سینمای اندیشمند و فرهنگی مظلوم است

محمدرضا عرب معتقد است: در ایران نه تنها سینمای مستند بلكه سینما فرهنگی و سینمایی كه به‌ اندیشه‌ می‌اندیشد و تماشاچی را به تفكر وادار می‌كند مظلوم است و نیاز به همیت جدی دارد.

این كارگردان سینمای مستند در گفت‌وگویی با ایسناضمن بیان مطلب فوق عنوان كرد: اثر هنری ساخته می‌شود تا مروج یك تفكر فرهنگی درجامعه باشد و حال آنكه اگر این اثر پخش نشود، فرصت دیده‌شدن آن از مخاطب آن و از سازنده فیلم گرفته می‌شود.

كارگردان فیلم سینمایی «آخرین ملكه‌ی زمین» شكل‌گیری سینما را با فیلم‌های مستند دانست و عنوان كرد: ذات سینما، با سینمای مستند شكل گرفته است و ورود سینما به ایران نیز همچون سایر كشورهای جهان با فیلم‌ها، صورت گرفته است.

وی ،همچنین با اشاره به تلاش‌هایی كه در سال‌های بعد از انقلاب در زمینه مستندسازی صورت گرفته و با تاكید برعلاقه‌مندی و توجه مدیران فرهنگی به بحث فیلم مستند اظهار كرد: با این وجود؛ جایگاه فعلی فیلم مستند در ایران، نیازمند كارشناسی و آسیب‌شناسی است و در مورد تهیه و تولید انواع مختلف فیلم مستند لازم است مسوولان تصمیمی جدی اتخاذ كنند.

محمدرضاعرب در ادامه صحبت‌هایش، از مناسبتی‌شدن سینمای مستند یاد كرد و گفت: نباید فیلم‌های مستند تنها در مناسبت‌های خاص مورد توجه قرار گیرند، چراكه با توجه به پیشینه تاریخی سینمای مستند، حضور این سینما امری اجتناب ناپذیر تلقی می‌شود و این مساله در ذهن این سوال را ایجاد می‌كند كه، آیا به راستی می‌توان این سینما را تنها با شعار حفظ كرد؟

كارگردان مستند بلند «زنبق و خاكستر» در بررسی نقش سیما در پیشرفت و قوت سینمای مستند، شبكه 4 را در میان شبكه‌های تلویزیون سردمدار پخش فیلم‌های مستند دانست و افزود: مسوولان سیما نسبت به فیلم‌های مستند، توجه و علاقه خاصی نشان می‌دهند ودر برنامه‌های مختلف سیما، از جمله مستند 4، شاهد مستندهای متفاوتی هستیم كه برخی از آن‌ها نیز از میان مستندهای خوب خارجی و داخلی انتخاب شده‌اند. اما با این‌حال،پخش این میزان فیلم مستند از شبكه‌های سیما كه بخش عمده‌ی آن از یك شبكه پخش میشود كافی نیست و این میزان برای اطلاع‌رسانی به نسل جوان كفایت نمی‌كند.

وی با بیان این نكته كه مستندسازان، مدیران و تصمیم‌گیرندگان رسانه ملی می‌توانند ذائقه فرهنگی كشور را تغییر دهند؛ تصریح كرد: آ‌ن‌چه درحال حاضر تحت‌عنوان فیلم مستند از سیما پخش می‌شود، نه از نظر كمی و نه از نظر كیفی، كفایت نمی‌كند و لازم است ساعت پخش برنامه‌ها و فیلم‌های مستند نیز ساعات مناسبی باشند. البته برنامه‌ریزی و جدول‌بندی فیلم‌های مستند و این‌كه در ساعت پیك پخش شوند و با برنامه‌های شبكه‌های دیگر تلویزیونی نیز تداخل نداشته باشند، امری سخت اما ممكن است.

محمدرضا عرب در مورد دیگر ارگانهای موثر در جریان تهیه و پخش فیلم‌های مستند به «مركز گسترش سینمای مستند و تجربی» و«انجمن سینمای جوان» اشاره كرد وضمن تقدیر از تلاش‌های مهندس محمد رضا جعفری جلوه و محمد حسن پزشك، با تاكید بر ماموریت متفاوت این دو نهاد، تصمیمات مدیران دوره های مختلف مبنی بر ادغام این دوسازمان را امری دانست كه دركاركرد این دو حوزه ایجاد اختلال میكرده و اكنون به واسطه‌ی مدیریت این افراد این مشكل مرتفع شده است.

وی همچنین با اشاره به مدیریت علاقمند و دلسوزانه‌ی محمد آفریده عنوان كرد: عده‌ای فكر می‌كنند مركز گسترش سینمای مستند و تجربی تنها به ساخت فیلم‌های مستند می‌پردازد و حال آنكه ساخت فیلم‌های انیمیشن، فیلم‌های كوتاه و نیمه بلند، مستندهای كوتاه و نیمه بلند و تمامی فیلم‌های سینمایی اول و دوم فیلمسازان جزو ماموریت‌های این مركز است و با توجه به این ماموریت و مراسم متعددی كه این مركز بر پا می‌كند بودجه‌ی در نظر گرفته شده برای این مركز بسیار اندك است و به هیچ‌عنوان پاسخگوی مركزی با چنین ماموریتی نیست.

محمد رضا عرب همچنین بودجه امور فرهنگی را بودجه‌ای محدود دانست كه به بخش‌های متعددی چون نشر، گردشگری، اوقات فراغت و ...تعلق می‌گیرد و سهم سینمای مستند از این بودجه را مبلغی ناچیز دانست وافزود:امیدوارم دلسوزان فرهنگ و علاقمندان فیلم‌های فرهنگی و مستند تدبیری بیندیشند تا علاوه بر رشد كمی

این فیلم‌ها، در آینده رشد كیفی آنها نیز حاصل شود.

این كارگردان سینما در ادامه صحبت‌هایش، كیفیت مستند را مدیون عواملی چون:محقق، فیلم‌ساز، تهیه‌كننده و سازمان‌های حمایت‌كننده دانست و یادآور شد: با امكانات نامناسب نمی‌توان توقع فیلمی خوب و مناسب داشت؛ چراكه فیلم خوب نیازمند بودجه كافی، تحقیقات قوی و غنی، ابراز مناسب و گروه تولید خوب است و طبیعتا اگر این عوامل در فیلمی موجود باشند قطعا آن فیلم، اثری موفق و مورد توجه خواهد بود.

كارگردان مجموعه‌ی «در امتداد ساوا» مشكل بودجه و نداشتن سالنی برای نمایش فیلم‌های مستند را از دیگر مشكلات حوزه مستند دانست و عنوان كرد: درگذشته هیچ‌گاه فیلم‌های مستند به شكل مستقل مورد توجه قرار نمی‌گرفتند اما از سال جاری، گرچه جشنواره فیلم‌های مستند سینما حقیقت در این زمینه ایجاد شده است (كه امیدوارم ادامه یابد)، لیكن هم‌چنان تعداد این جشنواره‌ها كم است و این تعداد جشنواره‌ برای این فیلم‌ها كفایت نمی‌كند.

تهیه كننده‌ی فیلم كوتاه «تابلو» ساخته‌ی علیرضا طالب‌زاده همچنین از سال 1376 یاد كرد كه سینما فلسطین سانس 11-9خود را به فیلم‌های مستند و كوتاه تخصیص داده بود و آن را حركت موثری نامید كه متوقف شده است و افزود: ارگان‌ها و سازمان‌های مختلفی كه در مدنیت جامعه و جامعه فرهنگی نقش دارند می‌توانند نقش موثری در زمینه پخش و اكران این فیلم‌ها ایفا كنند و پخش فیلم‌های مستند از طریق شبكه‌های خانگی از دیگر اقدامات موثر در این زمینه است.

این كارگردان همچنین خواهش كرد جراید این مصاحبه را به صورت كامل مورد استفاده قرار دهند چراكه حذف برخی قسمت‌های یك مصاحبه موجب ایجاد سوء‌تفاهماتی بین فرد با مسوولان می‌شود.

محمدرضا عرب، كارگردان سینما و مستندساز كشورمان درحال حاضر در مراحل پیش‌تولید فیلمی به نویسندگی علیرضا طالب‌زاده است و در حوزه مستند نیز چند طرح در دست تحقیق داردكه مراحل تحقیق آن‌ها رو به پایان است.

به گزارش ایسنا؛ محمدرضا عرب، عضو كانون كارگردانان سینمای ایران است كه فعالیت هنری خود را در سال 1371، با ساخت داستانی «چون كوه» آغاز كرده است صاحب آثار دیگری چون: «ایستاده در باد»، «زمین سوخته»، «كندوان دریا آفتاب»، «صدای روشنایی»، «آیینه‌های روبه‌رو» است كه در جشنواره‌های مختلف خارجی و داخلی به نمایش درمی‌آمده است.

او تاكنون كارگردانی و تهیه‌كنندگی چندین مجموعه مستند تلویزیونی نظیر «در امتداد ساوا»، «بحران كوزوو»، «گذری به غارهای ایران»، «كاروانسراهای ایران» و ... را نیز برعهده داشته و مستند بلند «زنبق و خاكستر» نیز از دیگرآثار اوست كه در بخش مسابقه‌ی بیست ‌و ششمین جشنواره فیلم فجر نیز به نمایش درآمد.

همچنین فیلم سینمایی «آخرین ملكه زمین» كه اولین اثر بلند سینمایی اوست در بیست و پنجمین جشنواره ی فیلم فجر دو جایزه بابت كارگردانی دریافت نموده و جزو فیلم‌های منتخبی بوده كه در جشنواره‌های مختلف خارجی به نمایش در آمده است.