طنز ابزار قدرت در «خواب تلخ»
محسن امیر یوسفی پس از چهار سال دوباره‌ی از «خواب تلخ» و تجربه‌ی ساخت این فیلم سخن گفت و دوباره از صدور پروانه‌ی نمایش دومین ساخته‌ی سینمایی خود «آتشكار» خبر داد.
به گزارش ایسنا، فیلم سینمایی «خواب تلخ» ساخته محسن امیر یوسفی بعدازظهر روز گذشته ـ اول تیر ماه ـ به همت انجمن منتقدان سینمای ایران در خانه سینما به نمایش درآمد و با حضور كارگردان این فیلم و مهرزاد دانش، منتقد سینما مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
محسن امیر یوسفی این فیلم را شبیه یكی از فیلم‌های مستندش «دست‌های سنگی» دانست و گفت: بعد از مرگ پدر یكی از دوستانم و رودررویی با چنین مسایلی، احساس كردم می‌توان از این بحث در سینما هم بهره گرفت. البته همواره سعی داشتم علی‌رغم اینكه فیلم درباره‌ی مردگان، فضای غسالخانه و افرادی است كه به شست‌وشوی اموات می‌پردازند اما تصویری از یك میت در «خواب تلخ» ارایه نكنم.
او با بیان اینكه این فیلم به شیوه‌ی مستند كار شده است، ادامه داد: بعدها به دلیل علاقه‌ای كه به آن فیلم داشتم موضوع آن را به شیوه‌ای دیگر مورد استفاده قرار دادم و شاید در آینده نیز یك‌بار دیگر همین عمل را تكرار كنم و فیلمی شبیه به «خواب تلخ» را با استفاده از بازیگران حرفه‌ای بسازم. چراكه به نظرم جالب است كه یك فیلم‌ساز در برهه‌های مختلف زمانی، موضوعی را با نگاههای مختلف به تصویر بكشد و مطمئنا حتا اگر اكنون، مجددا بخواهم همین فیلم را بسازم به دلیل تغییر دیدگاه‌ها، فیلم ساخته‌شده تفاوت‌های چشم‌گیری با فیلم حاضر خواهد داشت.
این كارگردان در بخشی از این نشست خاطرنشان كرد: در تجربیات فیلم‌سازی‌ام از تجربه‌ی دستیاری محروم بوده‌ام. اما ساخت فیلم‌های كوتاه را بهترین پشتوانه‌ی خود برای ساخت فیلم‌های بلند می‌دانم. «خواب تلخ» برگرفته از فیلمی است كه از نظر خودم به نوعی بهترین فیلمم بوده است. لذا می‌توانست بهترین تجربه‌ی من باشد، اما در نهایت سعی كرده‌ام با توجه به آن فیلمی متفاوت رقم زنم.
وی در رابطه با استفاده از بازیگر در این فیلم نیز متذكر شد: گرچه در این فیلم از حضور نابازیگران بهره برده‌ام، اما با این‌حال سعی كرده‌ام فیلم براساس فیلم‌نامه ساخته شود و در نگارش فیلم‌نامه نیز همواره دقت داشتم كه متنی نوشته شود كه به روحیات این افراد نزدیك باشد تا آن‌ها برای استفاده از آن مشكلی نداشته باشند.
امیر یوسفی در پاسخ به سوالی كه مبنی بر كمدی بودن این فیلم خاطرنشان كرد: گرچه در كارنامه‌ی فیلم‌سازی من تنها دو فیلم سینمایی به چشم می‌خورد و براساس دو فیلم نمی‌توان برای كارگردان آن سبك تعیین كرد، اما با این‌حال معتقدم این فیلم با وجود آن‌كه از طنز بهره‌ی زیادی برده است اما به سبك كمدی تعلقی ندارد و در آن سعی شده است با نگاهی طنزآلود و با فراغ خاطری بیشتر به موضوعی تراژیك پرداخته شود.
او ادامه داد: شاید اگر این نگاه طنز در فیلم وجود نداشته باشد، فیلم خیلی سنگین شود و در برقراری ارتباط با مخاطب با مشكل مواجه شود، بنابراین از طنز به عنوان ابزاری قدرتمند استفاده كردم تا موضوعی كه كمتر در مورد آن صحبت می‌شود را به تصویر بكشم.
امیر یوسفی در بخش دیگری از این نشست درباره‌ی بازیگران خواب تلخ یادآور شد: تمامی این افراد در جایگاه خود حاضر شده‌اند و همه از دل محیطی مستند بر آمده‌اند. لذا این جنبه‌ی مستند را نمی‌توان به طوركل پوشاند و این نگاه موجب باورپذیری بیشتر فیلم برای مخاطب می‌شود و آرام‌آرام هنگامی كه در مواجهه با فضای داستانی قرار می‌گیرد، هم جنبه‌های مستند مخدوش نمی‌شوند.
امیر یوسفی در پایان صحبت‌هایش نیز از اخذ پروانه نمایش برای فیلم «آتشكار» خبر داد و در مورد اكران «خواب تلخ» نیز اظهار امیدواری كرد.
مهرزاد دانش، منتقد سینما نیز در این نشست گفت: ظرف چندسال اخیر در سینمای ایران، سینماگرانی سعی كرده‌اند از فضاهای مسلط و معمول فیلم‌سازی فاصله بگیرند و مرزهای نوینی را مورد آزمایش قرار دهند و محسن امیر یوسفی یكی از این افراد است. البته دوستان دیگری نیز در این راه گام برداشته‌اند كه اكثر آن‌ها ورود به حرفه سینما را با ساخت فیلم‌های كوتاه آغاز كرده‌اند و شاید جمع فیلم‌های بلند آن‌ها یكی دو فیلم بیشتر نباشد.
وی افزود: احساس می‌كنم، آرام‌آرام این جریان به موجی تبدیل شده كه اگر در موقعیتی منطقی‌تر و راحت‌تر قرار گیرد از ثبات و تثبیت بیشتری بهره خواهد برد.
دانش تصریح كرد: اساسا این فیلم‌ها سبك‌پذیر نیستند و نمی‌توان آن‌ها را متعلق به سبكی خاص دانست و در مورد این فیلم هم نمی‌توان استانداردهایی مثل استانداردهای فیلم كمدی را منطبق كرد. چراكه این فیلم‌ها از بسترهای كلاسیك فاصله دارند و سعی دارند مرزها و ساختار جدیدی را تجربه كنند.
او به «خواب تلخ» اشاره كرد و گفت: این فیلم دولایه دارد. لایه اول، كه كمی هم بارزتر است به طنز نزدیكی بیشتری دارد و تا حدی جنبه‌ی تفریحی دارد و با موقعیتی ترسناك و مهیب و سرنوشتی آكنده از رمز و راز به شوخی می‌پردازد و این مسئله از بارزترین جنبه‌های این فیلم محسوب می‌شود.
در ادامه‌ی این جلسه مهرزاد دانش درباره‌ی دیگر ویژگی‌های «خواب تلخ» سخن گفت.
