تبیان، دستیار زندگی
اگر چه طرح جمع‌آوری قلیان‌ها و ممنوعیت استفاده از آن‌ها در اماكن عمومی از سوی وزارت بهداشت، با سازی ناهماهنگ از سوی نهاد‌های مختلف...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قلیان جدید حاوی اکسیژن

قلیان

اگر چه طرح جمع‌آوری قلیان‌ها و ممنوعیت استفاده از آن‌ها در اماكن عمومی از سوی وزارت بهداشت، با سازی ناهماهنگ از سوی نهاد‌های مختلف مثل نیروی انتظامی و وزارت كشور همراه بود و به دنبال آن اعتراض قهوه‌خانه‌داران و بلاتكلیفی مردم، پای رئیس جمهوری را هم به میدان باز كرد و دستور وی در مورد استعمال قلیان در قهوه‌خانه‌های دارای مجوز مدتی نقل محافل شد، اما سكوت وزارت بهداشت، شاید منجر به آن شد كه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حالی‌كه تنها 2 روز به پایان سال باقی مانده بود، طرح آزمایشی اكسیژن‌درمانی به جای قلیان را در سفره‌خانه‌های تهران اجرا كند؛ طرحی كه طراحان آن ادعا می‌كنند دارای گواهینامه‌های مربوطه از وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و كمیته گردشگری سلامت سازمان میراث فرهنگی و دانشگاه علوم پزشكی تهران است.

قلیان حاوی اكسیژن توسط مبتكری به نام نادر مظفری طراحی و ساخته شده است. در این قلیان اكسیژنی، به جای مواد دخانی، منبع اكسیژن بر روی قلیان نصب شده و دود بالنی جهت سرگرمی در آن استفاده می‌شود.

با استفاده از این قلیان‌ها به جای خروج و پخش دی‌اكسید كربن و مواد دخانی در فضا، اكسیژن مازاد در فضا منتشر شده و باعث ایجاد هوای پاك و مناسب برای تنفس در این مكان‌ها برای افراد خواهد شد.

این قلیان از یك بالن حاوی اكسیژن، منبع آب، شیلنگ دمی اكسیژن و لوله‌های حمل اكسیژن تشكیل شده و علاوه بر این، به آب قلیان اسانس‌های مختلف می‌افزایند تا محتوای اكسیژن بوهای مختلفی داشته باشد.

وزارت بهداشت انكار می‌كند

در حالی‌كه گفته می‌شود چنین طرحی مورد تایید وزارت بهداشت قرار گرفته و حتی در گزارش صدا و سیما هم بر این نكته تاكید شد، ولی ظاهرا نظر كارشناسان وزارت بهداشت چیز دیگری است.

خدیجه محصلی، كارشناس كمیته كنترل دخانیات وزارت بهداشت ضمن اعلام مخالفت و عدم تایید قلیان‌های حاوی اكسیژن از سوی این وزارتخانه به همشهری می‌گوید: ما به عنوان كارشناسان كمیته كشوری كنترل دخانیات با شكل قلیان به هر صورت مخالفیم.

«در كل هر چیزی كه باعث تبلیغ مواد دخانی شود از نظر ما مغایر با قانون است.» این كارشناس با اشاره به این عبارات ادامه می‌دهد: در ضمن خود بحث اكسیژن درمانی با این قلیان‌ها برای ما جای سؤال است، چون وارد شدن اكسیژن زیادی به بدن آن هم به طور متوالی و در مدت زمان طولانی برای شخص مسلما مضر است.

وی با اشاره به مكاتبات صورت گرفته با وزارت بهداشت برای اجرای طرح قلیان‌های حاوی اكسیژن ادامه می‌دهد: در این مكاتبات وزارت بهداشت نظر خود را اعلام كرده و معتقدیم این طرح ضمن آن كه برای قهوه‌خانه‌ها هزینه‌بر است، در سطح جامعه هم تبلیغی برای محصولات دخانی خواهد بود.

وی با تاكید بر تغییر حرفه در صنف هایی كه استعمال دخانیات مهم ترین منبع درآمدی آن‌ها محسوب می‌شود، می‌گوید: در غیر این صورت قهوه‌خانه‌ها می‌توانند با جایگزین كردن غذاها و خدمات تفریحی دیگر كه درآمدزایی معادل مواد دخانی دارند، به امرار معاش بپردازند.

به عقیده این كارشناس، البته وزارت بهداشت وظیفه معرفی این خدمات جایگزین را ندارد، چون همانطور كه این صنف‌ها توانستند با نام رسوم سنتی، قلیان را به ویژه در طول سال‌های اخیر بین جوانان ترویج كنند، باید خدمات جاذبه‌دار دیگر را نیز پیش‌بینی كرده و به مردم ارائه كنند.

با شبه‌قلیان‌ها مخالفیم!

به گفته متخصصان ریه، مقدار اكسیژن خالص 20 تا 28 درصد وارد شده به بدن خطرناك نیست، اما اگر این مقدار به 40 تا 50درصد برسد، خطرناك بوده، آرواره‌ها را تخریب می‌كند و همچنین عوارض مخربی روی ریه دارد.

دكتر حسن آذری‌پور، عضو كمیته كشوری كنترل دخانیات وزارت بهداشت نیز ضمن اشاره به این كه این قلیان‌ها به هیچ وجه مورد تایید وزارت بهداشت نیستند، به همشهری می‌گوید: ما فقط اعلام كردیم اگر این قلیان‌ها خاصیت اكسیژن‌درمانی دارند، با توجه به این كه اكسیژن خالص در حد مشخصی به لحاظ پزشكی عوارضی را برای فرد به همراه دارد باید تحت نظر كارشناسان قرار گیرد و مقدار اكسیژن آن مشخص شود، چون به هر حال اكسیژن خالص منجر به مسمومیت شده و در فرد استعمال كننده سردرد ایجاد می‌كند. همچنین منجر به اتساع عروق مغزی شده و برای فرد مشكلات چشمی به همراه می‌آورد. این كارشناس هم معتقد است كه این قلیان‌ها، قباحت كشیدن قلیان را به هیچ وجه نمی‌پوشانند.

به گفته دكتر آذری پور، در یك دوره زمانی در كشورهای اروپایی سیگارهایی تهیه شده بود كه شكل سیگار بودند ولی روشن نمی‌شدند، داخل آن هم مواد طعم‌دهنده قرار داشت، اما این كشورها بعد از مدتی به این نتیجه رسیدند كه چنین سیگارهایی خیلی هم در ترك دخانیات موثر نیستند و این مشكل هم وجود داشت كه این شبه‌سیگارها بین كودكان مد شوند، به طوری كه در بزرگسالی به استعمال دخانیات روی بیاورند.

به عقیده این كارشناس وزارت بهداشت، در حال حاضر بخشی از نگرانی‌های ما در مورد این قلیان‌ها هم همین است. چون باید این اصل را بپذیریم كه قلیان‌های اكسیژن‌رسان یا همان شبه‌قلیان‌ها هم در حال تسهیل كردن استعمال قلیان در بین جوانان هستند.

نشاطی در كار نیست

به گفته كارشناسان روزانه بیش از 50 هزار نفر به قهوه‌خانه‌های سنتی در تهران مراجعه می‌كنند و چندین ساعت از اوقات خود را ندانسته برای آسیب‌رساندن به مجاری تنفسی صرف می‌كنند.

حداقل هزینه چنین اقدامی هم 5 هزار تومان است. اما آیا كسانی كه به طور ثابت قلیان یا سیگار مصرف می‌كنند، با مصرف قلیان‌های اکسیژن دار، نشاط ناشی از قلیان‌های حاوی تنباكو را تجربه خواهند كرد؟

دكتر زهرا حسامی، سرپرست واحد درمان مركز تحقیقات كنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در این مورد توضیح می‌دهد: مسلما با توجه به این كه این قلیان‌ها حاوی تنباكو نیستند، فرد حالت نشاط سابق ناشی از كشیدن قلیان‌های حاوی تنباكو را پیدا نمی‌كند و فقط دریافت‌كننده اكسیژن است، پس ممكن است بعد از یكی دو بار مصرف، سراغ همان قلیان‌های قبلی برود، ولی رفتار قلیان كشیدن همچنان ادامه دارد.

دكتر هومن شریفی، قائم‌مقام مركز تحقیقات مبارزه با دخانیات دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی نیز در این باره می‌گوید: كسانی كه به طور دائم سیگار یا قلیان می‌كشند، بدنشان مقدار ثابتی نیكوتین احتیاج دارد و این افراد خود تعیین می‌كنند كه چقدر نیكوتین در روز لازم دارند.

چنین كسانی به هر طریق این مقدار از نیكوتین را به بدن خود در طی روز می‌رسانند. پس كسی كه به نیكوتین اعتیاد دارد، مسلما با استفاده از قلیان‌های حاوی اكسیژن هیچ نیكوتینی به بدنش نمی‌رساند و سراغ مواد دخانی دیگر می‌رود.

به عقیده دكتر شریفی، ورود قلیان‌های حاوی اكسیژن در واقع اعتراف به این نكته است كه ما قادر به جمع‌آوری قلیان نیستیم و در مورد آن دست تسلیم بالا آورده‌ایم.

كارشناس مركز كنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی تصریح می‌كند: پس این قلیان‌ها به هیچ وجه جنبه درمانی ندارند و اگر هم قرار باشد برای كسانی كه دائما سیگار یا قلیان مصرف می‌كنند خاصیت درمانی داشته باشد، باید تحقیقات زیادی روی آن‌ها صورت گیرد، چون افرادی كه سیگاری هستند چه قلیان‌حاوی اكسیژن را مصرف كنند و چه قلیان حاوی نیكوتین و تنباكو، مطمئنا رفتار جستجوگرانه برای استعمال سیگار پیدا می‌كنند.

با این حال قائم‌مقام مركز تحقیقات مبارزه با دخانیات دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی توضیح می‌دهد: به هر صورت این واقعیت تلخ را باید بپذیریم كه قلیان خرده فرهنگی از فرهنگ استعمال دخانیات است.

وی خاطرنشان می‌كند: در مجموع در مورد مواد مخدر اصطلاحی داریم به نام پارافرنالیا یا آلات و ادوات استفاده از مواد مخدر كه این آلات و ادوات در جوامع مختلف متفاوت هستند. قلیان هم تداعی‌كننده استعمال دخانیات است.

ما می‌خواهیم با ورود قلیان‌های جدید ماهیت قلیان را عوض كنیم، درست مثل اینكه انتظار داشته باشیم فرد با چوب‌سیگار اكسیژن را وارد ریه‌های خود كند.

سمیه شرافتی

*مطالب مرتبط :

جمع آوری قلیان‌ها از اماكن عمومی

هر پُك قلیان، یك لیتر دود سمی

قلیان و بوی بد دهان

سیگار و سینما؛ سانسور برای سلامت

وقتی سیگاركشیدن تفریح می‌شود

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.