در مقابل لكنت زبان كودك چه برخوردی داشته باشیم؟

در قسمت قبل به وضعیت كودكانی كه لكنت دارند پرداختیم. اینك در ادامه می خوانیم...

بهبودی از لكنت زبان

اضطراب و فشار عاطفی – روانی همواره لكنت زبان كودك را تشدید می كند . به همین دلیل هدف بسیاری از توصیه های درمانی در لكنت زبان كودكان ، این است كه حتی المقدور اضطراب و فشارهای عاطفی و روانی كودك را كاهش دهید . موفقیت شما در انجام این كار مهم در این است كه بتوانید منشاء و منبع اضطراب و فشار روانی كودك را باز شناخته ، متوجه آن باشید . بررسی های مختلف نشان می دهد كه در اكثر موارد ، زمانی كه اضطراب  و فشار روانی كاهش می یابد و یا از بین می رود، مشكل بسیاری از كودكانی كه لكنت دارند ، خود به خود برطرف می شود . در این مورد تقریباً می توان ادعا نمود كه به ازای هر فردی كه امروز لكنت دارد ، سه نفر دیگر وجود دارند كه آنها نیز در مرحله ای از مراحل رشد خود تجاربی از لكنت زبان داشته اند .

البته دلایلی كه افراد مبتلا به لكنت و یا والدین ایشان درباره از بین رفتن خود به خودی لكنت آنها ارائه می دهند ، فوق العاده متنوع است و معمولاً نمی تواند برای ما چندان سودمند باشد . آیا این بدان معناست كه آنها زمینه لكنت زبان را در خود رشد داده بودند ؟ هرگونه پاسخی به این سؤال بستگی به آن خواهد داشت كه شما علت لكنت زبان را چه چیزی بدانید. اگر شما فكر می كنید كه لكنت زبان به دلیل عدم رشد كافی عضلات گویایی و نظام عصبی است ، بدیهی است در این صورت (كه احتمال آن بسیار اندك است ) كودكان می توانند با زمینه های مساعد لكنت زبان رشد یابند . اما واكنش های هیجانی در ارتباط با اختلالات گویایی ، امری است كاملاً اكتسابی و ارتباط چندانی با زمینه های رشد ندارد . كودكی كه این چنین رفتارها و واكنش های هیجانی را یاد گرفته است می بایست به گونه ای بیاموزد كه رفتار خودش را تغییر دهد . بسیاری از محققان و صاحب نظران بر این عقیده اند كه لكنت زبان در نتیجه رفتارها و واكنش های یاد گرفته شده ایجاد می گردد و می تواند یادزدایی شود .

لكنت زبان همانند آونگ در نوسان است

همان گونه كه پیش از این مطرح شد ، تنوع و شدت لكنت زبان نسبت به موقعیت ها و شرایط گوناگون نوسان دارد و دائماً در تغییر است . بعضی وقتها كودك بدون كوچكترین مشكلی صحبت می كند. در بیشتر اوقاتی كه كودك با خود صحبت می كند ، یا با حیوانات اهلی مثل جوجه ، كبوتر ، گربه ، خرگوش ، گوسفند و .... حرف می زند و یا هنگامی كه آواز می خواند ، صحبت او كاملاٌ روان و عادی است . باید توجه داشت كه ممكن است لكنت زبان كودك برای مدت نسبتاً طولانی از بین برود و مجدداً خیلی جدی ظاهر شود . این حالت معمولاً وقتی اتفاق می افتد كه اضطراب و فشار روانی كودك افزایش می یابد. البته همیشه تشخیص دقیق منبع و یا منشاء اضطراب كودك به سادگی مقدور نیست .

توصیه های نامطلوب ، اما ظاهراً خوب

ما به خوبی واقف هستیم كه بسیاری از روشهای كهنه و قدیمی در برخورد با لكنت زبان مطلقاً مفید واقع نمی گردند. در حقیقت ، به كار بستن این قبیل روشهای سنتی ممكن است موجب تشدید مشكل گویایی فرد بشود . مثلاً به كودك گفته می شود : آهسته صحبت كن ، نفس عمیق بكش یا استراحت كن . این توصیه های ظاهراً دوستانه و دلسوزانه ، غالباً هیچ فایده ای به حال كودك ندارد . ممكن است بعضی اوقات توصیه ای كه به كودك می شود ، مثل : دوباره بگو ، باعث شود كه كودك همان كلمه یا جمله را با روانی ادا كند، اما این روش نیز مشكل اساسی كودك را برطرف نمی كند . بدتر از اینها دستورهایی است كه با صدای بلند خطاب به كودكی كه با لكنت حرف می زند استفاده می شود ، مثل : بس كن ! كه با فریاد زدن بر سر كودك معصوم همراه با نگاه تند و تنبیه گرانه است . این روشها عموماً بر اساس یك یا چند برداشت ناصحیح از ماهیت لكنت زبان به كار می رود . مثلاً این اعتقاد كه لكنت عادت بدی است كه به وجود آمده و اگر كودك واقعاً سعی كند ، می تواند آن را متوقف نماید و یا این كه ممكن است بعضی بر این باور باشند كه كودك عمداً به صورت غیرعادی و تحریك كننده صحبت می كند .

زهره پری نوش - سایت تبیان