آدمک‌های جادویی
هنوز بعد از گذشت چندین سال به عروسکم که یادآور خاطره‌های شیرین و قدرت‌های جادویی اوست می‌نگرم و شاید به همین علت است که باعث شده من آن را از میان آن همه عروسک حفظ کنم.قدرت جادویی عروسک من هنوز با دست‌های پرمحبت کودکانه جادو کرده و آن کودک را شکوفا می‌کند.
اما آیا به راستی این فقط خاصیت عروسک من است یا همه عروسک‌ها و آدمک‌ها قدرت جادویی دارند و می‌توانند کودکی را به اوج خلاقیت، زبان آموزی، مهرورزی، مسئولیت‌پذیری و تخیل‌پردازی برسانند؟
عروسک‌ها و آدمک‌هایی که از کودکی به عنوان نوعی اسباب‌بازی با کودکانمان همراه است ، از چنان خاصیتی برخوردار است که آن را از سایر اسباب‌بازی‌ها جدا می‌کند و این خاصیت به خاطر آن است که کودک با عروسکش می‌تواند حرف بزند و برای آنها از اتفاق‌هایی که او را خوشحال و ناراحت کرده صحبت کند و این صحبت کردن با عروسکش باعث افزایش گنجینه ی لغات و جمله‌بندی او شده و از طرفی باعث تخلیه ی روانی می‌گردد.
کودک با این اسباب‌بازی خاص چنان پیوندی می‌خورد که گاه او را فرزند خود می‌پندارد، فرزند عروسکی که همچون نوزادی از او مراقبت می‌کند، او را می‌خواباند، به او غذا می‌دهد و آن را به گردش و تفریح می‌برد و به این وسیله کودک ، مسئولیت‌پذیر می‌شود و روابط اجتماعی را می‌آموزد که او را برای آینده آماده می‌کند.
این اسباب‌بازی ویژه چنان با عروسک ارتباط برقرار می‌کند که در فضای شخصی کودک جا می‌گیرد و اینگونه با آن ارتباط برقرار می‌کند ، که تمامی رویدادهای زندگیش را و تمامی ناگفته‌های کودکانه‌اش را که گاهی نمی‌تواند به زبان بیاورد ، با آن در میان می‌گذارد و گاه ساعت‌ها خود و او را در کهکشان‌ها به همراه موجودات خیالی تصور کرده و در لحظه‌ای در دریاهای دور... و اینگونه تخیلاتش را گسترش داده و ذهنش را می‌پروراند.
آری تمامی این یادگیری‌ها به وسیله عروسک‌ها و آدمک‌ها موثرتر عمل می‌کند ؛ زیرا این عروسک‌ها و آدمک‌ها یک نوع کارکرد ندارد و یک نوع یادگیری را آموزش نمی‌دهند و حتی او را در چند بعد برای آینده آماده می‌کند. اما اسباب‌بازی مانند ماشین ، تک بعدی است مثلا فقط رانندگی را به وی آموزش می‌دهد.
اما هنگامی این اسباب بازی باعث عملکرد بهتر در میان کودکان می‌شود که والدین هم در این امر مساعدت کنند و کودکان را در هنگام بازی کردن با عروسک و آدمک‌هاشان تشویق کنند و به آنها یاد بدهند که به عروسک‌ها و آدمک‌ها احترام گذاشته و دوستشان بدارند و در هنگام برخوردهای مثبت با این اسباب‌بازی خاص، کودکان را تشویق کنند و آن هنگام که پسر بچه‌ها با آدمک خود مشغول بازی هستند ، آنها را به گفتگو با آدمک خود ترغیب کنند.و یا هنگامی که اعمال خشونت کمتری به روی آدمک خود دارند او را تحسین کنند.
کوتاه سخن اینکه با این اسباب‌بازی خاص، شما می‌توانید اکثر آموزش‌ها را از ابتدایی‌ترین مانند آداب غذا خوردن، تا آداب و روابط اجتماعی به کودکان فرا دهید.
اما با تمام کارکردهای منحصر به فردی که این اسباب‌بازی با خود به همواره دارد نباید از کارکردهای روانی منفی آن غافل بود که این کارکرد منفی در اثر نوع عروسک‌های خاص ایجاد می‌شود و آن قابلیت باروری در میان عروسک‌ها است چرا که کودک در اثر برخورد با این عروسک‌ها شاید دچار مقایسه شود که چرا او نمی‌تواند بارور شود و از طرفی ممکن است برای او سوالاتی مانند : "چگونه بارور شدن عروسک‌ها " به وجود آید که کنجکاوی او را زودهنگام فعال سازد و یا سوالات گسترده‌تری جدای از آن سوالاتی که رخ می‌دهد برای او ایجاد شود.
و نوع دومی که دارای کارکرد منفی است عروسک‌ها و آدمک‌هایی است که همه وسایل زندگی را که از ابتدا به همراه این عروسک‌ها و آدمک‌ها خریداری می‌شوند جدای از این که به علت هزینه گزافی که باعث خرید آنها پرداخت می‌شود؛ از طرف والدین به سختی کنترل می‌شود، بنابراین لذت بازی کردن را از کودک می‌گیرد، و دیگر آنکه این آماده و حاضر بودن اسباب‌بازی‌ها باعث می‌شود که کودکان کنجکاوی لازم را در به دست آوردن و تهیه این وسایل انجام ندهند و به نوعی از خلاقیت و نوآوری کودک بکاهد .
این عدم تلاش باعث می‌شود که کودکان در آینده هم همه‌چیز را آماده و حاضر بخواهند و به انسان‌هایی پرتوقع، زود رنج، کم تحرک، بدون خلاقیت و یا شاید هم بی‌مسئولیت بار بیایند . پس در هنگام انتخاب هر گونه اسباب‌بازی دقت کنیم و اگر انتخابمان این اسباب‌بازی ویژه بود یادمان باشد آن نوعی را انتخاب کنیم که نرم، ساده، در اندازه مناسب و دوست داشتنی برای وی باشد تا آنگاه بتوانیم یک عروسک یا آدمک‌جادویی را به همراه دست‌های پر محبت کودکانمان خلق کنیم.
نویسنده : نسترن منتصرالدوله - کارشناس علوم تربیتی
مقالات مرتبط :
