آیا خدا را می توان دید؟

مرحوم كلینى (قدس سره)در كتاب گرانسنك اصول كافی از “احمد بن ادریس  و او“ از “محمد بن عبدالجبار”  و او نیز از “صفوان بن یحیى “ چنین نقل كرده است كه:

ابوقرّه محدث از من خواست تا او را خدمت امام رضا علیه السلام ببرم. من هم از آن حضرت اجازه گرفتم و ایشان هم اجازه دادند. ابوقرّه خدمت امام رسید و از حلال و حرام و احكام شرعى سؤ ال كرد، تا آن كه به بحث توحید رسید و گفت : ما روایاتى داریم كه خداوند دیدن و سخن گفتن با خودش را میان پیامبران علیهم السلام تقسیم كرده است و سخن گفتن را به موسى علیه السلام داده است و دیدن را به حضرت محمد صلى الله علیه و آله و سلم عنایت كرده است .

امام رضا علیه السلام فرمودند:

پس كیست كه از جانب خداوند این پیام را براى جن و انس و تمام جهانیان آورده است كه هیچ چشمى خداوند را نمى بیند)انعام/103) و هیچ كس با علم به خداوند احاطه پیدا نمى كند(طه/110) و هیچ چیز همانند خداوند نیست(شوری/11)، آیا آن كس حضرت محمد صلى الله علیه و آله و سلم نیست ؟!

ابوقرّه پاسخ داد: آرى !

امام رضا علیه السلام دوباره فرمودند:

چگونه مى شود انسانى به سوى تمام مردم فرستاده شود و بگوید كه از جانب خداوند آمده و به دستور خداوند مردم را هدایت مى كند و بگوید: هیچ چشمى او را در نمى یابد و هیچ كس به او با علم احاطه پیدا نمى كند و هیچ كس همانند او نیست ، ولى بعد بگوید: من با چشمم او را دیدم و به او علم پیدا كردم و با علم به او احاطه پیدا كردم و خداوند به شكل یك انسان است ! آیا خجالت نمى كشید! زنادقه و كفار جرئت نكردند كه چنین نسبتى را به حضرت رسول صلى الله علیه و آله و سلم بدهند و بگویند كه این پیامبر از جانب خداوند چیزى مى آورد، اما خودش چیزهاى دیگرى مى گوید؟

ابوقره گفت : خداوند متعال در قرآن مى فرماید: وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى(1) یعنى : و یك بار دیگر هم او را مشاهده كرد.

امام رضا علیه السلام فرمودند:

قبل از این آیه ، آیه دیگرى هست كه دلالت بر آن چه پیامبر دیده است ، مى كند؛ آن جا كه خداوند مى فرماید: ما كَذَبَ الفُؤادُ ما رَاَءى (2) یعنى آنچه را كه چشم محمد صلى الله علیه و آله و سلم دیده بود، دل پذیرفت و تكذیب نكرد. سپس از آن چه كه دیده است ، خبر مى دهد: لَقَدْ رَأَى مِنْ آیَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى(3) یعنى : آن حضرت آیات بزرگ پروردگارش را دید و آیات خداوند غیر از خداوند است و خداوند مى فرماید: و لایُحیِطُونَ بهِِ علُماً؛(4) یعنی : خلق را هیچ به او احاطه و آگاهى نیست .

حال اگر چشمها بتوانند خداوند را ببینند، به او علم و احاطه علمى نیز پیدا خواهند كرد و او را خواهند شناخت .

ابوقرّه گفت : پس بگوییم روایات دروغ است و آنها را تكذیب كنیم ؟

امام رضا علیه السلام فرمودند: هرگاه روایات با قرآن مخالف باشد، مى گوییم آن ها دروغند و همچنین آن روایات ، مخالف با اجماع مسلمانان است كه مى گوید: هیچكس به خداوند احاطه و آگاهى پیدا نمى كند و چشمها او را در نمى یابد و هیچ چیز همانند او نیست . (پایان حدیث بنابر آن چه در كافى آمده است).(5)

پی نوشت ها:

1-نجم / 13.

2- همان/11

3- همان/18

4- طه /110

5- رساله حول الرؤ یه ، ص 60 - 59.

برگرفته از:

داستانهاى عارفانه، ‍عزیزى، عباس