اصلاح بینایی بدون لیزیک

خبرهای اخیر در مورد عوارض عمل لیزیک برای اصلاح دید باعث ترس عده‌‌ای شده است اما شیوه‌های جایگزینی برای اصلاح بینایی به جز لیزیک وجود دارد از اعمال ساده‌تر لیزر تا لنزهای کاشتنی.

البته همه این عمل‌ها خطرات خاص خود را دارند. اما مسئله مهم یافتن جراحی است که برای ارزیابی بیماران از لحاظ همه گزینه‌های موجود و یافتن بهترین آنها دارای صلاحیت باشد.

به گزارش آسوشیتدپرس در رده اول این فهرست جراحی‌ لیزری قرار دارند که پیش از ابداع عمل لیزیک رواج داشتند و اکنون به یمن استفاده از نرم‌افزارهای  کامپیوتری افزایش‌دهنده دقت دوباره رواج یافته است.

این عمل به دو نام مشهور است‌: 

یکی "برش‌دادن سطحی" (surface ablation)

و دیگری  PRK (برش دادن قرنیه برای اصلاح عیب انکساری) با هدایت wavefront.

خصوصیت مهم این شیوه این است که برخلاف لیزیک نیازی به بریدن زبانه‌ای از قرنیه - لایه شفاف چشم در جلوی مردمک - ندارد. همین بریدن قرنیه است که خطرآفرین‌ترین مرحله عمل لیزیک محسوب می‌شود.

دکتر کریک فولر متخصص قرنیه، از دانشگاه کارولینای شمالی در این باره می‌گوید: "بسیاری از ما هر روز تعداد بیشتری PRK انجام می‌دهند و تعداد کمتری لیزیک."

در حال حاضر PRK حدود 15 درصد موارد از حدود 700000 عمل اصلاح بینایی را تشکیل می‌دهد که هر سال در آمریکا انجام می‌شود، در حالیکه در زمان اوج محبوبیت لیزیک در دهه قبل تنها 5 درصد عمل‌ها را تشکیل می‌داد.

گواهی‌دادن غمبار گروهی از بیماران در برابر هیات مشورتی سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) در هفته قبل باعث تقویت هشدارها در مورد خطرات عمل لیزیک شده است: از دست رفتن بینایی، درد و خشکی چشم، حساسیت به نور و سایر مشکلات بینایی در شب.

البته عوارض وخیم ناشی از لیزیک نادر هستند و یک درصد یا کمتر موارد را تشکیل می‌دهند و  FDA تخمین می‌زند که حدود 5 درصد بیماران از نتیجه عمل راضی نیستند.

اما به گفتته دکتر جین وایس از موسسه چشم کرسج در دیترویت، بازاریابی فعال در مورد لیزیک باعث شده است که بیماران به با این باور کاذب برسند که این عمل به طور تضمین‌شده‌ای به آنها دید واضح می‌دهد.

او در اجلاس FDA گفت: "لیزیک یک کالا نیست. یک عمل جراحی است، اما به عنوان یک کالا فروخته می‌شود."

اشکال اساسی در اینجاست: از هر چهار بیماری که خواستار انجام عمل لیزیک هستند و تحت مجموعه‌ای از آزمون‌های پیش از جراحی قرار می‌گیرند، یک نفر نامزد مناسبی برای انجام لیزیک نیستند. این امر ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد، نازک‌بودن قرنیه، بزرگ‌بودن بیش از حد مردمک، یا نزدیک‌بینی بسیار شدید، یا انتظارات غیرواقع‌بینانه.

اما روشن نیست که چه تعداد از بیماران به درستی از لحاظ مناسب بودن این عمل برای آنها مورد بررسی قرار می‌گیرند.

دکتر کری سولومون از دانشگاه پزشگی کارولینای جنوبی و سخنگوی جامعه جراحان آب مروارید و عیوب انکساری چشم در این باره می‌گوید: "برخی از بیماران اصولا برای جراحی لیزری قرنیه برای اصلاح دید مناسب نیستند. برای این افراد گزینه‌های دیگری وجود دارد و برخی از آنها بهتر است به استفاده از عینک یا لنز تماسی ادامه دهند."

در عمل لیزیک، جراح زبانه‌ای از سطح قرنیه جدا می‌کند و با تاباندن لیزر به لایه  زیرین آن قرنیه را دوباره شکل می‌دهد و نزدیک‌بینی یا دوربینی را برطرف می‌‌کند. در شکل جدیدتری از عمل لیزیک که بی‌خطرتر محسوب شده است، زبانه‌برداری از قرنیه به جای تیغه جراحی با استفاده از یک لیزر ثانوی انجام می‌شود که می‌تواند لایه بسیار نازکی از قرنیه را جدا کند.

جایگزین‌‌های لیزیک

- در عمل PRK بدون اینکه لایه‌ای از روی قرنیه بریده شود، از لیزر برای شکل‌دهی مجدد قرنیه استفاده می‌‌شود.

عدم نیاز به لایه‌برداری از قرنیه از این لحاظ اهمیت دارد که برداشتن این لایه باعث بریده ‌شدن رشته‌های عصبی درون آن می‌شود و به گفته منتقدان این عمل این اعصاب دوباره به حالت طبیعی برنمی‌گردند، بنابراین خطر خشکی دردناک چشم افرایش می‌یابد. در مقابل درعمل PRK بیماران ممکن است دچار کدورت قرنیه پس از ترمیم آن شوند، در  حالیکه لیزیک چنین خطری ندارد.

شکل تجدیدیافته PRK با هدایت جبهه موج (wavefront-guided PRK)   از نرم افزاری کامپیوتری استفاده می‌کند در واقع برای اصلاح عمل لیزیک ایجاد شده بود.

این نرم‌افزار به جراحان امکان می‌دهد که پیش از تاباندن لیزر از بی‌نظمی‌های پنهانی در قرنیه نقشه‌برداری کنند و از نقشه سه‌بعدی حاصل برای شخصی‌کردن درمان استفاده کنند و عوارض جانبی را چه در لیزیک و چه در PRK به حداقل برسانند، هر چند که این عوارض به صفر نمی‌رسد.

به گفته  متخصصان افراد دارای قرنیه نازک یا بی‌نظمی‌های قرنیه نامزد بهتری برای PRK

هستند و این شیوه احتمالا دید در شب بهتری را فراهم می‌کند. اما بهبودیافتن در روش PRK چند هفته  طول می‌کشد، و باید در این مدت بیمار از قطره‌های چشمی استفاده کند تا در نهایت بهبودی بینایی حاصل شود.

- CK یا conductive keratoplasty در این روش برای تصحیح دوربینی یا آستیگماتیسم امواج رادیویی به حاشیه قرنیه تابانده می‌شود.

- به جز استفاده از جراحی‌های لیزری، می‌توان از طریق یک برش کوچک یک لنز پلاستیکی سخت را درون چشم در جلوی عدسی طبیعی قرار داد. این لنزهای داخل چشمی برای موارد نزدیک‌بینی شدید به کار می‌روند که نامزد مناسبی برای انجام لیزیک یا PRK نیستند.

آنها نوری را که وارد چشم می‌شود برای بهبود دید دور دوباره متمرکز می‌کنند. از طرف دیگر به علت این که عدسی طبیعی چشم در جای خود باقی می‌ماند، بیماران دید نزدیک خود را حفظ می‌کند.

اما این روش تنها چند سال است که وارد بازار شده است و تاثیرات درازمدت آن شناخته‌شده نیست. در موارد نادری این روش ممکن است باعث جداشدگی شبکیه، عفونت، یا افزایش خطر بروز آب مروارید شود.

- شیوه "تعویض عدسی انکساری" یک قدم دیگر پیشتر می‌رود و عدسی بیمار را یک عدسی مصنوعی تعویض می‌کند. این شیوه که در اصل برای درمان آب مروارید پس از جراحی به کار می‌رود، در برخی از افرادی که آب مروارید ندارند، و می‌خواهند عمل لیزیک انجام دهند، اما نامزدهای مناسبی برای انجام آن نیستند، به کار می‌رود.

گزینه‌های عدسی مورد استفاده ممکن است شامل لنزی چندکانونی باشد که هم دید نزدیک و هم دید دور را امکان‌پذیر می‌کند. در این مورد هم خطر جداشدگی شبکیه وجود دارد.

در نهایت حلقه‌های قرنیه ممکن است مورد استفاده قرار گیرد که هلال‌های شفافی هستند که به ضخامت یک لنز تماسی هستند که در لبه قرنیه کاشته می‌شوند تا حلقه‌ای را در اطراف قرنیه تشکیل دهند. این حلقه‌ها که intacs نامیده می‌شوند، با وزن سبک حود قرنیه را تغییر شکل می‌دهند، بدون اینکه بافت آن را تخریب کنند.

این حلقه‌ها تنها برای نزدیک‌‌بینی خفیف به کار می‌روند، و در صورتی که بیمار دچار عوارض جانبی مانند حساسیت به نور شوند، می‌توان آنها را برداشت.

منبع: همشهری آنلاین