تابستان و کلاس های رنگارنگ
پیشگیری از انتخاب غلط
با آغاز فصل تابستان، گذراندن و چگونه گذراندن اوقات فراغت کودکان، دغدغه اکثر خانوادههاست. آگهیهای رنگارنگ کلاسهای تابستانی هنر، زبان و موسیقی، خلاقیت و ورزش از کودکی تا بزرگسالی نشانگر این درخواستها است.
ثبتنام یا عدم ثبتنام در این کلاسها بستگی به عوامل متعددی دارد که، خانواده تصمیم گیرنده نهائی آن هستند. اما در استفاده مفید کودکان از این کلاسها تا چه حد مطمئن هستیم؟
آیا صرف علاقمندی کودک و یا نزدیکی خانه شما با آن مرکز میتواند دلیل موجهی برای رفتن کودک شما به آنها باشد؟ آیا با معلمین فرزندتان در مورد توانائیهای آنها صحبت کردهاید؟ این آیاها و دهها آیا دیگر، ما را آن میدارد با توجه به تجارت تلخ و شیرین سایر والدین در این زمینه بیشتر تعمق کنیم و از انتخاب غلط پیشگیری کنیم. میگوئید چگونه، بیایید به این سوالات توجه کنیم:
- آیا فرزندم از لحاظ سنی آمادگی دارد؟
یکی از دوستانم تعریف میکرد پسر 10 سالهاش علاقه شدیدی به فوتبال داشت. چون مربی نتوانست او را در گروه سنی خودش قرار دهد، مجبور شد در تیم فوتبال گروه سنی بالاتر شرکت کند. این کار برای او بسیار دشوار بود، زیرا علاوه بر سنگینی برنامه، گروه نیز او را به بازی نمیگرفت. در نتیجه او آنچه را که میبایست بهعنوان متن اصلی ورزش میآموخت از دست داد و از ورزش فوتبال گریزان شد.
مربیان ورزشی هنوز به آن عدد جادوئی که چه سنی برای چه ورزشی مناسب است دست نیافتهاند. در نتیجه بیش از سن، علاقهمندی، در دسترس بودن و نگاه جامعه باعث انتخاب رشته ورزشی میشود. امروزه بیش از سالهای گذشته ما شاهد حضور کودکان در مسابقات گوناگون هستیم، اما متاسفانه با افزایش سن، علاقه آنها نسبت به رشته انتخابی کاهش مییابد و درست زمانی که باید برای فعالیت گستردهتری در آن زمینه اقدام کنند، از آن ورزش کنارگیری میکنند. تحقیقات David Jamda موید همین گفته است. نتایج تحقیقات او نشان داد که «75% کودکانی که از کودکی ورزش خاصی را انجام میدهند در 15 سالگی آن را ترک کردهاند.» درواقع بسیاری از کودکان قبل از درک مفهوم مقایسه، مسابقه و رقابت مجبور به انجام آن شده و بیش از حد به آن اهمیت دادهاند، این مساله برای کودکان ناگوار است.
برای کودکان زیر 8 سال بسیار عادی است که بعد از پایان یک گیم ورزشی، بدون توجه به برد و باخت هر گروه، زمین بازی را ترک کنند. این بدان معنا نیست که کودکان سنین دبستانی از مفهوم یک گیم بازی چیزی درک نمیکنند. بلکه در این سن، رقابت به معنای اجتماعی بودن و تمرین مهارت در میان دوستان میباشد. به یقین میتوان گفت: بچهها در گروههایی بازدهی بهتری دارند که انگیزههای رقابت دوستانه، به بازی برای برد و باخت برتری و رجحان بیشتری دارد.
بنابراین برای تشویق کودک به انجام یک ورزش خاص باید به سن او و تواناییهای سنی او توجه نمود.
2- آیا فرزندم به اندازه کافی به بلوغ ذهنی رسیده است؟
مهم نیست که فرزند شما از نظر سنی برای ورزش خاصی آماده باشد. بعضی از بچهها نظم و ترتیب و هماهنگی لازمه را برای فعالیتهای گروهی ندارند و به این علت زود از گروه طرد میشوند. این مساله میتواند اعتماد بنفس کودک را تضعیف کرده و او مدام احساس کند که نمیتواند مثل دیگران باشد. این دسته از کودکان نیاز به هدایت و مشاوره فردی دارند و باید پیوسته زیرنظر باشند تا بر مشکلشان غلبه کنند. در غیر اینصورت شرکت در کلاسهای ورزشی برایشان عذاب دهنده است.
3- آیا فرزندم خلق و خوی طبیعی دارد؟
برخورد هر یک از ما در قبال مشکلات متفاوت است. مثلا خود شما شاید در اثر عصبانیت چیزی را پرتاب کنید، یا قهر کرده آنرا ادامه نداده و یا واکنشهای منفی دیگر داشتهاید. در برخی از فعالیتهای ورزشی این نوع رفتارها قابل قبول نیست و بعضی از ورزشها با بعضی شخصیتها و برخوردها مطابقت ندارد.
گروهی از کودکان، برخوردها را بسیار جدی میگیرند و عکسالعملهای شدید نشان میدهند. این بچهها بهتر است در ورزش ترمی انفرادی شرکت نکنند (شنا، تنیس، ژیمناستیک) زیرا این نوع ورزشها روی یک نفر متمرکز میشود در نتیجه کودک بیش از پیش زیرفشار قرار میگیرد، ورزشهای دستهجمعی (فوتبال و والیبال) که تمام گروه همکاری دارند برای این دسته از کودکان مناسبتر است.
اگر فرزند شما با تمام این اوصاف برای ورزش بخصوص پافشاری کرد، هرگز نباید او را مایوس کنید. به دنبال کلاسهایی بروید که به این رشته ورزشی به چشم یک فعالیت جسمانی در حد تفریح نگاه میکند نه مسابقه و رقابت.
4- آیا فرزندم از لحاظ جسمانی برای این ورزش آماده است.
در دستهای از ورزشها برخورد جسمانی زیاد است و یا استفاده از بدن ضربه زدن با پا و دست و... آیا فرزند شما از جهت جثه و هیکل با ورزش انتخابیاش همخوانی دارد؟ آیا وضعیت جسمانی او باعث باصطلاح نیمکتنشینی مداوم، در نتیجه دلسردی او از ورزش نخواهد شد؟
و بالاخره قبل از ثبتنام حتما از محل بازدید کنید و نکات ایمنی محل را ارزیابی نمائید.وسایل کمکها اولیه، آب خوریها، رختکنها و سرویسهای بهداشتی و... .هر یک از این مراکز قوانین و مقرراتی دارند که شما باید از آنها مطلع باشید.
ساعت ورود و خروج- داشتن برنامه تعطیلات کلاسها. آشنایی با مربیان و سابقه فعالیت آنها این حق شماست که مربی فرزندتان را بشناسید و در صورت نیاز با او در تماس باشید. باید شما اطمینان داشته باشید که در صورت بروز مشکل جسمانی، پیچخوردگی دست و پا، شکستگی و... کلاس مورد نظر با مرکز بخصوصی قرارداد داشته و میتواند در اسرع وقت با آن در تماس باشد.
با وجود تمام این دگراندیشیها، بسیار اتفاق میافتد که در نیمه راه کودک شما بگوید که دیگر به کلاس نخواهم رفت و این آغاز یک کشمکش دیگر است. پول پرداختهاید، ثبتنام شده، لوازم و تجهیزات لازم خریداری شده و حالا دوباره....
بهیاد داشته باشید، که نوجوانان علائقشان سریع تغییر میکند. به جای عصبانیت و یا پند و اندوز فراوان، به حرفها و استدلال های او گوش کنید. شاید به دلایلی که در سوالات به آنها اشاره شده او توانایی یا علاقه به ادامه کار ندارد. شاید او از رقابت وحشت دارد. به حرفهای فرزندتان گوش کنید، چه بسیار گوش دادنها موثرتر از کلماتی باشد که شما به عنوان راهگشا از آن استفاده میکنید.
بیاد داشته باشید که شما میخواستید اوقات فراغت دلنشین و پرباری را بر ایش تدارک ببینید. یقیناً شما میتوانید از انتخاب غلط پیشگیری کنید و به فرزندتان شانس امتحان فعالیتی را بدهید که در طول عمر بدان علاقمند بوده اعتماد بنفس را در او افزایش داده. جمسمش را تقویت و روحش را سرشار از شعف کرده است.
نویسنده :فرشته مجیب
عضو هیات علمی دانشگاه طباطبائی
پی نوشت :
1- متخصص و جراح ارتوپد و گرداننده انستیوی تهیه داروهای ورزشی