اجرایطرح منشور اخلاقی فوتبال

بدون شك باید ورزش فوتبال كه اخبار و رویدادهای آن روزانه دهها میلیون نفر را در كشور تحت تاثیر قرار می‌دهد به عنوان نخستین ورزش كشور دانست. سه سال از عمر حرفه‌ای شدن فوتبال ایران می‌گذرد، اما نكته‌ی قابل تامل این است كه آیا با وجود این تاثیرگذاری، فوتبال از نظر فرهنگی نیز مانند مسایل فنی به سمت حرفه‌ای شدن پیش می‌رود، چه عواملی حضور تماشاگران را هر روز در ورزشگاهها كمتر می‌سازد. آیا امروزه بازیكنان ما الگوهای مناسبی برای جوانان هستند؟ ‌آیا نهال نوپای حرفه‌ای گری كه قرار است در آینده به درخت تناوری تبدیل شود به دلیل ضعف مسایل فرهنگی ضربه نخواهد خورد؟ برای یافتن پاسخ این سوالات به سراغ كارشناسان، مربیان و بازیكنان و سایر عوامل مرتبط در فوتبال رفتیم و نظرات آنان را جویا ‌شدیم.

حجت‌الاسلام علیپور مسوول فرهنگی فدراسیون فوتبال از اجرای طرح منشور اخلاقی و رفتاری در دوره‌ی چهارم لیگ برتر، به منظور رشد و تعالی فرهنگ و اخلاق در فوتبال كشور خبر داد.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) به تشریح ساختار كلی فعالیت‌های بخش فرهنگی فدراسیون فوتبال پرداخت و اظهار داشت: فعالیت‌های فرهنگی از سال 73 در لیگ دسته‌ی سوم آغاز شد و سپس در قالب بسیاری از مسابقات شامل فوتبال، نیروهای مسلح، جام قهرمانی باشگاههای آسیا، مقدماتی جام جهانی و لیگ برتر تاكنون ادامه یافته است.

علیپور با تاكید بر این كه كلیه‌ی ساختار ورزش ما نیازمند بازنگری است، عدم ایجاد اصلاحات جامع به خصوص در بخش فرهنگی را موجب بروز بحرانی جدی در ورزش كشور دانست و با نام بردن از این رشته با عنوان یك ورزش وارداتی و غربی، تصریح كرد: باید سعی شود با توجه به فرهنگ ایرانی ساز و كار یك فوتبال ایرانی تدوین شود و ما در همین زمینه قصد داریم تا در یك برنامه‌ی 5 ساله به حد مطلوب برسیم.

علیپور با اشاره به این موضوع كه برای توجه به كار پایه‌ای از سال 82 تشكیلات فرهنگی شروع به كار كرده است افزود: از باشگاهها نیز خواسته‌ایم تا بخش فرهنگی را در داخل خود تشكیل دهند و مسوول فرهنگی را نیز تعیین و به كمیته‌ی فرهنگی كه در سازمان لیگ برتر شكل گرفته است معرفی كنند، ‌البته این امر در دوره‌ی گذشته لیگ به درخواست ما از سوی برخی باشگاهها انجام پذیرفت ولی در دوره‌ی چهارم لیگ فعالیت فرهنگی از الزامات باشگاهها خواهد بود.

وی همچنین خواستار توجه بیشتر به فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی كه ورزش را ابزاری برای رشد و تعالی می‌داند شد.

مسوول كمیته فرهنگی فدراسیون فوتبال یكی از سیاست‌های فدراسیون را بازنگری در امور فرهنگی فوتبال و نقش عواملی مانند بازیكن، داور، مربی و امكانات ورزشی در مسایل فرهنگی ذكر كرد و گفت: بخشی از این مناسبات در اساسنامه‌ی فیفا تبیین شده است كه قصد داریم با توجه به آن موارد، اصول یك فوتبال ایرانی را تدوین كنیم كه در این راستا تدوین منشور اخلاقی شاهنامه‌ی فردوسی را مدنظر قرار داده‌ایم.

علیپور تاكید كرد: در این منشور اخلاقی كه از سال 83 به صورت آزمایشی در جریان لیگ اجرا خواهد شد، مناسبات رفتاری و شرح وظیفه‌ی كلیه‌ی عوامل درگیر در فوتبال كشور شامل مربی، بازیكن، داور و ... نسبت به یكدیگر تعریف و مشخص شده است و با توجه به این منشور در پایان هر دوره‌ی لیگ تیم برتر و بازیكن برتر اخلاق معرفی و مورد قدردانی قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به معضلات فرهنگی پیش آمده در فوتبال، از توجه به نتیجه‌گرایی به عنوان تاثیرگذارترین عامل در كمرنگ شدن نقش فرهنگ در ورزش نام برد و گفت: از آنجا كه در پایان مسابقات لیگ برتر، تنها یك تیم به جام قهرمانی باشگاههای آسیا راه پیدا می‌كند،‌ عرصه‌ی رقابت فشرده شده و قهرمانی تنها انگیزه و هدف كلیه‌ی تیم‌ها می‌شود. چرا كه فرهنگ مبارزه‌ی جدی و سالم در فوتبال چندان جایگاه مناسبی پیدا نكرده و در این حالت توجه به مسایل فرهنگی در حاشیه قرار گرفته است. بنابراین معضلات اخلاقی مانند آنچه كه اكنون در ورزش كشور دیده می‌شود، بروز پیدا می‌كند.

علیپور با اشاره به كمبود امكانات، گفت: در كنار مسابقات لیگ برتر و جام حذفی، 2500 مسابقه‌ی دیگر نیز در سطوح پایین‌تر برگزار می‌شود، هر كدام از این مسابقات به عوامل و امكاناتی نیاز دارد كه فدراسیون با توجه به نیروها و امكانات خود از عهده‌ی بالا بردن كیفیت كار بر نمی‌آید. در همین سطح است كه شخصیت بازیكنان شكل می‌گیرد و به علت فقدان كار فرهنگی مناسب هنگامی كه بازیكن به سطح اول فوتبال كشور كه كیفیت بهتری نیز دارد راه پیدا می‌كند، خمیر مایه‌ی فرهنگی وی شكل گرفته و ایجاد تغییر در آن بسیار مشكل است.

وی به شهرت رسیدن سریع بازیكنان را یكی دیگر از عوامل بروز ناهنجاری در فوتبال دانست و با تاكید بر نقش رسانه‌ها در این زمینه یادآور شد؛ در ورزش كه تنها در حد حرف حرفه‌ای شده است، كمبود ظرفیت و عدم بسترسازی اخلاقی موجب بروز نقاط ضعف می‌شود.

مسوول كمیته فرهنگی فدراسیون فوتبال در همین زمینه به نقد وضعیت رسانه‌های كشور پرداخت و اظهار داشت: در گذشته فوتبال اینچنین در معرض افكار عمومی قرار نداشت. ولی در حال حاضر با پیشرفت رسانه‌ها تمامی زوایای پنهان ورزش كشور مشخص می‌شود و از آنجا كه رسانه‌ها دارای چارچوب مدون نیستند، ورزش را دچار چالش می‌كنند.

وی با تاكید بر این كه جنجال سازی و مسایل حاشیه‌ای در كنار ورزش تا حد متعارف طبیعی به نظر می‌رسد از رسانه‌ها و مطبوعات خواست تا در كنار این مسایل به رفتارهای پسندیده‌ی ورزشكاران نیز توجه كرده و در بزرگنمایی اعمال مثبت نیز كوشا باشند.

علیپور در همین زمینه از تمامی رسانه‌ها خواست تا به كمك بخش فرهنگی فدراسیون آمده و با همفكری شرایط لازم را برای برجسته سازی مسایل مثبت فوتبال فراهم آورند.

مسوول كمیته فرهنگی فدراسیون فوتبال در تشریح اقدامات بخش فرهنگی به برقراری ارتباط با بازیكنان باشگاهها اشاره كرد و این ارتباط را شامل مشاوره‌های فرهنگی، آموزش‌های اخلاقی و مقاله‌های فرهنگی دانست و توضیح داد: از آنجا كه فدراسیون فوتبال بر این عقیده است كه ملی‌پوشان در كلیه‌ی رده‌های سنی جزء برترین‌ها باشند، علاوه بر باشگاهها، در كلیه‌ی رده‌های تیم‌های ملی نیز فعالیت‌های فرهنگی صورت می‌گیرد.

وی تفریحات درون اردویی، اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی ، آموزشی و مراسم‌های مختلف معنوی و مذهبی را از جمله اقدامات فرهنگی انجام گرفته در این فدراسیون نام برد.

حجت الاسلام علیپور در ادامه از برگزاری كنگره‌ی تكریم پیشكسوتان كشور خبر داد و با بیان این كه تا كنون از 80 پیشكسوت فوتبال در جریان لیگ قدردانی كرده‌ایم، افزود: قصد داریم تا از برترین بازیكنان پس از انقلاب كشور تجلیل به عمل آوریم و در قالب یك برنامه‌ی ویژه با همكاری صدا و سیما، سازمان تربیت بدنی و فدراسیون از علی دایی، سایر بازیكنان مطرح سالهای اخیر مانند عابدزاده، پیوس، نامجو مطلق و اعضای تیم جام جهانی سال 98 فرانسه، تجلیل و قدردانی به عمل می آید.

وی با اشاره به نقش بسیار مهم تماشاگران در ورزش و تشكیل كانون هوداران، تصریح كرد: قصد داریم تا با انتخاب افرادی از میان تماشاگران به عنوان سرگروهها و رهبرهای تبلیغی، آنان را ساماندهی كنیم. تكریم تماشاگران از مهمترین اهداف ما است و باید از مشكلاتی كه هواداران طی سالهای متمادی در هنگام حضور در استادیوم‌های ورزش با آن روبرو بودند جلوگیری كنیم.

علیپور همچنین كانون هواداران استقلال را به عنوان كانون هواداران برتر در سال گذشته معرفی كرد و این كانون را یكی از عوامل مهم در موفقیت‌های این تیم دانست.

مسوول فرهنگی فدراسیون سپس از اجرای طرح فرهنگی در مدارس فوتبال و تیم‌های پایه نام برد و تاكید كرد: با همكاری كمیته آموزش و جوانان فدراسیون كلاسهای اخلاقی و رفتاری را برای مربیان این تیم‌ها برگزار می‌كنیم و آنها را از لحاظ شرایط اخلاقی نیز بررسی خواهیم كرد.

وی در پایان از تاسیس انجمن مشوقین تیم‌های ملی و كانون هواداران ملی كه وظیفه‌ی تشویق این تیم را برعهده دارد و ساخت یك سرود ملی برای تیم‌های ملی به عنوان گوشه‌ای دیگر از فعالیتهای فرهنگی این كمیته نام برد و گفت: برنامه‌هایی در سطح كلان فدراسیون و این كمیته در حال شكل گیری است كه ظرف سالهای آینده اجرا خواهد شد كه به طور حتم فوتبال ایران را به پیشرفت می‌رساند.

وی پیش بینی كرد كه در سال 2010 ایران یكی از چهار تیم مرحله‌ی پایانی رقابتهای جام جهانی در آفریقای جنوبی خواهد بود.