پیشرفتهترین راهكارهای پذیرایی از مهمان
وظایف مهمان و میزبان در سیره اهل بیت
روزی امیر مومنان اندوهگین بود. یكی كه امام را اینچونین غمگین دید پرسید: چرا ناراحت هستید؟
و امام فرمود: زیرا هفت روز بر من گذشته و مهمان به منزل ما نیامده است.سفینه 5/268
برای امام رضا علیه السلام مهمانی رسید و ساعاتی از شب با او نشسته و برای او سخن گفت. ناگاه چراغ منزل خراب شد. مرد مهمان دست برد تا چراغ را درست كند. امام اجازه ندادند و فرمودند: ما گروهی هستیم كه از مهمان خود كار نمیكشیم انّا قوم لانستخدم اضیافنا بحار49/102
شیخ بهایی گوید: و من جملة اكرام الضیف تقدیم الفاكهة الیه قبل الطعام لانّه اوفق بالطبّ و ابعد عن الضرر كما قدّمها سبحانه فی قوله عزّ و جلّ: (و فاكهة مما یتخیّرون ، و لحم طیر مما یشتهون ). واقعه / 20 21؛ سفینة البحار / 5 / 270
از جملهی احترام و اكرام مهمان تعارف كردن میوه قبل از غذا بر اوست چرا كه میوه از نظر پزشكی خوب بوده و از ضرر دور است چنانكه خدا نیز در قرآن آن را بر غذا مقدم داشته و میفرماید: و میوه هایی که خود بر می گزینند؛ و گوشت پرنده هر چه بخواهند
1 وظایف مهمان
- الف) اجابت دعوت؛ قال الصادق علیه السلام: من الحقوق الواجبات للمؤمن علی المؤمن ان یجیب دعوته. محاسن برقی / 2 / 179
یكی از حقوق مومن این است كه دیگران دعوتش را اجابت كنند
- ب) كم نشمردن غذای میزبان
قال الصادق علیه السلام: هلك امرؤ احتقر لاخیه ما یحضره و هلك امرؤ احتقر من اخیه ما قدم الیه. محجة البیضأ / 3 / 30
نابود شود كسی كه آنچه برادرش برای او مهیا كرده را كوچك شمارد و هلاك شود كسی كه آنچه كه برادرش بر او تقدیم نموده را كم شمارد.
- ج) نشستن در مكان پیشنهادی میزبان: قال الباقر علیه السلام: اذا دخل احدكم علی اخیه فی رحله فلیقعد حیث یأمر صاحب الرحل فانّ صاحب الرحل اعرف بعورة بیته من الداخل علیه. بحار / 75 / 451
هرگاه یكی از شما در خانه دیگری مهمان شد باید آنجا كه صاحب خانه میگوید بنشیند چراكه او به خانه خود و آنچه باید در آن رعایت و ملاحظه شود آگاهتر از مهمان است.
2 وظایف میزبان
- 1 به رنج نیافتادن؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: لا یتكلّفن احد لضیفه ما لا یقدر.
هیچ كس نباید برای مهمانش، خود را به آنچه كه در توانش نیست به تكلف اندازد .
كنز العمال / 25876
- 2 به رنج افتادن در صورت دعوت؛ قال الصادق علیه السلام: اذا اتاك اخوك فاته بما عندك و اذا دعوته فتكلّف له. محاسن برقی / 2 / 179
هرگاه برادرت پیش تو آمد [بدون آنكه تو دعوتش كنی] آنچه داری، برایش بیاور، و هرگاه خود دعوتش كردی برایش تدارك ببین.
- 3 سؤ ال نكردن از میهمان در میل به غذا؛ قال الصادق علیه السلام: لا تقل لاخیك اذا دخل علیك اكلت الیوم شیئا. بحار / 75 / 455
هیچ وقت به برادرت كه مهمان توست نگو: "امروز چیزی خوردی؟" [بلكه بدون آنكه از او بپرسی، پذیراییاش كن].
- 4 كار نكشیدن از مهمان؛ قال الرضا علیه السلام: اخدم اخاك فان استخدمك فلا و لا كرامة له. بحار/74/178
قال الصادق علیه السلام: نهی رسول الله ان یستخدم الضیف. سفینة البحار / 5 / 270
امام صادق فرمودند پیامبر خدا از كار كشیدن از مهمان نهی كردهاند.
- 5 غذا خوردن با مهمان؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: من احبّ ان یحبه الله و رسوله فلیأكل مع ضیفه. مدینة البلاغه / 2 / 552
هركه دوست دارد خدا و پیامبرش دوستش داشته باشند همراه مهمان خود غذا بخورد.
- 6 آماده كردن خلال؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: ان من حقّ الضیف ان یعدله الخلال. بحار/75 / 455
یكی از حقوق مهمان این است خلال دندان مقابلش بگذاری
- 7 دیر از غذا دست كشیدن؛ كان رسول الله صلّی اللّه علیه و آله اكل معه (الضیف ) و لم یرفع یده من الخوان حتی یرفع الضیف یده. فروع كافی / 6 /2 85
پیامبر همراه مهمان غذا میخورد و دست از سفره نمیكشید تا آنكه مهمان كنار رود.
- 8 به زحمت نیانداختن همسر؛ شخصی حضرت علی علیه السلام را به مهمانی دعوت كرد. حضرت فرمود: با شرایطی دعوت تو را میپذیرم: لا تدخل علی شیئا من خارج و لا تدّخر علی شیئا فی البیت و لا تجحف بالعیال. بحار / 75 / 4511
چیزی از بیرون تهیه نمی كنی و چیزی در خانه ذخیره نمی كنی و خانوادهات را به تكلف و زحمت نمیاندازی.
- 9 تكریم از مهمان؛ قال علی علیه السلام: اكرم ضیفك و ان كان حقیرا و قم عن مجلسك لابیك و معلّمك و ان كنت امیرا. غرر الحكم / 1 / 114
بر مهمان خود احترام بگذار اكرامش كن هرچند كوچك و كم ارزش باشد، و پیش پای پدر و ملم خود از جایت به پا خیز هر چند كه پادشاه باشی.
- 10 بدرقه ی مهمان؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: من حقّ الضیف ان تمشی معه فتخرجه من حریمك الی الباب. بحار / 75 / 451
یكی از حقوق مهمان این است كه او را تا تا دم در خانهات همراهی كنی.