تبیان، دستیار زندگی
در هر رایانه نرم افزار اصلی كه كنترل یك سیستم را به عهده می گیرد و بدون آن ، دستگاه كار نمی كند، سیستم عامل یا OS می نامند. سیستم عامل 3 وظیفه اصلی را به عهده دارد: 1- مدیریت سخت افزار رایانه مانند مانیتور ، چاپگرها ، دیسك ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :


سیستم عامل OS

در هر رایانه نرم افزار اصلی كه كنترل یك سیستم را به عهده می گیرد و بدون آن ، دستگاه كار نمی كند، سیستم عامل یا OS می نامند.
سیستم عامل 3 وظیفه اصلی را به عهده دارد:
1- مدیریت سخت افزار رایانه مانند مانیتور ، چاپگرها ، دیسك ها ، صفحه كلید و موش
2- ساماندهی فایلها بر روی رسانه های مختلف سیستم همچون دیسكت ، دیسك سخت، CD - DVD و نوارها
3- مدیریت خطاهای سخت افزاری و از دست دادن اطلاعات

چگونه یك سیستم عامل عمل می كند


سیستم عامل پردازش های مختلف رایانه را همچون اجرای یك برنامه صفحه گسترده یا دسترسی به اطلاعات از حافظه سیستم كنترل می كند. یكی از مهمترین پردازش ها، فرامین مفسری یا تك خطی است كه كاربر را قادر می سازد با رایانه ارتباط برقرار كند. برخی از فرامین مفسری در محیط متنی است و می بایست تایپ شوند و یا با انتخاب كلیدهای توابع بر روی صفحه كلید اجرا می شوند. فرامین دیگر به صورت گرافیكی قابل اجرا هستند و كاربر با انتخاب و كلیك كردن بر روی آن می تواند آن را اجرا كند. این فرامین توسط یك نقش گرافیكی (ICON) شناسایی می شوند. كاربران غیرحرفه ای محیط های گرافیكی را راحت تر استفاده می كنند اما بسیاری از متخصصین از فرامین متنی استفاده می كنند.

دسته بندی سیستم های عامل


1- سیستم عامل تك منظوره (Single Task)
اكثر سیستم عامل های تك منظوره در هر لحظه تنها یك پردازش را انجام می دهند. به عنوان مثال زمانی كه رایانه در حال چاپ یك گزارش می باشد ، نمی تواند پردازش دیگری انجام داده و یا به درخواست برنامه دیگر پاسخ دهد ، تا زمانی كه عمل چاپ خاتمه پذیرد. (مانند MS-DOS)
2- سیستم عامل چند منظوره (Multi Task)
امروزه تمامی سیستم عامل های جدید چند منظوره هستند و می توانند همزمان چندین پردازش را انجام دهند. سیستم عامل لینوكس یا ویندوز2000و 2003 مثال هایی از این دسته می باشند.
3- سیستم عامل بلادرنگ یا (Real Time Operating System) RTOS
از این سیستم عامل برای كنترل ماشین آلات صنعتی ، ابزار آلات علمی و سیستم های صنعتی استفاده می شود. RTOS معمولاً توانایی های رابط كاربر كمتری نسبت به دیگر سیستم عامل ها دارد و هیچ برنامه مخصوصی برای كاربر ندارد.

4- سیستم عامل تك كاربره و تك منظوره (Single- user- Single Task)
در این نوع سیستم عامل ها در هر لحظه فقط یك كاربر می تواند با سیستم كار كند و همچنین در هر لحظه فقط یك پردازش انجام می شود. بهترین مورد كاربردی امروزی این سیستم عامل ها در رایانه های Palm و یا جیبی مشهود است.
5- سیستم عامل تك كاربره و چند منظوره (Single-user- multi Task)
در این سیستم عامل در هر لحظه یك كاربر با سیستم كار می كند ، اما توانایی پردازش چند كار همزمان را دارد. سیستم عامل های رایانه های رومیزی یا كیفی بهترین مثال برای این گروه می باشد (مانند ویندوز98 و یا مك اینتاش)
6- سیستم عامل چند كاربره (Mnlti User)
سیستم عامل هایی كه امكان پردازش در خواست های چندین كاربر همزمان را در سیستم فراهم می كنند. مانند یونیكس یا VMS در رایانه های Main Frame نكته مهم در تفكیك سیستم عامل های چندكاربره واقعی با سیستم عامل های تك كاربره تحت شبكه مانند Novell Netware یا Windows2000 می باشند.

انواع سیستم عامل های رایانه شخصی


شركت های مختلفی در ساخت سیستم عامل در دنیا صاحب تجربه و بازار جهانی هستند كه مشهورترین آنها اجمالاً معرفی می شود.
1- مك اینتاش Macintosh) ) :سیستم عاملی كه اولین بار در سال1994برای رایانه های اپل با پردازنده موتورولا معرفی و تاكنون نگارش های متعددی از آن ارایه شده است.
2- یونیكس Unix)) :در سال1969در لابراتوار Bell (شركت At&T) ایجاد و در گروه كاربران آكادمیك محبوبیت بسیاری دارد. كار با این سیستم عامل نیازمند مهارت تخصصی است و پیچیده تر از دیگر سیستم عامل هاست و لذا برای كاربران عمومی پیشنهاد نمی شود. این سیستم عامل چند منظوره و چند كاربره است.
(Control Program for Microcomputer)CP/M -3 سیستم عاملی از شركت Digital Research كه با رایانه های با زیر پردازنده اینتل عمل می كند. اولین سیستم عامل CPM برای رایانه های8088 ساخته شد و به عنوان پدر بزرگ سیستم عامل های رایانه شخصی حساب می شود.
(Operating system/2) 0S/2 -4: در سال1980توسط شركت آی.بی.ام و شركت مایكروسافت ایجاد شد. همكاری این دو شركت تا سال1991با ارایه نگارش های تكاملی برنامه ادامه داشت و از این سال به بعد شركت آی.بی.ام ارایه نسخه جدید بعدی را به عهده گرفت.

(Disk op erating system) DOS-5 : سیستم عاملی كه توسط شركت مایكروسافت برای رایانه های شخصی ساخت آی.بی.ام برای اولین بار ایجاد شد و نام آن از (Quick and Dirty operating system) به MS-DOS تغییر نام پیدا كرد. این سیستم در دهه های اول عمر رایانه های شخصی از مشهورترین سیستم عامل ها بود، اما امروز كاملاً از رده خارج شده است. محیط كاری این برنامه غیرگرافیكی و كاملاً متنی بود و برای مدیریت بسیاری از دستگاه ها نیاز به ابزارهای كمكی نصب شده جداگانه داشت.
6- ویندوز Windows)) :شركت مایكروسافت در سال1985 اولین نگارش ویندوز را به عنوان سیستم عاملی با محیط گرافیكی برای رایانه های شخصی سازگار با ای.بی.ام ارایه كرد. این سیستم عامل در سال های بعد از1985به سرعت جایگزین DOS در سیستم ها شد و عملاً DOS را از رده خارج كرد و جایگزین آن شد.
7- ناولNovell) ): توسط شركت مشهور و متخصص نرم افزار تحت شبكه به نام ناول ایجاد شد و برای اولین بار اجازه به اشتراك گذاشتن منابع اطلاعاتی و سخت افزاری روی رایانه های شخصی را تحت شبكه به كاربران داد. در سال1992،65% بازار جهان در زمینه سیستم عامل شبكه در اختیار این شركت قرار داشت.
8- سان (SUN) : توسط شركت آمریكایی Sun یكی از پیشتازان سازنده سیستم عامل های سرورها و ایستگاه های كاری ارایه شد.
9- لینوكس (Linux): سیستم عامل مشابه یونیكس كه به صورت رایگان یا با هزینه های كم برای رایانه های شخصی ایجاد و امكان سفارشی كردن و برنامه نویسی در آن را به كاربر می دهد. بسیاری از كشورها مانند چین با انتخاب این سیستم عامل و برنامه نویسی سفارشی دلخواه نگارش جدید و خاصی از آن ایجاد و برای بدنه دولت خود مورد استفاده قرار می دهند.
در آینده با پیشرفت سریع فناوری سیستم عامل ها، نگارش های توزیع شده راه حل نهایی خواهد بود (Distributed OS) .

برگرفته از روزنامه همشهری