انتشار موج

اهداف:

شما باید بتوانید:

• فرکانس ، دامنه و فاز یک موج را تشخیس دهند .
• تفاوت بین امواج طولی و عرضی را تشخیص و توضیح دهند .
• تصویر کلی از لرزش فرکانس و بالا ، پایین رفتن ها بیان کنند .

وسایل لازم:

• حلقه ی ایستاده
• فنجان مخروطی شکل
• نخ
• فنجان مخروطی شکل
• فنر و دو متر طناب
• جعبه ی کفش
• کش لاستیکی
• گیره کاغذ
• قوطی کنسرو
• چوب کبریت
• تشت آب ِ بزرگ
• نوار کاغذی
• خرده های برنج
• نمک
• چند تکه پارچه
• چوبِ تو خالی (نی)

مراحل کار :

فنجان مخروطی را با نخ آویزان کنید و آنرا با نمک پر کنید ، در انتهای مخروط سوراخی ایجاد کنید تا نمک بیرون بریزد . فنجان را بکشید و آنرا رها کنید تا به جلو و عقب تاب بخورد . کاغذی که تهیه کرده اید را زیر آن بگذارید .توجه داشته باشید که نمکی که از نخروط بیرون میریزد بر روی کاغذ مسیری صاف ایجاد کند . به آرامی کاغذی که در زیر قرار داده اید در طول حرکت دهید تا شکل موج را بر روی کاغذ ببینید .

فعالیت :

1. بر روی قوطی کنسرو ِ خالی بادکنک بکشید و خرده برنج را بر روی آن بریزید ، حالا بر روی قوطی فریاد بکشید و لرزش حاصل از صدا را ببینید .
   
2. کش لاستیکی را بر روی جعبه ی کفش بکشید و بر روی آن خرده های کاغذ بریزید و گیره های کاغذ را به کش بزنید .کش را به آرامی بکشید رها کنید و حرکت خرده های کاغذ را بر اثر ایجاد موج عرضی ببینید .
   
3. به قوطی ِ کنسروی که در آن دود پر شده ضربه بزنید و موج طولی که ایجاد شده را ببینید .
   
4. در وسط تشت آب با استفاده از سنگ های کوچک موج ایجاد کنید . اشیا ی کوچکی بر روی آب قرار دهید تا حرکت موج را بهتر متوجه شوید . موج تولید شده بر روی آب عرضی است . همچنین می توانید بر روی آب تخته ی کوچکی قرار دهید تا امواج را کند کنید و امواج انعکاس یافته را ببینید .
   
5. ده نفر را بر روی یک خط ، از بزرگ به کوچک به صف کنید .به آنها بگویید که آرنج های خود را به هم بگیرند . حالا نفر اول را بگیرید و در امتداد صف به طرف خود حرکت دهید . شما موج طولی ایجاد کرده اید . اکنون نفر اول را هم به طرف خود هم به جلو حرکت دهید .شما موج عرضی درست کرده اید .
   
6. انتهای یک طناب را به دستگیره ی در گره بزنید . با تکان دادن انتهای دیگر طناب که در دست خودتان است موج درست کنید و ببینید که موج به طرف دیگر طناب می رود و انعکاسش باز می گردد .
   
7. به یک انتهای یک طناب یک زمان سنج ببندید و انتهای دیگر را از قرقره ای کوچک رد کنید و وزنه ای(170 گرم) به آن ببندید . امواج هم فاز و غیر هم فاز را با استفاده از طناب نشان دهید . انگشت خود را بر روی طناب قرار دهید و نقاط غیر هم فاز و گره ها را بیابید .
   
8. رابطه ی بین لرزش ، فرکانس ، زیری و بمی :
   الف )لرزش کمتر باعث ِ زیری ِ بیشتر می شود .مانند آرام ناخن کشیدن بر روی لباس یا تند کشیدن بر روی آن .
   ب )یک نی بر دارید و در حالی که در آن فوت می کنید ، انتهای دیگر آنرا با چاقو ببرید . می بینید که زیری و بمی صدا تغییر می کند .

مترجم: بهنام تهرانی