مرور کارنامه مهران مدیری

بازیگری که کارگردان و خواننده و پدیده شد

مهران مدیری هنرمندی است که در عرض دو دهه توانسته عرصه‌های متنوع هنری را تجربه کند و همواره مورد توجه مخاطب قرار گرفته و این جایگاه را برای خود حفظ کند.

مهران مدیری را می‌توان هنرمندی چندوجهی دانست که برجسته شدن فعالیت‌های سینمایی‌اش در سال 87 بقیه وجوه او را مورد توجه دوباره قرار می‌دهد. بخصوص که او جمعه شب با حضور در برنامه "مثلث شیشه‌ای" پس از مدت‌ها حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی را تجربه کرد و در جذب مخاطب از طریق فرستادن پیامک‌ توانست رکوردی جدید از خود بجا بگذارد.

مدیری فعالیت هنری را با بازیگری تئاتر آغاز کرد و از تجربه این سال‌های او می‌توان به "خاکسترنشین"، "چشم بندان"، "یک طنز و یک غم آور"،‌ "محاکمه خودم برای خودم" و "پلنگ نادان" اشاره کرد. او به عنوان بازیگر با رادیو نیز همکاری داشته و آهنگسازی برای یک نمایش صحنه‌ای را نیز تجربه کرده است.

پدیده مهران مدیری سال 72 با کارگردانی برنامه طنز تلویزیونی "نوروز 72" به مخاطب شناسانده شد. مجموعه آیتم‌های طنز که با حضوری گروهی جوان تازه‌کار از بازیگر، نویسنده و ... توانست در عرصه راکد طنزهای تلویزیون اتفاقی ویژه را رقم بزند و تا امروز هم در ذهن مخاطب باقی بماند.

او که به عنوان بازیگر در تعدادی از این آیتم‌ها به ایفای نقش هم می پرداخت، تجربه مشترک کارگردانی / بازیگری را با  مجموعه‌های "ساعت خوش"، "پرواز 57" و ... پی گرفت و شیوه‌ای از برنامه سازی را در تلویزیون ایران جا انداخت که هنوز هم قابل ارجاع برای پیگیری روند تغییر و تحولات در عرصه طنز تلویزیونی است.

مدیری هر چند از همان ابتدا خود را به عنوان بازیگر / کارگردان طنز معرفی کرد ولی نه خودش در قالب محدودکننده این دو عنوان باقی ماند و نه تلاش کرد خود را در عرصه موفقیتی که به دست آورده بود، محدود کند. به این ترتیب بود که او با ساخت چند مجموعه آیتم موفق درصدد تغییر در ساختار برنامه‌هایش برآمد. این زمانی بود که او در کنار آیتم‌هایی با تم و مضامین مختلف به خلق یک خط مشترک داستانی در برنامه‌هایش پرداخت.

مجموعه "پلاک 14" حاصل این تغییر ساختار بود که ماجراهای کاراکتر مهران و مریم (مهران مدیری و لاله صبوری) را با عنوان یک زوج محوری در بین آیتم‌های طنز پی می‌گرفت و مورد توجه مخاطب هم قرار گرفت. در برنامه "ببخشید شما" هم نوعی دیگر از تغییرات ساختاری در برنامه سازی را مورد توجه قرار داد که شامل گفتگوی حضوری مدیری با افراد موفق در مشاغل مختلف به عنوان محور اصلی هر قسمت در کنار نمایش آیتم‌های طنز بود.

مدیری پس از این تجربه‌ها گامی بلندتر را برای رسیده به ایده‌آل‌هایش برداشت و پایه‌گذار یکی از اولین و موفق‌ترین مجموعه‌های طنز 90 شبی در تلویزیون شد. هر چند مهران غفوریان با ساخت "زیر آسمان شهر" به نویسندگی رضا عطاران 90 شبی‌ها را به مخاطب شناسانده بود، ولی مدیری با ساخت "پاورچین" به نوعی هویت نویسنده را در عرصه این تولیدات تثبیت کرد و از آن پس بود که به نوعی مخاطب عادت کرد قبل از تماشای هر قسمت از سریال‌های 90 شبی در جستجوی نام نویسنده‌ها باشد.

در واقع سنگ بنای دو ضلع موفق مثلث طلایی برنامه‌سازی در تلویزیون ایران با این مجموعه گذاشته شد که مدیری و پیمان قاسمخانی در مقام کارگردان / بازیگر و نویسنده یکدیگر را پیدا کردند و بعدتر با رفتن مدیری به شبکه پنج، ضلع سوم این مثلث یعنی شبکه سوم شکل گرفت. مدیری در این مجموعه با ایفای نقش فرهاد برره خود را در قالب شخصیتی سمپاتیک در عرصه مجموعه‌های دنباله‌دار هم محک زد و پاسخی مناسب هم از مخاطب گرفت.

هر چند 90 شبی بعدی او با عنوان "نقطه‌چین" نتوانست مخاطب را همچون کار قبل راضی نگه دارد و شاید بخشی از آن به حضور نداشتن پیمان قاسمخانی به عنوان سرپرست نویسندگان بازمی‌گشت، اما این مجموعه در همان زمان توانست مخاطب را جذب کند. او این بار هم با بازی در نقش کاراکتر اردلان به عنوان بازیگر هم در تعامل با مخاطب قرار گرفت.

این مجموعه با توجه به بازخورد مخاطب از ماجراهای یک کارآگاه پلیس و دستیارش فاصله گرفت و خیلی زود همان ساختار آپارتمانی را پی گرفت. ضمن اشاره به این نکته که "پاورچین" و "نقطه‌چین" با ساختار اپیزودیک نوعی خاص از داستانگویی و روایت را در عرصه مجموعه های طنز پیگیری می‌کردند.

مدیری برای کار بعدی خود مجموعه مناسبتی "جایزه بزرگ" را برای نوروز ساخت که باز هم ضلع دوم این مثلث حضور نداشت و او با نویسندگی سروش صحت و محمدرضا آریان این مجموعه را با ساختار سریالی روانه پخش کرد. به این ترتیب او با پرهیز از تکرار قالب آشنای اپیزودیک،‌ به ساختار روایی دنباله‌دار روی آورد که با توجه به قالب مناسبت نوروز و 13 قسمتی شدن تجربه‌ای خاص محسوب می شد و البته مدیری با ایفای نقش بیژن باز هم مورد توجه مخاطب بود.

تثبیت مثلث طلایی مدیری / قاسمخانی / شبکه سوم با مجموعه بعدی او در مقام کارگردان / بازیگر شکل گرفت. "شب‌های برره" را می‌توان در مجموعه کارهای وی به عنوان اثری شاخص معرفی کرد. نکته‌ای تازه که مدیری را دوباره به عرصه طنز نود شبی اپیزودی کشاند، مقطعی بی‌زمان و مکان تحت عنوان برره و مردمانش بود که برای او و گروهش چالش برانگیز بود.

خلق یک اجتماع خیالی با مناسبات، سنن، فرهنگ، زبان و ... مختلف در "شب‌های برره" به قدری در وجوه مختلف این مجموعه مورد توجه قرار گرفت که بیش از هر چیز کار مشکل نویسندگان را در رویکرد به اقتباس و ارجاعات اجتماعی / انتقادی برجسته کرد.

پیمان قاسمخانی با قرار گرفتن در سمت سرپرست نویسندگان متن‌های گروهی از نویسندگان را از فیلتر خود گذراند و باعث یکدستی در قصه‌ها و علاوه بر این برجسته کردن نقش نویسنده حتی در دید مخاطب شد. مدیری با ایفای نقش شیرفرهاد برره در این مجموعه باز هم توانست رضایت مخاطب را از حضور خود در مجموعه‌هایش به دست آورد.

مدیری مجموعه بعدی خود را هم با تکیه بر همین مثلث طلایی تولید کرد ولی باز هم در عرصه طنز نود شبی، یک برگ برنده را برای خود در نظر گرفت. "باغ مظفر" با ارجاع به مقطعی از تاریخ ایران و مناسبات آشنای آن توانست باز هم رویکردی غیر تکراری در کارنامه سازندگانش محسوب شود. هر چند حجم تبلیغات در این مجموعه هم نویسندگان را در فشار قرار داد و هم برای مخاطب چندان خوشایند نبود. مدیری با ایفای نقش خان مظفر همچنان مورد علاقه مخاطب تلویزیونی بود.

او بعد از این مجموعه، سی دی‌های "گنج مظفر" را برای شبکه‌های نمایش خانگی تولید کرد و بالاخره نوروز 87 را با همان مثلث طلایی به خانه‌های مردم آمد. مجموعه "مرد هزار چهره" علاوه بر اینکه از حیث فیلمنامه نویسی سریالی گروه نویسندگانش چالش برانگیز بود، به جهت آوردن قصه به زمان حال و شوخی با مشاغلی چون پزشکی، نیروی انتظامی، شاعری و مافیا بیشترین عرصه را برای انتقاد از او و گروهش فراهم کرد.

جالب اینکه در جدیدترین نظر سنجی زنده انجام شده در برنامه "مثلث شیشه‌ای" که جمعه سوم خرداد با حضور مدیری صورت گرفت، مخاطبان بیشترین رأی را به "مرد هزار چهره" دادند که به نوعی حکم تأیید به هنر او در ایفای نقش مسعود شصتچی و تجربه گرایی او هم هست که در جای خود جالب است.

اما وقتی هنرمندی پدیده لقب می گیرد به نظر می‌آید باید وجوه دیگری را نیز از خود به نمایش بگذارد. مهران مدیری بازیگری را تنها محدود به حضور در مجموعه‌های طنز خود نکرد و در همان سال‌های آغازین فعالیت به تبع همه بازیگران عرصه‌های جدی و کار در مجموعه و فیلم‌های کارگردانان دیگر را نیز تجربه کرد.

او تجربه بازی در مجموعه "باغ گیلاس" مجید بهشتی را در پرونده دارد که یک نقش جدی بود و نتوانست چندان مورد توجه قرار بگیرد. او همچنین بازی در مجموعه "دردسر والدین" مسعود نوابی را در کنار فاطمه گودرزی دارد که استقبال از آن نشان داد علاقمندان به این بازیگر او را در نقش‌های طنز بیشتر می‌پسندند.

به گزارش مهر ، مهران مدیری از عرصه سینما هم غافل نماند و هر چند هنوز هم در انتظار فرصت مناسب برای کارگردانی در سینماست، بازی در فیلم‌های دیگر کارگردانان را نیز تجربه کرده است. فیلم سینمایی "دیدار" محمدرضا هنرمند در سال 73 ساخته شده و هر چند به اکران عمومی در نیامد ولی برای بازیگر مقابل مدیری یعنی مینا لاکانی سیمرغ بلورین را به ارمغان آورد.

در این فیلم مدیری در نقش رزمنده‌ای بازی کرد که به جبهه می‌رود و این موقعیت انتظار برای نامزدش که اقلیت مذهبی است چالش برانگیز می‌شود. به خاطر نوع رویکرد کارگردان به اقلیت‌های مذهبی این فیلم از اکران دور ماند ولی تصویر این بازیگر در نقش جبهه‌ای یکی از مواردی بود که در برنامه "مثلث شیشه‌ای" مخاطب را متعجب کرد.

فیلم کمدی "توکیو بدون توقف" سعید عالم‌زاده که سال 81 ساخته شد نیز حضوری دیگر از مدیری را ثبت کرد که این بار هم با تکیه بر وجه طنز و کمدی توانست مخاطب را جذب کند. مدیری در سال جدید دو فیلم سینمایی در پرونده دارد که "دایره زنگی" پریسا بخت‌آور هنوز بر اکران سینماهاست و "همیشه پای یک زن در میان است" کمال تبریزی اکران سوم گروه سینمایی قدس پس از "تیغ‌زن" است.

هر دو فیلم آثاری در عرصه طنز و کمدی هستند که البته نقشی که او در "همیشه ..." ایفا کرده با توجه به فضای فانتزی فیلم و شخصیت‌پردازی اغراق شده یک وکیل ضد زن که دچار تحول می‌شود، به یاد ماندنی و متفاوت از نقش آفرینی‌های قبلی او بوده است.

وقتی هنرمندی پدیده لقب می‌گیرد به نظر می‌آید باید وجوه دیگری را نیز از خود به نمایش بگذارد. مهران مدیری جز عرصه بازیگری و کارگردانی، عرصه موسیقی را هم تجربه کرده است. او که علاقه‌ای خاص به خوانندگی دارد پا به این عرصه هم گذاشته و با اجرای کنسرت و انتشار آلبوم،‌ برای چند فیلم و مجموعه هم آواز خوانده است.

ترانه تیتراژ پایانی فیلم سینمایی "همنفس" مهدی فخیم زاده، ترانه تیتراژ ابتدایی "شب‌های برره" و "باغ مظفر" از فعالیت‌های این هنرمند در رشته موسیقی است که به خاطر همه این وجوه پدیده لقب گرفته است.

منبع : مهر