یبوست، بیماری یا بی توجهی؟

بیشتر مردم دست كم یك بار در زندگی خود یبوست را تجربه كرده اند. یبوست معمولاً مسئله مهمی نیست، اما برای این كه از بسیاری از دردسرهای آن رهایی یابیم، بهتر است به جای خندیدن، درباره آن بیشتر بدانیم. یبوست یك بیماری به شمار نمی آید، بلكه نشانه ی بیماری ها و مشكلات دیگری است. اگر در رژیم غذایی روزانه، فیبرهای غذایی كمی موجود باشد به راحتی دچار یبوست می شویم. افراد مسن تر نسبت به جوانان یبوست را بیشتر تجربه می كنند. یبوست به معنی توقف بیش از حد مواد دفعی در روده است.

زمان عمل دفع در افراد مختلف بسیار متفاوت است. برای بعضی افراد 2 بار در روز طبیعی و برای بعضی دیگر 2 بار در هفته طبیعی است. اما معمولاً هر 12 ساعت و گاهی هر 72 ساعت یک بار انجام می شود.

یبوست علت های متفاوتی دارد، اما برای آن كه به آن گرفتار نشوید، چند راه بسیار آسان وجود دارد:

سبزی و میوه بخورید

فیبرها حركات روده را تسهیل می كنند و یبوست را از بین می برند. سبزی ها و میوه های تازه، كاهو، كلم ، حبوبات، نخود، هویج، سویا، نان سبوس دار ، برنج، انجیر، آلو و زردآلو دارای فیبر زیادی هستند.

وقتی از این غذاها استفاده می كنیم، مجبوریم مدت زمان بیشتری آن ها را در دهان بجویم. همچنین وقتی وارد معده می شوند، معده را پر می كنند و معده حالت كشیدگی پیدا می كند و احساس سیری می كنیم. همچنین این غذاها تخلیه مواد از روده را آسان تر می كنند.

مصرف زیاد غذاهای بسیار چرب، فرآورده های لبنی و تخم مرغ در ایجاد یبوست موثرند.

تنها زندگی نكنید

انسان هایی كه به تنهایی زندگی می كنند، بیشتر دچار یبوست می شوند. زندگی در كنار اعضای خانواده و جمع شدن کنار سفره، میل و شوق غذا خوردن را در انسان افزایش می دهد. اما معمولاً افرادی كه به تنهایی زندگی می كنند، علاقه خود را به آشپزی و غذاخوردن از دست می دهند و احساس بی اشتهایی می كنند. این افراد به استفاده از غذاهای آماده و كنسرو شده روی می آورند كه این محصولات غذایی فیبرهای كمی دارند. همچنین مادربزرگ ها و پدربزرگ هایی كه دندان هایشان را از دست داده اند و دندان مصنوعی آن ها در جویدن غذاها كارآیی لازم را ندارند، معمولاً از غذاهای نرم كه فاقد فیبر هستند، استفاده می كنند كه موجب یبوست می شود.

آب بنوشید

اگر در طول روز، به میزان لازم آب یا سایر مایعات را ننوشید، ممكن است دچار یبوست شوید. این مشكل در افرادی دیده می شود كه وعده های غذایی روزانه خود را در زمان های مشخصی در طول روز میل نمی كنند. آب و سایر مایعات به حركت مواد غذایی در روده كمك می كنند و از انبار شدن مواد در روده پیشگیری می كنند.

صبح كه از خواب بیدار می شوید، یك لیوان آب ولرم بنوشید و در طول روز هم 6 تا 7 لیوان آب و سایر مایعات میل كنید.

به داروهای ضد یبوست عادت نكنید

مصرف داروهای ضد یبوست برای مدت كوتاهی مناسب است، اما خود را به مصرف آن ها عادت ندهید، چون روده شما به این مواد عادت می كند و به اصطلاح تنبل می شود و فعالیت های طبیعی خود را كه موجب حركت و دفع مواد می شود، فراموش خواهد كرد.

ورزش كنید

زندگی ماشینی امروزی علت دیگر یبوست است. اگر شغل شما به گونه ای است كه مجبورید ساعت ها پشت میز بنشینید، ممكن است دچار یبوست شوید. برای رهایی از این مشكل، باید در بین ساعات كاری خود كمی قدم بزنید و یا ورزش های سبكی انجام دهید.

بیمارانی كه به علت تصادف یا جراحی یا بیماری مجبورند روزها بدون تحرك در بستر دراز بكشند، یبوست را تجربه می كنند، گرچه پزشك برای این افراد داروی ضد یبوست تجویز كند، ولی به هر حال مقدار كمی تحرك، می تواند بسیار مفید باشد.

در بیرون از منزل خود هم به دستشویی بروید

بعضی افراد به دلایل بهداشتی یا اجتماعی در محل كار خود و یا منزل اقوام و آشنایان از رفتن به دستشویی اجتناب می كنند. این كار درست نمی باشد. اگر این زمان تأخیر در دفع، طولانی شود، موجب یبوست می شود.

آلو بخورید

شب، قبل از خواب، تعدادی آلوی خشك را در آب خیس کنید و صبح پس از بیدار شدن از خواب، نوش جان كنید. آلو اثرات سحرآمیزی در از بین بردن یبوست دارد.

یك داروی گیاهی: پسیلیوم

پسیلیوم یك داروی گیاهی است كه به شكل پودر در داروخانه ها وجود دارد.

یك قاشق غذاخوری از این دانه های ریز را در یك لیوان آب مخلوط كنید و اجازه دهید چند دقیقه بماند، سپس آن را میل كنید.

یك داروی جدید برای درمان یبوست

اخیرا سازمان غذا و داروی آمریكا، استفاده از داروی جدیدی را برای درمان یبوست مزمن در بزرگسالانی كه علت خاصی برای این عارضه در آن ها پیدا نمی شود، مورد تایید قرار داده است. این دارو به نام "لوبی پروستون" با نام تجارتی Amitizia اولین دارو از گروه جدیدی از داروهاست كه به آن ها تركیبات اسید چرب كاركردی می گویند و برای درمان یبوست، سندروم روده تحریك پذیر، با علامت غالب یبوست و فلج موقتی روده پس از عمل جراحی ساخته شده اند.

یبوست مزمن یكی از شایع ترین بیماری های گوارشی است و زنان بیشتر از مردان به آن گرفتار می شوند. تجویز این دارو، تنها برای افرادی صورت می گیرد كه سایر شیوه های معالجه یبوست مانند افزایش مصرف مایعات و فیبرهای غذایی و ورزش منظم در آن ها موثر نبوده است.

دکتر گلرخ ثریا