عوامل انسانی موثر در تربیت
نقش پدر در تربیت فرزند(2)
در مقاله ی قبل به بررسی تربیت جنسی فرزندان پرداختیم و در این مقاله از بعد دیگری به این بحث می پردازیم و آن تربیت مذهبی کودکان است :
تربیت مذهبی :
كودكان عناصر پاكی و پذیرش و صمیمیت هستند، خوب و بد را از پدر ومادر یاد می گیرند و به هر راهی كه پدر و مادر دعوتشان كنند، به هما ن راه پا می گذارند.اگر آنان را با روحیه ی خداترسی پرورش دهیم، طبیعی است در آینده افرادی خیرخواه ، مسالمت جو و مطیع خواهند شد و اگر آنان را رها كنیم ،خام و هرزه بار می آیند.
حال این سؤال مطرح می شود كه والدین باید چه راهكارهایی رابرای پرورش روحیه ی مذهبی كودكان بكار گیرند؟
پدر و مادر باید خود بر اصول استوار دین پایبند باشند.
اگر پدر و مادر نسبت به نماز و روزه و حجاب تأكید دارند، به همان نسبت هم به ادب و نرم زبانی و نظافت هم تأكید داشته باشند و هیچ گاه افراط نكنند.
محیط خانواده و اجتماع نیز باید همسو باشد، اگر تضادی بین خانواده و اجتماع وجود داشته باشد، تربیت مذهبی طفل ضعیف می شود.
شیوه ی فراخوانی نیز باید حساب شده و با برنامه ریزی قبلی باشد.هیچگاه كودك را وادار به انجام كاری نكنیم بلكه اجازه دهیم با میل قلبی اش آن كار را انجام دهد، تا در ذهن فرزند ملكه شود.
در نظر گرفتن روحیات فرزند و استعدادهایش ضروری است و علاوه بر این باید از روش مستقیم جداً پرهیز كرد.
در هر برنامه تربیتی ، تنها فاعلیت كافی نیست بلكه روح پذیرش و قابلیت نیز شرط می باشد.
خداوند در سوره تكویر آیه 28 می فرماید:
«لمن شاء منكم ان یستقیم»
قران مایه ی بیداری است برای آنها كه می خواهند به راه راست بپیوندند.
عوامل مؤثر در تربیت
عوامل مؤثر در تربیت به دو دسته تقسیم می شوند :
الف) عوامل انسانی
ب) عوامل غیر انسانی
اول : عوامل انسانی مؤثر در تربیت عبارتند از :
الف) مادر
ب) پدر
ج) خواهر و برادر بزرگتر
د) معلم و اعضای مدرسه
ه) افراد اجتماع
و) معاشران
ز) خویشان و بستگان
ح) رهبران اجتماع
الف ) مادر :
بخاطر اینكه كودك مدت زمان بیشتری را با مادر می گذراند، مادر بر روی كودك هم از نظر وراثت و هم محیط تأثیر می گذارد.
از طریق وراثت :
بعضی از صفات ارثی از طریق ژنهای مادر به كودك منتقل می شود.
از طریق محیط :
كودك 9 ماه در رحم مادر قرار دارد، حجم رحم ، فشار رحم ، سلامتی یا بیماری مادر ، غذای مادر و...در دوران حمل بر كوك تأثیر گذار است. پس از تولد نیز كودك مدتها در آغوش مادر است و اولین كلمات را مادر به او یاد می دهد.
ب ) پدر :
پدر از نظر كودك مظهر قانون و عدل و انصاف است و می تواند پناهگاه خوبی برای خانواده باشد. رفتار پدر،مهر و انصاف او ،ظلم و ستم و قدرت و ضعف پدر در رفتار و آینده اش اثر می گذارد.
ج ) خواهر و برادر بزرگتر :
اگر در خانه ای كودك 4-3 ساله باشد و نوزادی به دنیا آید ، چون توجه پدر و مادر بیشتر به سمت نوزاد است، در كودك این احساس بوجود می آید كه بین او و نوزاد تازه متولد شده تبعیض قرار داده اند و این تصور در او اثر سوئی دارد.
د ) معلم و اعضای مدرسه :
مدرسه خانه دوم كودك است. اخلاق و رفتار معلم، طرز فكر او، سطح فرهنگی و... همه در كودك تأثیر گذار است. اگر معلم از نظر دینی و مذهبی دچار مشكل باشد، كودك نیز از او تأثیر گرفته و از مذهب متنفر می شود.
ه ) افراد اجتماع :
در روابطی كه كودك (فرزند) با افراد اجتماع دارد، از آنها تأثیر می گیرد و اگر آنها افراد سالمی باشند، تأثیری كه كودك می گیرد درست و اگر بالعكس باشد، تأثیر منفی در بر خواهد داشت.
و ) معاشران :
معاشران گروهی هستند كه ممكن است همسن كودك یا بزرگتر از او باشند ولی با او رفت و آمد می كنند، باهم بازی می كنند و در مدرسه كنار هم می نشینند.بررسی ها نشان می دهد كه كودكان میتوانند تحت تأثیر معاشران قرار بگیرندو حتی این تأثیر در سه مورد بیشتر از والدین است :
1 ) زمانی كه خانواده از محلی به محل دیگر كوچ كنند.
2 ) زمانی كه كودك در مرز نوجوانی و بلوغ قرار می گیرد.
3 ) مواقعی كه در خانواده آشفتگی و درگیری وجود دارد.
ز ) رهبران اجتماع :
یكی دیگر از عوامل مؤثر در تربیت، رهبران اجتماع هستند. منظور از رهبران اجتماع كسانی هستند كه در جامعه نقش مهمی را ایفا می كنند. مانند پلیس.اگر شخصی از یك پلیس تخلفی را ببیند، نسبت به پلیس و جامعه بدبین می شود.
دوم عوامل غیر انسانی نیز عبارتند از :
عامل غذا، دارو، جغرافیایی، طبیعی، شغلی و...
در مقاله ی بعد به بررسی مراحل تربیت و شأن و مقام پدر خواهیم پرداخت .
ادامه دارد...
منبع : برگرفته ازبرخی متون تحقیقاتی مدرسه علمیه نرجس – با تغییر و تلخیص
