خواندنی های دوازده دوره رقابت

از ماه ژوئن 2008 (خردادماه) علاقه مندان به فوتبال شاهد یکی از بزرگ ترین و معتبرترین مسابقات فوتبال در سراسر جهان بودند. این مسابقات که فقط کشورهای اروپایی حق شرکت در آن را دارند، «جام ملت های اروپا» نام دارد و بعد از مسابقات جام جهانی فوتبال، مهم ترین رقابت در رشته ی فوتبال است. با این تفاوت که حساسیت و جذابیت آن بسیار بالاتر از جام جهانی فوتبال است، زیرا در جام جهانی تیم های ضعیف از قاره های دیگر نیز حضور دارند. با توجه به اهمیت این مسابقات، با هم نکاتی جالب از دوره های گذشته ی این مسابقات را مرور می کنیم:

این مسابقات با پیشنهاد «هانری دولونای» (دبیر وقت فدراسیون فوتبال فرانسه) آغاز شد. دولونای قبل از آغاز مرحله ی نهایی اولین دوره ی «یورو euro» درگذشت اما به پاس قدردانی از زحمات او، نام وی بر روی جام ملت های اروپا باقی مانده است.

برای شرکت در اولین دوره ی جام ملت های اروپا 17 تیم آمادگی خود را اعلام کردند.

از دوره ی اول بازی ها (1960) تا دوره ی ششم (1980) تنها چهار تیم برای حضور در مرحله ی نهایی برگزیده می شدند. از سال 1980، تعداد تیم ها به 8 تیم افزایش یافت تا بازی ها در دو گروه چهار تیمی برگزار شود. بازی های «یورو» 92 نیز آخرین دوره ای بود که با حضور هشت تیم برگزار شد و پس از آن، تعداد تیم ها به 16 تیم افزایش یافت. اولین میزبان مرحله ی نهایی بازی ها فرانسه بود که تیم آن کشور در بین چهار تیم شرکت کننده به مقام چهارم رسید و تیم های شوروی، یوگسلاوی و چکسلواکی اول تا سوم شدند! تیم شوروی که در اولین دوره ی بازی ها در فینال (1-2) شکست خورد تا اسپانیا اولین میزبانی باشد که قهرمان اروپا می شود. شگفتی ساز دوره ی دوم بازی ها «لوگزامبورگ» بود.

تیم این کشور کوچک در هلند تیم این کشور را (1-2) شکست داد و در مرحله ی بعد نیز در دیدار رفت و برگشت با دانمارک مساوی کرد! اما سرانجام در دورانی که خبری از ضربات پنالتی نبود. در دیدار سوم مغلوب دانمارک شد و از دور رقابت ها خارج شد. دیدار نیمه نهایی «یورو» 1968 بین ایتالیا و شوروی (0-0) مساوی شد و تیم ایتالیا با قانون پرتاب سکه (شیر یا خط) به پیروزی رسید و راهی دیدار فینال شد!! جنجالی ترین فینال تاریخ این رقابت ها در 1968 و بین ایتالیا و یوگسلاوی برگزار شد. در این دیدار تیم ایتالیا که میزبان بود (1-0) از حریف عقب افتاد تا این که در لحظات پایانی صاحب یک ضربه ی شروع مجدد شد. داور هنوز سوت نزده بود که «دومانگینی» به توپ ضربه زد و توپ گل شد. داور هم گل را پذیرفت و با همین گل ناجوانمردانه، بازی به دیدار تکراری کشیده شد که در نتیجه ایتالیا 0-2 قهرمان شد.

در مسابقات «یورو» 1972 (بلژیک)، گرد مولر در فینال دو گل به شوروی زد و آلمان غربی 0-3 این مسابقه را برد. او اولین بازیکنی بود که در فینال بازی ها دو گل به ثمر می رساند. ضمن آن که با زدن 4 گل در 2 مسابقه، آقای گل رقابت ها شد.

در «یورو» 1976 (یوگسلاوی) در 4 دیدار 19 گل به ثمر رسید!

در یورو 1976، چکسلواکی و آلمان غربی با شکست دادن هلند و یوگسلاوری در وقت اضافی دیدار فینال را مقابل هم برگزار کردند. برای نخستین بار در تاریخ بازی ها، یک دیدار به ضربات پنالتی کشیده شد و چکسلواکی سرانجام (5-7) قهرمان مسابقات شد. بهترین گلزن این دوره از بازی ها نیز «مولر» نام داشت که آلمانی بود و 4 گل زده بود اما نام کوچک او «هانسی» بود. هانسی مولر جانشین گرد مولر شده بود! در بازی های 1980 خبری از مسابقات نیمه نهایی نبود. در سال 1984، فرانسه میزبان بازی ها هر 5 مسابقه ی مرحله ی نهایی را برد!

میشل پلاتینی کاپیتان فرانسه در «یورو» 84 با 9 گل زده، بهترین گلزن تاریخ رقابت ها شد. پس از پایان جام ملت های 1980، یوفا (اتحادیه ی فوتبال اروپا) دیدار رده بندی برای تعیین تیم های سوم و چهارم را برای همیشه از برنامه ی بازی ها حذف کرد.

در مسابقات یورو 1988 (آلمان غربی)، تیم شوروی در مرحله ی اول بازی ها هلند را 0-1 شکست داد. این دو تیم با شکست دادن رقبای خود مجدداً در فینال مقابل هم قرار گرفتند و هلند با پیروزی (0-2) در فینال، هم انتقام گرفت و هم قهرمان شد.

«مارکو فان باستن» ستاره ی هلند در این دوره از بازی ها (1988) اولین بازیکنی بود که در تاریخ مسابقات «هت تریک» کرد (یعنی در یک مسابقه سه گل زد) او این گل ها را در پیروزی (1-3) مقابل انگلستان به ثمر رساند. در سال 1992 یوفا تیم یوگسلاوی را از مرحله ی نهایی مسابقات اخراج کرد و به جای این تیم از دانمارک (که در دور مقدماتی پایین تر از یوگسلاوی قرار گرفته بود) دعوت به عمل آورد.

دلیل این امر اوضاع سیاسی و جنگ داخلی یوگسلاوی بود. تیم دانمارک که به لطف جنگ یوگسلاوی وارد جام ملت های 1992 شده بود، با پیروزی بر تیم های فرانسه، هلند و آلمان قهرمان اروپا شد! آلمان با قهرمانی در «یورو» 96 (انگلستان) اولین تیمی است که سه بار قهرمان این مسابقات شده است (1972، 1980، 1996) ضمن آن که این تیم با دو نایب قهرمانی (1976 و 1992) پرافتخارترین تیم این مسابقات است. فینال «یورو» 96 تکرار فینال 1976 بود اما این بار تیم آلمان به جای آلمان غربی، رو در روی جمهوری چک قرار گرفت که از «اسلواکی» جدا شده بود. آلمان (1996) و فرانسه (2000) تنها تیم های تاریخ جام ملت ها هستند که با «گل طلایی» جام را به خانه ی خود برده اند. قانون گل طلایی قانونی بود که طبق آن، هر تیمی در وقت اضافی به گل می رسید، برنده ی مسابقه بود و آن دیدار، دیگر ادامه پیدا نمی کرد.

هلند (1988)، دانمارک (1992) و فرانسه (2000) و یونان (2004) چهار تیمی هستند که در مرحله ی اول بازی ها در یک دیدار شکست خورده بودند اما سرانجام قهرمان اروپا شدند. فینال «یورو» 2004 تکرار دیدار افتتاحیه ی همان مسابقات بود. در بازی آغازین، یونان (1-2) پرتغال، میزبان مسابقات را شکست داد و در فینال (0-1) ! و بالاخره این که، مسابقات این دوره نیز همانند سال 2000 دو میزبان دارد. سال 2000 این مسابقات در هلند و بلژیک برگزار شد و امسال در اتریش و سوییس برگزار گردید که با پیروزی تیم اسپانیا مقابل تیم آلمان به پایان رسید و اسپانیا قهرمان جام ملتهای اروپا در سال 2008 گردید.

رشد نوجوان