ذرت و عسل جایگزین پلاستیك می‌ شوند

"به‌ منظور تعیین موارد مجاز و محدودیت‌های استفاده از ظروف یك بار مصرف و همچنین شناسایی ظروف سالم و مجاز برای مصرف كنندگان، استاندارد ظروف یك بار مصرف پلاستیكی تدوین و اجرایی می‌ شود."

سید ‌رضا‌ غلامی، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماكن عمومی وزارت بهداشت در حالی از تدوین آیین نامه استاندارد ظروف یك بار مصرف پلاستیكی با همكاری مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران خبر داده است كه در طول دو سال گذشته هشدار‌های پیاپی مسئولان وزارت بهداشت در مورد استفاده از ظروف یك‌بار مصرف را شاهد بوده‌ایم.

ظروفی كه اگر به‌ صورت صحیح و اصولی مورد استفاده قرار نگیرند، تأثیرات سوئی روی سلامتی جامعه بر جا می گذارند.

مهندس رضایی، مسئول بخش بسته‌بندی و پلیمری معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت در این زمینه می‌ گوید: ظروف یك بار مصرف "پلی‌استایرنی" كه به ‌طور عمده در بازار ایران وجود دارد از مونومر "استایرن" كه تركیبی آروماتیك است تشكیل شده است و در مواجهه با دمای بالاتر از 65 درجه این مونومر آزاد می شود که تأثیرات سرطان‌زا دارد. از این ‌رو وزارت بهداشت نگهداری، حمل و بسته بندی غذا با دمای بالاتر از 65 درجه را در ظروف پلاستیكی پلی استایرنی ممنوع اعلام كرده است.

از آنجایی كه چربی، فرآیند آزاد شدن این مونومر سمی را تسریع می ‌كند، بسته‌بندی مواد غذایی چرب نیز در اینگونه ظروف ممنوع است. این اظهارات در حالی است كه به ‌نظر می ‌رسد ایران جزو معدود كشورهای جهان است که استفاده بیش از حد از ظروف یك بار مصرف پلاستیكی پلی استایرنی در آن رواج دارد.

برخی آمار‌ها، حاكی از تولید بالغ بر 570 هزار تن ظرف یك بار مصرف پلاستیكی در سال 1385 در ایران است.

"البته ما آمار دقیقی از میزان مصرف ظروف  یك‌بار مصرف در ایران نداریم، اما به ‌نظر نمی ‌رسد كه این آمار غیرواقعی باشد چون تعداد زیاد كارخانه‌های تولید‌كننده این ظروف، حجم تولیدشان و ظرفیت پتروشیمی كشور همه و همه می ‌توانند مؤید این آمار باشند."

وی در ادامه می ‌افزاید: اكنون در بیشتر كشور‌ها از ظروف پلی‌استایرنی به ‌صورت محدود استفاده می ‌شود و ظروف یك‌بار مصرف "بیوپلیمری"، كاغذی و در نهایت "پلی‌پروپیلنی" جایگزین ظروف پلی‌استایرنی شده‌اند.

"پروپیلن"(مونومر تشكیل دهنده پلی‌پروپیلن)، درصورتی كه در اثر شرایط خاصی از این پلیمر پلی‌پروپیلن آزاد شود، در مقایسه با استایرن تاثیرات مضر كمتری روی سلامت مصرف‌كنندگان به جا می‌ گذارد.

اما چرا تولید‌كنندگان این ظروف در کشور ما همچنان بر تولید ظروف پلی‌استایرنی اصرار دارند؟

مهندس رضایی در پاسخ به این سؤال می ‌گوید: ممكن است این مسئله دلایل فنی هم داشته باشد، اما به‌ نظر می ‌رسد در مقطع زمانی كه تولید این فرآورده در ایران مرسوم شده، تولید ظروف پلی‌استایرنی به‌ دلیل سادگی فرآیند همچنان ادامه دارد.

وی با بیان اینكه بیشترین حجم یك‌بار مصرف‌های ما را ظروف پلی‌استایرنی تشكیل می ‌دهند، می ‌گوید: این ظروف در سه نوع شفاف شكننده، نرم و نیمه شفاف و همچنین فومی عرضه می ‌شوند و توصیه ما به مصرف‌كنندگان این است كه از ریختن نوشیدنی و مواد خوراكی داغ در تمام انواع این ظروف خودداری كنند.

سرطان با میكروب اضافی

طی دو سال گذشته بیش از 7 تن ظروف یك بار مصرف تقلبی معدوم شده‌اند. مهندس غلامی در حالی این مطلب را می‌ گوید كه به گفته رضایی تا دو سال پیش تنها 10 تا 12 كارخانه تولید ظروف یك بار مصرف در ایران دارای مجوز از وزارت بهداشت بوده‌اند: " بسیاری از كارخانه‌ها با وجود اینكه تولیدات خوب و با كیفیتی داشتند با این تصور كه ظروف خوراكی نیستند پس نیازی به مجوز بهداشت ندارند، اقدام به اخذ مجوز نكرده بودند اما با تلاش وزارت بهداشت در سال‌های اخیر اكنون بیش از 500 كارخانه و كارگاه تولیدی با مجوز وزارت بهداشت در این زمینه فعالیت می‌ كنند."

وی ادامه می ‌دهد: در بین كارگاه‌های بدون مجوز تعدادی نیز اقدام به تولید ظروف بازیافتی و غیربهداشتی می‌ كردند و حتی در بعضی موارد مشاهده شده كه ضایعات بیمارستانی در تولید این ظروف به كار می ‌رود كه تأثیر بسیار خطرناكی روی سلامت مصرف‌كننده دارد.

رضایی در پاسخ به این سؤال كه مصرف‌كنندگان چگونه باید از كیفیت و بهداشتی بودن ظروف مورد استفاده‌شان مطمئن باشند، می‌ گوید:

وی با اشاره به بخشنامه وزارت بهداشت مبنی بر درج پروانه بهداشتی روی این ظروف از سال گذشته، می ‌افزاید: هنوز این بخشنامه به‌ صورت كامل اجرا نشده چون هزینه‌بر است و تولید‌كننده‌ها باید قالب‌هایشان را تغییر دهند، اما كارشناسان ما روی این تولیدات نظارت دارند و با موارد بی‌كیفیت و غیربهداشتی برخورد می ‌كنند.

در همین زمینه، رئیس اداره بهداشت مواد غذایی و بهسازی اماكن عمومی وزارت بهداشت با اشاره به معدوم‌سازی بیش از 7 تن ظروف یك بار مصرف تقلبی طی دو سال گذشته می ‌گوید: از دو سال پیش با افزایش نظارت‌ بر اغذیه فروشی‌ها و رستوران‌ها، میزان مصرف ظروف یك بار مصرف تقلبی در این اماكن 50 درصد كاهش یافته است.

سبز مثل یك بار ‌‌مصرف‌

بهمن‌ماه سال گذشته، ایران با تولید ظروف یك بار مصرف گیاهی، به جمع 5 كشوری پیوست كه از فناوری ساخت این ظروف برخوردارند.