تب؛ عارضه ای مفید
تب به دلایل مختلفی ایجاد می شود. عفونت های ویروسی و باكتریایی از عوامل اصلی ایجاد تب هستند. این میكروارگانیسم ها با ابتلای افراد به بیماری هایی نظیر سرماخوردگی، گوش درد ، گلودرد ، اسهال و استفراغ باعث تب می شوند.
علت تب در بیش از 90 درصد موارد، عفونت های ویروسی است و احتیاج به درمان خاصی ندارد. گاهی هم تب به دنبال تداخلات دارویی و گرمازدگی ایجاد می شود.
هنگامی كه بدن به مقابله با ویروس ها و باكتری ها می پردازد، تب نشانه ی خوبی است. تب تولید گلبول های سفید خون را تحریک می كند. این سلول های خونی با ویروس ها مقابله می كنند.
همچنین، تب مقدار آهن خون را كه ماده ای لازم و حیاتی برای بقای ویروس ها و باكتری هاست، پایین می آورد. به علاوه، بسیاری از ویروس ها و باكتری ها در درجه حرارت بالای بدن، برای تولید مثل با مشكل روبرو می شوند، در نتیجه تعداد آنها كاهش می یابد.
امروزه بسیاری از پزشكان پایین آوردن تب را توصیه نمی كنند، مگر آنكه كودك را با مشكل مواجه كند.
بسیاری از پزشكان توصیه می كنند كه به كودكان تب دار داروهایی نظیر استامینوفن و ایبوبروفن داده شود. هر دو این داروها به طور مساوی در كاهش تب مؤثرند، اما داروی ایبوبروفن برای كودكان كمتر از 6 ماه توصیه نمی شود،زیرا این دارو هرچند كه تب را در عرض یك ساعت پایین می آورد، ولی مشكلات گوارشی در كودك ایجاد می كند. به خاطر داشته باشید كه حتی برخی از داروهای كم خطر مانند استامینوفن ممكن است در كودك شما عارضه ایجاد كنند. آسپیرین در كودكان باید با احتیاط بسیار به كار رود، زیرا عامل ایجاد بیماری نادر، ولی كشنده ی سندرم ری (Reye’s Syndrome)است كه به آسیب شدید مغزی و حتی مرگ در آنها می انجامد.
هرچند بسیاری از كودكان با درجه ی حرارتی حدود 3/38 درجه ی سانتی گراد بداخلاق و تحریك پذیر می شوند، گروهی دیگر با یك تب متوسط ممكن است بیمار هم به نظر نرسند.
به طور کلی، هنگامی كه كودك تب می كند، ضربان قلب او بالا می رود، سریع تر نفس می كشد و به مایعات بیشتری احتیاج دارد. این موارد در مجموع باعث می شود كه او احساس بیماری و پریشانی كند. تب خفیف این مشكلات را به وجود نمی آورد.
حتی در افراد سالم درجه ی حرارت بدن از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. درجه ی حرارت بدن حتی در یك كودك در طول روز تغییر می كند. درجه حرارت بدن در صبحگاه به كمترین حد خود می رسد و هنگام عصر بالا می رود. این تغییرات درجه حرارت بدن، تقلید كننده تغییرات چرخه ی زیستی طبیعی است.
اگر تب كودك شما بیش از یك روز طول كشید، دمای بدن او را با ذكر ساعات اندازه‌گیری، ثبت كنید و در ساعات مختلف درجه حرارت بدن او را با هم مقایسه كنید. حد نهایی درجه حرارت طبیعی دهان در حدود 37 و مقعد 5/37 درجه ی سانتی گراد است.اندازه گیری درجه حرارت بدن و خواندن درجه به ظاهر ساده، ولی تفسیرش مشكل است. آیا واقعاً كودك شما بیمار است یا اینكه پوشیدن لباس های ضخیم درجه حرارت بدن او را بالا برده است؟ شاید هم او به طور طبیعی از بقیه همسالان خود گرم تر است.
كودكی كه به نظر سالم می آید و خودش هم اظهار ناراحتی نمی كند و بی قرار نیست، اگر درجه حرارت بدنش در حدود 2/37 درجه سانتی گراد شد، جای نگرانی نیست.
تشنج ناشی از تب در 3 تا 4 درصد كودكان 9 ماهه تا 5 ساله اتفاق می افتد. شیوع این تشنج ها در پسران بیشتر است و چند دقیقه به طول می انجامد. هرچند تشنج ها بسیار خطرناك به نظر می رسند، باعث صدمه به كودك نمی شوند.
مكانیسم دقیق این تشنج ها شناخته شده نیست، اما پزشكان معتقدند بیشتر زمانی اتفاق می افتند كه در ساعات اولیه شروع تب، درجه حرارت بدن به سرعت بالا رود.
اگر كودك شما دچار تشنج ناشی از تب شد، چشم هایش به سمت بالا حركت كرد، اندامش سفت شد و حركات پرشی در تمام بدنش مشاهده شد، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید یا او را به نزدیك ترین مركز درمانی برسانید.
اینكه تشنج به دنبال تب رخ داده یا علل دیگری باعث آن شده اند، نیاز به ارزیابی دقیق پزشكی دارد.
گفته می شود تنها در یك سوم از كودكانی كه تشنج ناشی از تب را تجربه كرده اند، در طول یك سال بعدی باز هم این عارضه به سراغشان می آید.
نكته دیگر اینكه، بیشتر كودكانی كه دچار تشنج های پیاپی ناشی از تب می شوند، رشد و تكامل طبیعی خواهند داشت.
*مطالب مرتبط:
توصیه هایى براى مقابله با تب كودكان
