مزیتهای تكنولوژی DSL (در حوزه شبكه دیتا)
مقدمه
در دهه‌های اخیر، ظهور"شبكه‌های دیتا"، تحولی عظیم درحوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آورده است؛ مقرون به صرفه بودن، فراگیر بودن، در دسترس بودن و قابلیت توسعه و تنوع سرویسهایی كه روی این بستر كار می‌كنند، تقاضا برای استفاده از آن را روز به روز افزایش میدهد.
از طرف دیگر، وجود سرویسهایی كه به پهنای باند زیاد برای انتقال دیتا نیاز دارند، ارایه‌كنندگان سرویسهای اینترنت را برای تخصیص پهنای باند مورد نیاز كاربران و همچنین كیفیت سرویسهای ارایه شده، با چالش جدی مواجه كرده است.
مقایسه راه حلهای گوناگون
در سالهای اخیر، انواع راه‌حلهای مختلف از طرف سازندگان تجهیزات شبكه جهت تخصیص پهنای باند بالا به مشتركین ارایه شده است؛ اما این راه‌حلها دارای مشكلات جدی بوده است كه از اهم آن میتوان به عدم مدیریت صحیح روی زیرساخت و همچنین هزینة بالای آن اشاره كرد كه هر مشتركی قادر به پرداخت آن نمی‌باشد. از این رو اكثر سازندگان تجهیزات شبكه، بر آن هستند كه علاوه بر ارایة راه‌حل‌هایی كه نیاز پهنای باند مشتركین را برطرف می‌نماید، بتوانند مدیریت مناسبی را روی زیرساخت اعمال كنند.
از مهمترین تكنولوژی‌هایی كه در سالهای اخیر برای پاسخ به این نیاز ظهور كرده، میتوان به مودم‌های كابلی،TI وE1 اشاره كرد كه توانسته‌اند با بكارگیری تكنولوژیهای پیشرفته در انتقال اطلاعات، سرعت تبادل اطلاعات را تا حد بسیار خوبی بالا ببرند. اما مشكل این روش‌ها، هزینة بالای آنهاست كه باعث میشود مشتركان نتوانند به آن دسترسی داشته باشند و فقط ارایه‌كنندگان سرویس، یعنیISPها قادر به پرداخت این هزینه هستند.
از طرف دیگر، اگر تكنولوژیISDN را كه در چند سال اخیر به عنوان یك سرویس مناسب در اختیار كاربران قرار گرفت، مورد ارزیابی قرار دهیم، متوجه می‌شویم كه این تكنولوژی با اینكه پهنای مناسبی را در اختیار كاربران قرار میدهد، به دلیل عدم استفادة بهینه از پهنای باند زیرساخت شبكة دیتا، نتوانست به روند رو به رشد خود ادامه دهد. بر همین اساس، سازندگان تجهیزات شبكه با توجه به تقاضای روزافزون پهنای باند، كه باید ارتباط بین مشتركین و مراكز مخابراتی و همچنین مراكز مخابراتی و زیرساختار شبكه دیتا را برقرار سازد، به تازگی تكنولوژیDSL را برای حل این مشكلات معرفی كرده‌اند. با استفاده از تكنولوژیDSL، مشكل پهنای باند كاربر وISP بخوبی حل میشود و از طرفی با توجه به سادگی نصب تجهیزات و كم بودن هزینة استفاده از این سرویس، به نظر میآید در كشور ما هم مانند اكثر نقاط دنیا، استقبال عمومی از این سرویس خوب باشد.
DSL چیست؟
میتوان گفتDSL یاDigital Subscriber Line تكنولوژی مخابراتی است كه با استفاده از زوج سیم مسی تلفنی كه بین مشتركین و مراكز تلفنی مخابراتی وجود دارد، بستری جهت انتقال اطلاعات با سرعت بالا برای كاربران ایجاد میكند.
برخی ویژگیهای كاربردی DSL
این تكنولوژی بسیاری از مشكلاتی را كه در سیستمهای مشابه وجود دارد، با استفاده از خواص سیستمهای دیجیتال، حل میكند. به عنوان مثال، میتوان با استفاده از خطوطDSL، اطلاعات صوت و دیتا را به صورت همزمان ارسال كرد. به‌طوریكه كاربران هنگام گشت‌وگذار در اینترنت، قادرند از همان خط ارتباطی كه زوج سیم مسی تلفنی است، برای برقراری ارتباط تلفنی استفاده نمایند. همچنین، برقراری ارتباط دیتای
دایم، یكی دیگر از مزیتهای استفاده از خطوطDSL است؛ به این معنی كه ارتباط مشترك با اینترنت به صورتalways-on ارایه می‌گردد و نیازی به شماره‌گیری و انجام عملیات سیگنالینگ نیست. این در حالی است كه در مودم‌های آنالوگ، حداقل 20 تا 40 ثانیه صرف برقراری یك ارتباط می‌گردد و این ارتباط هم ممكن است در ادامه قطع گردد.
یكی از مهمترین مزایایDSL نسبت به سیستمهای قبلی، میزان پهنای باند قابل دسترسی با این تكنولوژی است؛ پهنای باندی كه خطوطDSL در اختیار كاربران قرار می‌دهند،Kbps 144 تاMbps1.5 است كه در مقایسه با پهنای باندKbps56 مودم‌های آنالوگ، انتقال اطلاعات را 2.5 تا 25 برابر سریعتر امكانپذیر میكند. بنابراین كاربران با استفاده از چنین پهنای باندی، میتوانند از سرویسهایی كه به پهنای باند زیاد نیاز دارند، استفاده كنند. از جملة این سرویسها میتوان به كاربردهایی مانند فیلمهای ویدئویی، بازی‌های شبكه‌ای، برنامه‌های كاربردی، كنفرانس ویدئویی، آموزش از راه دور، خرید و بروزكردن نرم‌افزارهای كاربردی (مانند انواع سیستم عامل‌ها) اشاره كرد. البته سرعت انتقال اطلاعات در خطوطDSL به فاصلة بین محل مشترك و مركز مخابرات تلفنی كه سرویسDSL از آنجا تهیه شده، بستگی دارد. به این معنا كه هرچه این قاصله بیشتر باشد، سرعت خط كمتر خواهد بود.
DSL چگونه كار میكند
همانطور كه در شكل(1) مشاهده می‌گردد، تمام زوج‌سیمها از محل مشتركین به مراكز مخابراتی كشیده میشود. این خطوط هرچه بهCO ها (Central Office) نزدیكتر می‌گردند، مجموعة بزرگتری از زوج سیمها را پدید می آورند.
به دلیل اثر مغناطیسی كه این خطوط بر روی یكدیگر می‌گذارند، ارسال سیگنالهای دیتا از این خطوط در سرعتهای بالا، به خوبی امكان ندارد. برای رفع این مشكل، از تكنولوژیDSL استفاده میشود.
از طرف دیگر، با توجه به اینكه مشكل تداخل در نزدیكیCO ها نسبت به محل مشتركین، بسیار حادتر است (تعداد سیمها درCO ها به مراتب بیشتر از محل مشتركین است) و همچنین میزان اطلاعاتی كه به سمت مشتركین سرازیر می‌گردد، بسیار بیشتر از اطلاعاتی است كه از مشتركین به سمتCO ها ارسال میشود، (به علت اینكه كاربر اكثر اوقات با ارسال یك اطلاعات كم، مثلا یك كلیك، حجم وسیعی از اطلاعات را دریافت میكند)، طراحان به فكر ساخت سیستمهایی برپایةDSL افتادند كه به صورت نامتقارن عمل نمایند؛ یعنی سرعت اطلاعات ارسالی بهCOها، كمتر از اطلاعات دریافتی باشد. به این ترتیب از طرفی به دلیل فركانس كم اطلاعات ارسالی، تضعیف كمتری در محلCO ها بهوجود میآید و از طرف دیگر در پهنای باند صرفه‌جویی می‌گردد.
همانطور كه در شكل(2) مشاهده میشود، در محل كاربر، میتوان تجهیزات مختلفی را از قبیل تلفن، فاكس و رایانه بر روی خطوطDSL قرار داد. همچنین، میتوان به جای یك رایانه، تعدادی رایانه را كه به یك شبكة محلی متصل هستند، با استفاده از تجهیزاتی بنام سوییچ یا هاب به خطDSL متصل نمود.
اطلاعات تلفنی و فاكس توسطSplitterاز اطلاعات دیتا جدا می‌گردد تا درصورت از كار افتادن خط دیتا، خط تلفنی برقرار بماند. هر مشترك برای استفاده از سرویسهایDSL، باید حداكثر در فاصلة 6 كیلومتر ازCO قرار داشته باشد.
تمام اطلاعات ارسالی مشترك (شامل دیتا و تلفن)، به سمتCO ارسال می‌گردد و در آنجا از هم جدا می‌گردد؛ اطلاعات صوتی تلفنی به سمت سوییچهای تلفنی هدایت شده و وارد شبكهPSTNمی‌گردد و سیگنالهای دیتا از طریق تجهیزاتDSLAM، به سمتISP ها هدایت شده و از آنجا وارد شبكة اینترنت می‌گردد. به این ترتیب، مشتركین از هر دو سرویس دیتا و تلفن در آن واحد استفاده می‌نمایند.
قابل ذكر است كه نصب این تجهیزات نیاز به افراد متخصصی دارد تا به محل مشترك رجوع كرده و سخت‌افزار مورد نظر را نصب كنند.
خواص DSL
بنا بر آنچه تاكنون بیان شد، میتوان ویژگیهای تكنولوژیDSL را به صورت زیر برشمرد:
1. سرویس همیشگی (Always-on service) و عدم نیاز به شماره‌گیری
2. ایجاد بستری پرسرعت برای ارتباط تلفنی/ اینترنتی به طور همزمان
3. ارسال اطلاعات، با سرعتی معادل 25 برابر مودم‌های آنالوگ فعلی
4. مقرون به صرفه بودن برای مشتركین
5. قطع نشدن خط درهنگام ارتباط با اینترنت
6. قابلیت ارایه به صورت اتصالات و سرعتهای مجزا (در محدودةKbps144 تاMbps1.5)
معایب DSL
البته با وجود مزایای اشاره شده، برخی محدودیتها نیز در استفاده از این تكنولوژی وجود دارد:
1. محدودیت ارایه مشتركینی كه در فواصل بیش از مقدار مجاز قرار دارند
2. لزوم نصب تجهیزات خاص در محل مراكز تلفنی
3. عدم امكان ارایه بهترین شكل صوت روی این بستر در حال حاضر
مقایسه انواع تكنولوژی DSL با سیستمهای قبلی
برای مقایسة ملموستر تكنولوژیDSL با سیستمهای قبلی، در جدول زیر به مقایسة زمان انتقال اطلاعات با استفاده از این سیستم پرداختهایم:
تحلیل
با توجه به مباحثی كه مطرح شد، با بكارگیری صحیح و كامل شبكةDSL ، میتوان مشكل كندی خطوط مشتركین را در دسترسی به سرویسهای پرسرعت دیتا، حل نمود.
البته این تكنولوژی هنوز در ابتدای راه قرار دارد و استفادة از آن در بسیاری از كشورها از جمله در ایران فراگیر نشده است؛ بهگونهای كه تكنولوژیهای موجود مانند مودم كابلی وISDN (سرویسی كه صوت، دیتا و ویدیو را منتقل می‌نماید و می‌تواند سرعتهای مختلفی را تاKbps 144 در اختیار مشتركین قرار دهد، اما به دلیل عدم تخصیص صحیح پهنای باند و ضعف مدیریت پهنای باند در زیرساخت، ادامة رشد آن با چالش جدی روبروست)، به عنوان رقیبDSL مطرح هستند. اما با توجه به امتیازاتی كه این تكنولوژی نسبت به تكنولوژیهای همردة خود دارد (مانند استفاده از شبكة تلفنی موجود برای انتقال داده و هزینة كم راه‌اندازی)، انتظار میرود در آینده نهچندان دور، در سطح كشور توسعه یابد. همچنین نوظهور بودن استفاده از این تكنولوژی، این امكان را به ما میدهد كه همگام با دیگر كشورها، سرویسهایDSL را ارایه كنیم. بنابراین لازم است تا مقدمات گسترش آن، در ابعاد مختلف فنی، مدیریتی، قانونی و غیره در كشور فراهم گردد.
مآخذ:
