توصیههایى از آیت الله شاهآبادى
روح لطیفش تجلى واقعى عرفان و رفتار و خلق كریمانهاش نمادى از حضور عالمان آگاه در سطح جامعه بود سخن از عارف كامل آیت الله میرزا محمد على شاه آبادى است، در این نوشتار براى بهره مندى از دریاى ژرف معارف از منظر آن حكیم الهى دستبه دامان بزرگى شدهایم كه به تعبیر خودش شاید هیچ كس به اندازه ایشان، آیت الله شاه آبادى را نشناخته است . برخى از نكتههاى نابى كه در پى مىآید، نقل قولهایى است كه حضرت امام خمینى (ره) در كتاب هایشان از مرحوم شاه آبادى بیان نمودهاند .
بهت فرشتگان
«سه آیه آخر سوره مباركه حشر را تلاوت كنید تا ملكه شما شود و اولین اثرى كه از آن مترتب مىشود، پس از مرگ و شب اول قبر است . وقتى كه ملكین از طرف پروردگار براى سؤال و جواب مىآیند، در جواب «من ربك؟» (1) بگوئى: «هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهادة هو الرحمن الرحیم × هو الله الذی لا اله الا هو الملك القدوس السلام المؤمن المهیمن العزیز الجبار المتكبر سبحان الله عما یشركون × هو الله الخالق البارئ المصور له الاسماء الحسنى یسبح له ما فی السماوات و الارض و هو العزیز الحكیم» (2)
وقتى این طور پاسخ بگویى ملائكه الهى مبهوت و متحیر مىشوند، چون این معرفى حق استبه زبان حق، نه معرفى حق به زبان خلق .» (3)
گوش كردن به تغنیات (4)
اى عزیز، بكوش تا صاحب عزم و داراى اراده شوى، (5) كه خداى نخواسته اگر بىعزم از این دنیا هجرت كنى، انسان صورى بىمغزى هستى كه در آن عالم به صورت انسان محشور نشوى . زیرا كه آن عالم، محل كشف باطن و ظهور سریره است و جرات بر معاصى، كم كم انسان را بىعزم مىكند و این جوهر شریف (6) رااز انسان مىرباید . استاد معظم ما مىفرمودند:
«بیشتر از هر چه، گوش كردن به تغنیات، سلب اراده و عزم از انسان مىكند .» (7)
سگ درگاه خدا
به قول شیخ بزرگوار ما: «شیطان، سگ درگاه خداست . اگر كسى با خدا آشنا باشد، به او عوعو نكند و او را اذیت نكند .»
سگ در خانه، آشنایان صاحب خانه را دنبال نكند . شیطان نمىگذارد كسى كه آشنایى با صاحب خانه ندارد، وارد خانه شود . پس اگر انسانى با صاحب خانه در ارتباط است، مىتواند از او بخواهد كه شر سگ خانهاش را از او كم كند و از صاحب خانه بخواهد كه صداى آن سگ را بخواباند . (8)
راهى براى اصلاح نفس
جناب عارف بزرگوار مىفرمودند كه:
«مواظبتبه آیات شریفه آخر سوره حشر، از آیه شریفه: یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد (9) تا آخر سوره مباركه، با تدبر در معنى آنها در تعقیب نمازها، خصوصا در اواخر شب كه قلب فارغ البال است، خیلى مؤثر است در اصلاح نفس .» (10)
محبت دنیا، در وقت مردن
بدان كه «نفس» در هر حظى كه از این عالم مىبرد، در «قلب» اثرى از آن واقع مىشود . . . و سبب تعلق آن استبه دنیا، و التذاذات هر چه بیشتر باشد، قلب از آن بیشتر تاثیر پیدا مىكند و تعلق و حبش بیشتر مىگردد تا آن كه تمام وجههى قلب، به دنیا و زخارف آن گردد، و این منشا مفاسد بسیارى است . تمام خطاهاى انسان و گرفتارى به معاصى و سیئات، براى همین محبت و علاقه است، و از مفاسد بزرگ آن ، چنان چه حضرت شیخ عارف ما، روحى فداه مىفرمودند آن است كه:
«اگر محبت دنیا، صورت قلب انسان گردد و انس به او شدید شود، در وقت مردن كه براى او كشف شود كه حق تعالى او را از محبوبش جدا مىكند و ما بین او و مطلوباتش افتراق مىاندازد، با سخطناكى و بغض به او از دنیا برود .»
و این فرمایش كمر شكن، باید انسان را خیلى بیدار كند كه قلب خود را خیلى نگاه دارد . (11)
حضور قلب
همه ارباب صنایع و حرف (12) و اهل لذات و معاملات و عادات، اعمال خود را به حضور قلب انجام مىدهند، به جهت آن كه قلب داراى محبوب است و لذا متوجه به محبوب خواهد بود; فقط اهل عبادت، محروم از قلباند! با آن كه اس اساس پرستش و ستایش بر حضور است و حقیقتا تمام عاملین، اخطار مىكنند به اهل عبادت كه ما عملى نكردهایم مگر به حضور قلب، آیا شما در تمام عمر عبادت كردهاید به حضور قلب یا نه؟ (13)
پىنوشتها:
1 . یعنى: خداى تو كیست؟
2 . سوره حشر، آیه 24- 22 .
3 . آیت الله نصرالله شاهآبادى، برنامه رادیویى سیماى فرزانگان، سال 1365 .
4 . آوازها و موسیقىهاى مطرب .
5 . امام خمینى (ره) در كتاب آداب نماز مىفرمایند كه شیخ بزرگوار، شاه آبادى روحى فداه، از عزم و اراده به «مغز انسانیت» تعبیر مىكردند .
6 . عزم و اراده .
7 . چهل حدیث، امام خمینى (ره)، حدیث 1، ص 8 .
8 . چهل حدیث، امام خمینى (ره)، ص 52 .
9 . سوره حشر، آیه 18 .
10 . چهل حدیث، امام خمینى، ص 207 و 208 .
11 . چهل حدیث، امام خمینى (ره)، ص 123 و 124 .
12 . حرفهها .
13 . شذرات المعارف، شذره چهارم، معرفه 146 .
منبع:
به كوشش حسن قدوسى زاده، مجله پرسمان، پیش شماره 7
