شیخ اشراق

شهاب الدین سهروردی

شهاب الدین حبش سهروردی مشهور به ((شیخ اشراق)) به سال549 قمری در سهرورد ، یکی از روستاهای زنجان به دنیا آمد. سهروردی از نوجوانی در مراغه به تحصیل حکمت و اصول پرداخت. سپس در اصفهان فلسفه ی ابن سینا را به خوبی فرا گرفت. پس ازآن ، چند سالی را در آناتالی (ترکیه) گذراند و سرانجام،به سوریه رفت و در همان جا در گذشت.

شیخ اشراق در طول سفرهایش،ملاقات هایی با بزرگان صوفیه داشت و از تعالیم آن ها بهره های فراوان برد. او 36سال عمرکرد و در این مدت کوتاه، به طور مداوم به اندوختن دانش و خود سازی مشغول بود. معمولا،درخلوت می اندیشید و به ذکر و عبادت می پرداخت. او بیش تر روزها روزه بود تا این که به مقامات عالی عرفانی نائل آمد و در حکمت و فلسفه سر آمد شد.

سهروردی به نوعی از فلسفه که ((حکمت اشراق)) نامیده می شود، زندگی دوباره داد و موجب تعالی آن شد.

او می گفت: پدرفلسفه، هرمس یا همان ادریس پیامبر است که فلسفه را از طریق وحی آسمانی دریافت داشته است. پس از ادریس،سلسله ای ازفلاسفه و حکیمان یونانی و ایرانی ظهور می کنند و با آمدن اسلام، حکمت های مربوط به تمدن های گذشته به وحدت و اعتدال می رسند.

حکمت اشراق چیست؟

چه کسی ثابت کرده و ضمانت داده است که روش ارسطو برای (فکرکردن) درست است؟ بر فرض که درست باشد، چه کسی گفته است، این روش کافی است؟

این دو سوال را سهروردی می پرسد و می گوید: روش ارسطو یک بعدی است.

او فقط از عقل استفاده ی کندو به خود سازی و تهذیب نفس اعتنایی نمی کند.

در حالی که برای رسیدن به حقیقت و دستیابی به اسرار و رموز خلقت، تهذیب نفس و سیرو سلوک عرفانی جایگاه بسیار مهمی دارد و بلکه حرف اول را می زند.

این خلاصه حکمت اشراق است.

رساله ها و کتاب های سهروردی، بیانگر رموز و اسرار حکمت و عرفان است.

آن ها در نهایت فصاحت و بلاغت آراسته به آیات قرآنی و سرشار از احادیثند. او درسه کتاب (تلویحات،مقاومات و مطارحات)فلسفه مشا را به طور کامل توضیح داد.

وی در سال های آخرعمر، درمهم ترین اثر فلسفی اش کتاب (حکمه الاشراق)، به شرح و تبیین حکمت اشراق پر داخت. رساله های عرفانی او نامهای ویژه ای دارند،مانند: هیاکل النور، عقل سرخ، لغت موران، آواز پر جبرئیل و صفیر سیمرغ که شیخ اشراق درآن ها،مرحله های سیر و سلوک نفس راشرح داده است.

پایان عمر

سهروردی در روزگاری زندگی می کرد که جوامع بشری، از درک افکار او ناتوان بودند و به همین دلیل،عده ای از فقیهان شهر حلب (سوریه) او را به کفر متهم کردند و ملک ظاهر حاکم حلب، اگر چه خود مجذوب شیخ اشراق شده بود و تمایلی به زندانی کردن اونداشت ،اما به توصیه پدرش صلاح الدین ایوبی وی را زندانی کرد این فیلسوف سرانجام، در سال 585قمری به گونه ای مرموز از دنیا رفت. برخی از شاگردانش که عقیده داشتند،او را به قتل رسانده اند، وی را شیخ شهید خواندند.