الگویی نه تنها برای زنان
زنان الگو از نظر قرآن (1)
اگر انسان وارسته شد مىتواند الگوى دیگر انسانها قرار گیرد.
اگر مرد باشد ، الگوى مردم است نه مردان، و اگر زن باشد باز الگوى مردم است نه زنان.
این مطلب را قرآن كریم به صورت صریح روشن كرده و چهار زن را به عنوان زن نمونه (دو نمونه خوب و دو نمونه بد) ذكر مىكند. زن، چه بد و چه خوب نمونه زنان نیست، زن نمونه است.
قرآن كریم مىفرماید: آن كه خوب است نمونه مردم است نه نمونه مردان و زن خوب، نمونه زنان نیست، بلكه زن نمونه است، چه این كه زن بد، نمونه زنان بد نیست، بلكه نمونه انسانهاى بد است.
در این مقاله به بررسی ویژگی های " زن فرعون " به عنوان یکی از نمونه های خوب و شایسته از زنان و مردان می پردازیم و در مقاله ی بعد به بررسی فضائل دیگر اسوه های خوب و بد ، که در قرآن ذکر شده است ، خواهیم پرداخت .
قرآن كریم دو نمونه خوب از زنان را به عنوان الگو ذكر مىكند، زنان با فضیلتى كه خداوند آنها را نمونه ی مردم مؤمن مىشمارد و درباره ی آنها چنین مىفرماید:
وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَكَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ و َنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.(تحریم/ 11)
براى كسانى كه ایمان آوردند خداوند همسر فرعون را مثل آورده آنگاه كه گفت: پروردگارا پیش خود در بهشت براى من خانهاى بساز و مرا از فرعون و كردارش نجات بخش و مرا از دست مردم ستمگر برهان.
ذات اقدس اله در این آیه نیز نمىفرماید:
«وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ» (تحریم/11)
بلكه مىفرماید: نمونه مردم خوب، زن فرعون است.
یك چنین زنى ، در خانهاى زندگى مىكرد كه صاحب آن خانه ادعاى:
أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلَى.(نازعات/ 24)
پروردگار بزرگتر شما منم ،
داشت و شعار:
مَا عَلِمْتُ لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرِی .(قصص/ 38)
براى شما خدایى غیر از خودم نمىشناسم ، در سر مىپروراند و ادعاى انحصار مىنمود. ذات اقدس اله در قرآن كریم به صورت حصر مىفرماید:
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى.(اعلی/ 1)
تسبیح كن نام پروردگار والاى خود را.
كلمه اعلى مفهومى است كه حصر را همراه دارد، بنابراین، دو نفر به عنوان اعلى نمىتوانند یافتشوند، فرعون نیز با گفتن این كلمه داعیه انحصار داشت و این اعلى بودن را ادعا مىكرد. او همانطورى كه ادعاى ربوبیت را داشت، مدعى توحید ربوبى هم بود. سخن از ارباب متفرقه نمىگفت. او می گفت: نه تنها من خدایم، بلكه من، تنها خدا هستم. به جاى «لا اله الا الله» شعار «لا اله الا انا» را سر مىداد و در چنین خانهاى بانویى نشات گرفت كه نمونه ی مردم متدین است.
علت این كه این بانو نمونه مردم خوب است به خاطر آن است كه در نیایشش به ذات اقدس اله عرض مىكند: رَبِّ ابْنِ لِی عِندَكَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ . (تحریم/ 11)
این زن در كنار خدا، بهشت را مىطلبد. دیگران بهشت را مىطلبند، و در دعاهایشان از خداوند:
جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ. (بقره/ 25)
بهشتهایى كه از زیر آنها نهرها جارى است. درخواست مىكنند، اما این بانو اول خدا را مى خواهد و بعد در كنار خدا، خانه طلب مىكند. نمىگوید «رب ابن لی بیتا فی الجنة» و نمىگوید «رب ابن لی بیتا عندك فی الجنة» بلكه مىگوید: رب ابن لی عندك بیتا فی الجنة، اول عند الله را ذكر مىكند بعد سخن از بهشت را به میان مىآورد. یعنى اگر سخن از:
«الجار ثم الدار».
اول همسایه بعد منزل خود.
است، این بانو هم مىگوید: «الله ثم الجنة» البته جنتى كه عند الله باشد، با جنتى كه تجری من تحتها الانهار است تفاوت فراوان دارد.
بنابراین بانویى كه تا به این حد عالى مىفهمد و در خواستههایش تبرى و تولى داشته و مسائل اجتماعى و فردى را از ذات اقدس اله مسالت مىكند، آیا این زن نمونه، تنها نمونه ی زنان است؟ یا به تعبیر قرآن كریم نمونه ی مردم جامعه است؟
در مقاله ی بعد به بررسی شخصیت حضرت مریم (س) در قرآن خواهیم پرداخت .
منبع : برگرفته از كتاب "زن در آینه جلال و جمال" - نویسنده: آیة الله جوادى آملى – با تلخیص و ساده نویسی
