دوربین سوراخ سوزنی

• اهداف

  ساخت دوربین آبسکورا

  آشنایی با وارونگی تصویر

  آشنایی با خواص آینه های کروی

• وسایل لازم

  -قوطی خالی چیپس پرینگلز - این چیپس در فروشگاه های زنجیره ای ایران عرضه می شود اما اگر آن را پیدا نکردید، از لوله ای که ورق آلومینیومی یا فویل دور آن می پیچند، استفاده کرده و البته آن را کوتاه کنید.

  -ماژیک

  -خط کش

  -چاقوی تیز یا کاتر ( در بریدن از یک بزرگتر کمک بخواهید )

  -پونز یا سنجاق سرگرد

  -چسب نواری

  -کاغذ آلومینیوم

  -قیچی ( در صورت نیاز )

  -یک روز روشن و آفتابی

• طرح درس

• شرح آزمایش:

در ابتدای آزمایش بچه ها را ترغیب نمایید که همگی در ساخت این دوربین، فعالیتی را به عهده بگیرند. وسایل مورد نیاز را فراهم نمایید و در مراحل ساخت و انجام آزمایش آن ها را همراهی کنید.

گام های زیر را انجام دهید:

1-در پلاستیکی قوطی را برداشته و داخل قوطی را خالی کنید. ( در قوطی را نگه دارید )

2-از پایین قوطی حدود 5 سانتی متری آن، خطی دور تا دور قوطی رسم کنید. به کمک معلمتان، محلی را که خط

کشیده‏اید بِبُرَد و قوطی را به دو قسمت تقسیم کنید.

3-انتهای قسمت کوتاه تر قوطی از جنس فلز است، با یک پونز وسط فلز را سوراخ کنید.

4-در پلاستیکی را روی قسمت کوتاه تر بگذارید. قسمت بلندتر را روی آن قرار دهید و تمام قسمت ها را به هم بچسبانید.

5-برای این که نور به داخل لوله ( قوطی استوانه ای شکل ) وارد نشود، از تکه کاغذ آلومینیومی به طول 30 سانتی متر استفاده کنید. یک طرف ورقه آلومینیومی را به لوله چسبانده و دور تا دور قوطی را دو بار با کاغذ آلومینیوم بپیچانید. سپس لبه آزاد کاغذ را ببندید. اگر سر قوطی اضافی آوردید فقط به شکل مرتب و تمیزی آن را به داخل قوطی ( لوله ای شکل ) تا کنید.

6-در یک روز آفتابی به بیرون بروید. یک چشم خود را بسته و لوله را جلوی چشم دیگرتان نگه دارید. داخل لوله بایستی تا آن جا که امکان دارد تاریک باشد، به این منظور در صورت نیاز با دستتان اطراف دریچه ی لوله را بگیرید.

از داخل لوله به اطراف حیاط تان نگاه کنید. در قوطی نقش پرده ای را دارد که تصاویر رنگی وارونه روی آن نشان داده می شوند.

7-دستتان را زیر لوله نگه داشته و به آرامی لوله را به سمت بالا ببرید. خواهید دید اگر چه دستتان را بالا می برید ولی سایه اش روی پرده ی نمایش به پایین حرکت می کند.

با طرح سؤالات زیر، سعی کنید همه ی دانش آموزان را وارد بحث کنید تا آن ها را با مفهوم وارونگی تصویر، اتاق تاریک آشنا کنید.

چه اتفاقی می افتد؟

چگونه سوراخ انتهای یک قوطی می تواند تصویری از دنیا بسازد؟

این حفره نیست که تصویر را می سازد. بلکه تصویر دنیا همواره در آن جا وجود دارد. کاری که حفره انجام می دهد این است که دیدن تصویر را برای شما ممکن می کند.

فرض کنید " دوربین سوراخ سوزنی " را روی یک دسته گل زیبا و رنگارنگ نشانه می کنید. نور از رز قرمز، زنبق آبی، گل مروارید سفید و برگ های سبز رنگ بازتاب می شود. چنان چه تکه کاغذ سفیدی در نزدیکی دسته گل بگیرند برخی از نورهای بازتاب شده روی کاغذ خواهند درخشید که البته شبیه هیچ تصویری نیستند. چرا که نور بازتابیده شده از رز قرمز با نور بازتابیده از زنبق آبی، گل مروارید سفید و برگ های سبز روی هم می افتند. تصاویر زیادی از دسته گل روی کاغذ وجود دارد اما یکی با دیگری همپوشانی کرده و رنگ ها با هم در می آمیزند و آمیزه ای از نور ایجاد می کنند.

سوراخ بخش کوچکی از نور را مجزا کرده و از این آمیزه رنگ ها، تصویر واحدی را نمایان می کند. فقط تعداد اندکی از پرتوهای نوری که از همه نقاط گل رز بازتاب می شوند اجازه عبور از سوراخ را دارند. این موضوع برای کل نور بازتاب شده از دسته گل نیز صدق می کند. در طرف دیگر سوراخ، این پرتوهای نور تصویر یک دسته گل را آشکار می کنند.

مترجم: بدری سید جلالی