برای نیل به حد بالاتری از شهرت اختصاص می دهد.Yahoo مارك خود را بر روی تایرهای بزرگی كه در هوا معلق می شوند، ترسیم می كند كه در همه جا می توان این تایرهای تبلیغاتی را مشاهده كرد، چه در اتوبان ها و چه در فرودگاه ها.

بر اساس تحقیقات گسترده و دقیق كه اخیراً در امریكا صورت گرفته است، شركتYahoo در فاصله زمانی هشت سال پس از به وجود آمدنش جزو 25 مارك معروف امریكایی است! بد نیست بدانیم كه در این فهرست 25 تایی مارك هایی مثلATT،Nile، مك دونالدز و بویینگ قرار دارند كه همگی جزو شركت های بزرگ و بسیار با سابقه هستند. كار سكان داری ماشین عظیم تبلیغاتیYahoo بر عهده خانم كارن ادواردز است كه مسئول بازاریابیYahoo است. او پیش از این نیز در زمینه مارك های تجاری سابقه فعالیت خوبی داشته است و جزو آن دسته افرادی است كه همیشه یك طرح نو در آستین خود دارند. كارن ادواردز پیش از این در شركتCorporate BBDO به عنوان مسئول تبلیغات، به تبلیغ شركتApple، پرداخته است. كارن می گوید:" من تمام زندگی ام را وقف شركتYahoo كرده ام." در واقع می شود گفت كه با وجود خانم كارن ادواردز،Yahoo همه جا دعوت شده است و می توان همه جا حضور گسترده Yahoo را به چشم دید. در تلویزیون و برنامه های كارتونی آن و یا در تاكسی هنگام پیاده شدن مسافران با دریافت رایانه های مجانیYahoo و همچنین با نشریات ویژهYahoo كه به طور رایگان عرضه می شوند،Yahoo در همه جا خودی نشان می دهد.

آقای كاگل، رئیسYahoo علی رغم ظاهر بسیار خونسرد خود، تا حدودی از جانب رقبا احساس خطر می كند. هر آینه این ترس و احتیاط رفتاری كاملاً عاقلانه است، زیرا هر لحظه شاید كه شركت از سوی دیگر شركت ها تهدید شود. امروزه در امریكا در بخش اینترنت ادغام ها و فروشگاه های متعددی انجام می شود و این ادغام ها گاهی شاید شركت های غول پیكری را پدید آورند كه می توانند برای دیگر شركت های رقیب خطرناك و گاه مهلك باشند. در دنیای فشرده و رقابتی اینترنت، زنگ آغاز ادغام ها به صدا درآمده است.Yahoo نیز برای اینكه بی دفاع نماند بیكار نمانده است و با توجه به سودهای كلانی كه این روزها در بازار بورس به دست می آورد، اقدام به خریدهای چندی می كند.Yahoo در آغاز امسال دو شركت دسترسی به خدمات اینترنتی به نام هایBroadcast و Geocities را تنها با مبادله سهام، به خود الحاق كرد.Yahoo برای به دست آوردن این دو شركت به ترتیب 67 و 77 سهام خود را در برابر صد سهام این شركت ها مبادله كرد. از سوی دیگرYahoo با در اختیار گرفتن این دو شركت، مخاطبان و مشتریان آنها را نیز كه بالغ بر پنجاه میلیون بودند به چنگ آورده است. همچنینYahoo باMotorola نیز توافقی به امضاء رسانده كه بر اساس آنYahoo دریچه دسترسی تلفن های همراه، به اینترنت خواهد بود و دارندگان این تلفن ها در واقع در كارهای اینترنتی خود از خدماتYahoo استفاده خواهند كرد.

Yahoo برای اینكه بتواند به پیشرفت خود ادامه دهد باید كاركنان خود را راضی نگه دارد و به همین دلیل است كه این شركت هم مثل دیگر رقبای كالیفرنیایی خود به كاركنان خود رسیدگی می كند. در بوفه ها و رستوران های شركت، موسیقی پخش می شود و كارمندان می توانند از بازی های ویدئویی مجانی بهره مند شوند.350 كارمند شركت با پرداختن حدود بیست فرانك در هر روز غذاهایی مثل همبرگر، مرغ سوخاری و سالاد را میل می كنند. به غیر از این، جشن ها و میهمانی های بزرگی نیز برای كاركنان شركتYahoo صورت می گیرد. برای نمونه پارسال در یك میهمانی بزرگ، همه كاركنانYahoo در موزه Memorial Young گرد هم آمدند. این موزه در سال 1895 میلادی تأسیس شده و درGolden Gate Park واقع است. میهمانی ها و جشن های بزرگی نیز برای امسال تدارك دیده شده است.

تا سال 2000 میلادی شمار كاركنانYahoo چهار برابر شد. وقتی از فیل كیگلی، مسئول كارگزینی شركت، در مورد نحوه استخدام كارمندان جدید می پرسیم، او می گوید:" ما از هر ده نفر تنها یك نفر را كه شرایط بهتری دارد برای استخدام مورد مصاحبه قرار می دهیم." در مورد حقوق كارمندان می پرسیم، اما هم مسئول كارگزینی و هم دیگر همكارانش دوست دارند كه در این باره اظهارنظر نكنند. ولیكن طبق یافته های ما حقوق میانگین یك كارمند درحدود 480 هزار فرانك در سال است( عدد مربوط به سال 2000 میلادی است). هر آینه باید به این حقوق ها، سودهای حاصل از سهام تقسیم شده میان كارمندان و دیگر پاداش ها را نیز افزود.

بسیاری از كارمندانYahoo از طریق سودهای حاصل از افزایش قیمت سهام شركت به ثروت های خوبی دست یافته اند. برای نمونه نلسون جیمز از این راه و با توجه به افزایش خوب قیمت سهام به سی میلیون فرانك دست یافته است. آقای كاگل، رئیسYahoo نیز در ماه فوریه با فروش بخشی از سهام خود 120 میلیون فرانك به جیب زده است.

مسئول كارگزینی در ادامه می گوید:" كارمندان ما روزانه ده تا دوازده ساعت كار می كنند و در برخی موارد حتی مجبور می شوند شب را در محل كار خود بخوابند." آقای كاگل رئیس شركت نیز در این خصوص می گوید:" من روزی كه كارهای مربوط به پیوستنBroadcast.com به شركت، صورت می گرفت بر روی مبل اتاق كارم خوابیدم و ساعت هشت صبح فردا هنگامی كه مستخدمه برای تمیز كردن اتاق آمد از خواب بیدار شدم." درYahoo همه ساله كارمندان مورد ارزیابی دقیقی قرار می گیرند. در این ارزیابی چهارعامل مورد توجه است: رضایت رئیس مستقیم شخص، رضایت همكاران، نظر پرسنل اداری و نظر مشتریان. با در نظر گرفتن این چهار مورد معلوم می شود كه آیا كارمند در مجموع كارنامه موفقی داشته است یا نه؟

بعضی از كارمندان از ساعت های زیاد كار گله مند هستند و نگران هستند كه این امر در زندگی خانوادگی آنها خللی وارد كند. اما بسیاری دیگر از این مسئله ناراضی به نظر نمی رسند. برای نمونه، جف رالستون می گوید:" از این گذشته مگر در این شهر به غیر از رفتن به سینما، تفریح یا كار دیگری هم وجود دارد؟"

برخی دیگر كاملاً از ساعت های كار خود راضی هستند. برای نمونه خانم شارون آگیلر، یكی از مسئولان امور اداری، می گوید:" درست است كه من شب ها نمی توانم زود به خانه بروم، اما در عوض من شاهد فخر و مباهات كودكانم هستم در زمانی كه در صحبت هایشان، از مادرشان كه درYahoo رئیس است سخن به میان می آورند".