"حس پنهان"؛ محوریت یک مثلث عشقی آشنا
فیلم سینمایی "حس پنهان" ساخته مصطفی رزاق‌کریمی برای جذابیت بخشیدن به مثلث عشقی آشنا مولفه‌هایی را مورد توجه قرار داده که در کنار رویکرد تازه به شخصیت‌پردازی و ماجرا می‌توانست اهمیت خاص خود را پیدا کند.
رزاق کریمی در "حس پنهان" نگاهی دارد به زندگی یک زوج جوان در جامعه مدرن که با ورود یک تازه‌وارد تصویری از مثلث عشقی همیشگی ارائه می‌دهد البته با تلاش برای رویکردی نه چندان تازه به این موقعیت آشنا.
رزاق کریمی سابقه ساخت فیلم‌های کوتاه و مستند متعدد دارد که مستند "یاد و یادگار" محصول سال 79 که با همکاری فرهاد ورهرام کارگردانی شده از آن جمله است. این سبقه انتظارها برای اولین فیلم کارگردانی را که تحصیلات آکادمیک و دغدغه‌هایی خاص را در آثار مستند و کوتاه خود دنبال کرده، بالا می‌برد.
بخصوص از این وجه که ساخت اولین کار همواره همراه با یک سری پیش فرض‌ها برای یک فیلمساز است چون باید به نوعی تفکر و دغدغه‌ها و در عین حال مهارت‌های خود را در کنار هم پیوند داده و در اولین گام نمره قبولی را برای ورود به دنیای فیلمسازی حرفه‌ای دریافت کند.
فیلمساز برای برداشتن این گام مهم، یک زوج جوان را در جامعه معاصر و مدرن امروزی محور کار خود قرار داده تا با مانور دادن روی مسائل و مشکلات آنها به نوعی بخشی از همراهی مخاطب را بواسطه همین موقعیت اولیه در اختیار داشته باشد. هر چند فیلم‌های متعدد بر این بستر اولیه ساخته شده و همچنان می‌شود، اما حرکت بر مسیری تکراری و آشنا در اولین گام نمی‌تواند یک نقطه ضعف تلقی شود.
در واقع ساخت فیلم‌های موفق و جذاب بر بستر موضوعات تکراری و چه بسا کلیشه‌ای خودبه‌خود این پیش‌فرض را از بین برده و اهمیت اصلی را به زاویه دید فیلمساز در نگاه به این مضامین می‌دهد. به این ترتیب رزاق کریمی با محور قرار دادن یک مثلث عشقی آشنا، امتیاز اصلی فیلم را به نقطه دید خود، چگونگی روایت و نوع ترسیم و چینش روابط و ماجراها می‌دهد.
فیلم "حس پنهان" همانطور که اشاره شد زندگی یک زوج در مناسبات جامعه مدرن را مورد توجه قرار داده و به گفته بهتر طبقه مرفه را در نظر داشته است. این وجه بخصوص در طراحی خاستگاه و شغل این زوج اهمیت پیدا می‌کند و قرار است بخشی از مشکلات و دور افتادن آنها از یکدیگر متأثر از روحیات و مناسبات خاص این طبقه اجتماعی باشد.
امیر (محمدرضا فروتن) مدیر یک شرکت تبلیغاتی است که البته بخش عمده و برجسته فعالیت‌های شرکت در فیلم به تبلیغات کارخانه تولید بستنی دایتی اختصاص یافته است. نویسنده و کارگردان تلاش کرده‌اند این شغل علاوه بر تبلیغ برای اسپانسر فیلم در شخصیت پردازی نیز کارکرد پیدا کند و به نوعی وجه تبلیغی آن تعدیل شود.
اما واقعیت این است که این ایده هر چند در قالب دیالوگ‌های امیر بخشی از گذشته و آرزوهای کودکی او را برجسته می‌کند، اما در موقعیت ترسیم شده و محوری فیلم تأثیری کارکردی ندارد. امیر موقعیت مردی را دارد که در گیر و دار روابط سرد با همسرش وقتی به طور اتفاقی با دختری جوان آشنا می‌شود، متفاوت بودن او، دنیا و فضایش موجب می‌شود یک رابطه جدید را تجربه کند.
اما کارکردی که شغل او توانسته در موقعیت ترسیم شده پیدا کند در حد اشاره‌های حسرتبار به خاطره کودکی او از بستنی خوردن و علاقه‌اش به بستنی است که در طرح ایده‌های جدید برای تبلیغات باید تأثیر بگذارد. این همه کارکرد شغل خاص امیر در موقعیت بحرانی‌اش است. بعلاوه او به اتومبیلرانی هم علاقه‌ای خاص دارد و در شرایطی که وارد رابطه‌ای دوگانه شده، این مهارت قرار است بخشی از کشمکش و ناآرامی‌های درونی‌اش را به تصویر بکشد.
اما این وجه هم از آنجا که به گونه‌ای موردی با آن برخورد شده بیشتر فضایی برای گرفتن تصاویری متفاوت از جریان عمومی فیلم است و گریزهایی که از وسط شهر به بیابان و صحرا و ... برای نمایش تلاطمات درونی او زده می‌شود، باز هم نتوانسته در بطن موقعیت وارد شود.
سیمین (مهتاب کرامتی) نیز یک روانپزشک با همه پیش‌فرض‌هایی است که از این کاراکتر می‌توان داشت. زنی که به دلیل تخصص خود دچار ذهنیات خاص و قانونمند و البته پرهیز از بچه‌دار شدن به خاطر ترس از بیماری‌های روحی، روانی و جسمی و ... است. در واقع بخشی از سردی که در رابطه این زوج ایجاد شده می‌تواند به این تعاریف اولیه بازگردد و بخش دیگر به دلایل عام.
شغل سیمین از یک جهت دیگر نیز در فیلم کارکرد پیدا کرده که به شکلی اغراق‌شده، نمایشی جلوه می کند. به این مفهوم که این قرینه پردازی را می‌کند که سیمین با وجود شنیدن درد و دل بیماران و رفع مشکلات روحی روانی آنها، خودش هم به نوعی بیمار است و از این مسئله خبر ندارد. بعلاوه یک گره‌گشایی مهم در فیلم هم به واسطه شغل او و شنیدن اعترافات برادر ندا (بهرام - حامد بهداد) انجام می‌شود که از لابلای اعترافات او می‌فهمد شوهرش (امیر) وارد رابطه با خواهر او (ندا) شده است!
در فیلم "حس پنهان" تلاش شده ترسیم یک مثلث عشقی آشنا به واسطه ورود یک کاراکتر فرعی جذاب به نوعی تازه شود و نیم نگاهی هم به مباحث روانشناختی و بیماران روانپریش داشته باشد. حضور کاراکتر بهرام بخصوص با بازی بهداد این قابلیت را دارد تا فضا و روابط را تا حدی تازه کند و در بطن همه رفت و برگشت‌ها و پیشرفت ماجرا نوعی ترس پنهان را تزریق کند.
حضور کاراکتر برادری روانپریش که علاقه‌ای خاص و بیمارگون به خواهرش (ندا - نیوشا ضیغمی) دارد و به نوعی توجه و علاقه ندا را به هیچکس جز خودش برنمی‌تابد، از نقاط قوت فیلم است که می‌تواند تا حدی مثلث عشقی آشنا را واجد وجوه تازه کند.
اما مسئله این است که فیلم با توجه به همه موارد ذکر شده فقط نمی‌تواند با تکیه بر جذابیت اشاره شده حرکتی موفق و حساب شده داشته باشد و نیاز به پرداختی حساب‌شده‌تر و جزئی‌تر در روابط و پرداخت شخصیت‌ها دارد تا بتواند اهمیت دیدن یک قصه تکراری را بر پرده سینما بالا ببرد.
فیلم سینمایی "حس پنهان" برای جذابیت بخشیدن به قصه تکراری شکلگیری یک مثلث عشقی مولفه‌هایی را مورد توجه قرار داده که در کنار رویکرد تازه به شخصیت پردازی و طراحی اتفاقات می‌توانست اهمیت خاص خود را پیدا کند. اما تنها تکیه بر وجه تازه یافته حضور یک کاراکتر روانپریش، توانایی اداره کلیت فیلم را تا انتها ندارد.
"حس پنهان" اولین فیلم بلند سینمایی مصطفی رزاق کریمی و درباره زندگی یک زوج جوان است که با ورود یک دختر جوان دچار بحران‌هایی می‌شود. محمدرضا فروتن، مهتاب کرامتی، آتیلا پسیانی، شهره سلطانی، حامد بهداد، نیوشا ضیغمی و شیوا بلوریان بازیگران فیلم هستند.
ابراهیم حاتمی‌کیا مشاور کارگردان، فریدون فرهودی بازنویس فیلمنامه و اصغر پورهاجریان طراح جلوه‌های ویژه این فیلم هستند که محصول مشترک دکافیلم و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است. "حس پنهان" در بخش فیلم‌های اول بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و در بخش‌های بهترین فیلم اول و بازیگر نقش مکمل زن نامزد بود. این فیلم از چهارشنبه پنجم تیرماه در گروه سینمایی آزادی جایگزین "همخانه" شده است.
منبع : مهر
