نقش تبلیغات در تربیت فرزندان ( قسمت سوم )
در قسمت قبل به این مطلب پرداختیم كه چگونه می توان فرزندی صالح تربیت كرد و اینك در ادامه می خوانیم...
آیا حضور جوان در كلاس های مختلف می تواند جایگزین مناسبی برای حضور و استفاده از تجریبات زندگی والدین شود؟
یكی از راهكارهایی كه می تواند جوان را آرام آرام به سوی معنویات سوق دهد محیط خانواده است. رمز موفقیت این محیط، آشنایی پدر و مادر با دستورات اسلامی، دینی و روان شناسی و شیوه برخورد با جوان است. بالاخره به هر دلیلی والدین كمبودهایی دارند یا معلومات، وقت و فرصتی برای رسیدگی به جوان ندارند. البته مكمل هایی هم وجود دارد و این مكمل ها هم در علوم روز و علم روان شناسی و جامعه شناسی و بخصوص در دستورات دینی به وضوح گنجانده شده است. محیط سالم جامعه نیز می تواند كمبودهای والدین را جبران كند. اما اعتقاد به جبر نداریم كه اگر انسانی در محیط خانواده درست پرورش نیابد و خراب شود، او دیگر محكوم به انحراف و شقاوت است. زیرا هر انسانی از محیط سالم جامعه خود تأثیر می گیرد و می تواند با جبران اشتباهات خود به كمال برسد.در اینجاست كه نهادهای فرهنگی جامعه نقش مكمل مسئولیت های خانواده را برعهده دارند. نهادهایی مانند دانشگاه، مساجد، رسانه ها و... هر یك نقش مهمی در رشد فرهنگی جوان دارند. كسانی كه خود را متولی می دانند و احساس مسئولیت می كنند و یا به هر دلیلی مقام فرهنگی را اشغال كرده اند حتماً باید تقوای الهی را در برخورد با جوان ها رعایت كنند. این تقوا گوهری است كه اگر در هر تشكیلاتی و در هر كاری پیدا بشود بركات زیادی از سوی خدا به جانب آن سرازیر خواهد شد. مثلاً اگر تقوای الهی در متولیان امور فرهنگی جامعه باشد آنان رسیدگی به امور جوانان را جزو وظایف و مسئولیت های خود خواهند دانست و با دلسوزی به سوی این كار می روند. در چنین حالتی كارهای متولیان نه برای گذران وقت و كسب درآمد ، بلكه برای رسیدن به رضای الهی خواهد بود.
رمز تأثیرگذاری فردی كه می خواهد مروّج یك فرهنگ باشد دلسوزی اوست. در رابطه با امر به معروف و نهی از منكر فرموده اند : "اگر دلسوزی ندارید امر شما هیچ تأثیری نخواهد داشت". این رابطه ای است كه خدا بین قلب ها قرار داده و دل ها به دست خداست. دل یك جوان وقتی بپذیرد كه فرد یا گروهی او را دوست دارند و در مورد شخصیت و آینده او دلسوزی می كنند به راحتی با آن فرد یا گروه ارتباط عاطفی برقرار می كند.
حركت هایی كه از روی انتقام گیری باشد به هیچ وجه تأثیرگذار نخواهد بود و اثرات آن صددرصد معكوس می باشد. به هر اندازه كه جوان حرف شما را می پذیرد و معنویات را قبول می كند ، باید به همان اندازه از آنها راضی بشویم و تلاش كنیم تا فضاها و روزنه های دیگری برای او یافت شود. یك روز اصحاب در خدمت پیامبر بودند. جوانی از مقابل این جمع عبور كرد. اهالی آن محل و حضار در مسجد شروع به بدگویی از جوان كردند و گفتند: جوان لاابالی ای است و تعبدی ندارد و از دست رفته است.
پیامبر پرسیدند: آیا نماز می خواند؟ پاسخ گفتند: بله، اما همیشه جزو لاابالی هاست.
پیامبر فرمود : او را رها كنید، همان اندازه نماز خواندنش او را با سعادت خواهد كرد. باید معنویات جوان را به هر اندازه كه در او هست بپذیریم و به عنوان یك نعمت و یك غنیمت آن را تشویق نماییم. جوانی كه فقط نماز می خواند با تشویق والدینش نماز خود را اول وقت خواهد خواند و به تدریج جلب مسجد و محراب و نماز جماعت و جمع های مذهبی خواهد شد. این كار نیاز به صبوری، وقت و سعه صدر دارد. از طرفی متصدیان امور فرهنگی جامعه باید همیشه معلومات ، روش و برخورد و در یك كلمه ابلاغ رسالت خود را به روز كنند و آن را بیاموزند تا در هر جلسه ای كه با جوان روبرو می شوند او احساس كند كه مطلب جدیدی را می شنود. ما در مذهب ، مفاهیم ارزشی جدید نداریم اما می توانیم با واژه هایی جدید آنها را عرضه كنیم تا جوان از شنیدن آن خسته نشود.
تبلیغات تحریك كننده دیگر كشورها در انحراف جوانان ما تا چه حد مؤثر هستند؟
در سر راه انجام وظایف نهادهای فرهنگی كه برای جوانان فعالیت می كنند موانع متعددی وجود دارد كه نباید از آنها چشم پوشی كرد. یكی از آنها وجود تبلیغات تحریك كننده به سوی مفاسد است. همیشه نمی توان فقط عوامل را دید و از موانع غافل شد. شما اگر یكصد عامل را در كنار هم بگذارید تنها ویروس یكی از این موانع می تواند تمام آن كارها و زحمات را خراب كند. وجود تبلیغات تحریك كننده در مورد جوانها نیز جزو این موانع تأثیرگذار است كه تمامی زحمات والدین، مربیان، اساتید و نهادهای فرهنگی را تحت الشعاع قرار می دهد، باید كارهایی انجام داد تا این مشكلات از روی ناآگاهی و نادانی برای جوانها پیش نیاید. سالم سازی محیط جامعه از هر چیزی كه بتواند غرائز یك جوان را بر خلاف مسیر معنویت قرار دهد و او را به حد افراط برساند جزو وظایف همه ی ما و تمامی نهادهای فرهنگی است.یكی از ویژگی های دوران جوانی مسئله خودآرایی و خودنمایی است. چه كار باید كرد تا از این بچه ها سوء استفاده نشود؟
شما در یك خانواده ممكن است دو جوان را مشاهده كنید كه یكی در حد اعتدال ، به آراستگی ظاهرش می رسد و دیگری در حد افراط قرار دارد. این برمی گردد به این كه معارف الهی و قرآنی چگونه به آن جوانی كه در حد اعتدال است رسیده كه توانسته خودش را با جامعه وفق دهد و شخصیت خود را در برابر دیدگان دیگران و جامعه با این آراستگی های كاذب آلوده نسازد. باید جوانی را كه به آراستگی ظاهرش اهمیت می دهد تشویق كنید ولیكن آن مرحله افراطش را با سوهان معنویات و معارف از او دور سازید. از طرفی با ارائه الگوهای مناسب و با رعایت مسایل روان شناسانه كه جوان آن را بپذیرد و نسبت به آن حسادت و احساس حقارت ننماید می توان او را در رسیدن به موفقیت های اجتماعی یاری داد.فعالیت سازمان هایی كه به عناوین مختلف برای جوانان فعالیت می كنند باید برچه محورهایی باشد؟
متأسفانه بزرگترین اشكالی كه در كار نهادهای فرهنگی ما وجود دارد، عدم هماهنگی و انسجام فعالیت های آنهاست. هر یك به طور سلیقه ای به انجام اموری از امور جوانان مشغول هستند بدون این كه در جستجوی راهكار مشتركی باشند. اگر اینها در خط مشی واحدی برای رسیدن به هدف مشتركی حركت نكنند و دیدگاه های خود را به یكدیگر نزدیك نسازند به اهداف مثبت خود نخواهند رسید و جوان را دچار چندگانگی خواهند كرد.یكی از نهادهایی كه بیش از همه می تواند در سالم سازی فرهنگی جامعه و مخصوصاً جوانان تأثیرگذار باشد، نهاد حوزه و روحانیت است. روحانیت دو مشكل عمده دارد. یك مشكل به خودشان باز می گردد و آن ناتوانی برخی از آنان در ابلاغ رسالتشان و ایجاد ارتباط با جوان ها است و مشكل بعدی تبلیغات منفی ای است كه متأسفانه علیه مبلغان دینی در حال انجام است. البته منظور این نیست كه تبلیغات منفی ، جوان را از چتر حمایتی و هدایتی روحانیت و علمای طراز اول شیعه دور می سازد بلكه تأثیرگذاری آن بر كار نهادهای دیگر است. این تبلیغات سوء یك نوع اختلاف و فاصله ای را بین جوان و روحانیت ایجاد می كند كه به شدت به فضای فرهنگی آسیب می زند و باعث فرار جوان از این گونه نهادهای فرهنگی می شود.
