چگونه می توانیم به رشد تكلم كودك كمك كنیم؟

آموزش حرف زدن

یكی از مراحل كلیدی رشد  در سه سالگی كودك ، یادگیری تكلم است كه برای رشد مغزی، عاطفی  و نیز رشد اجتماعی و حیاتی او لازم است.

میزان یادگیری تكلم كودكان همانند سایر ابعاد رشدیشان تا حدود بسیاری با یكدیگر متفاوت است . این توانایی به عواملی از قبیل طبیعت و رشد جسمی قسمت هایی از بدن كه در امر تكلم دخالت دارند و نیز توانایی هوشی و یا وجود انگیزه از سوی محیط بستگی دارد . به خاطر داشته باشید كه پیشرفت های اولیه ، ارتباطی به توانایی هوشی كودك ندارد. بچه ها یادگیری زبان را قبل از آن كه بتوانند حتی كلمه ای را ادا كنند آغاز می نمایند. نوزادان صدای انسانها را به هر صدای دیگر ترجیح می دهند و صحبت كردن با آنها از بدو تولد نقش ارزشمندی در رشد قدرت تكلم آنها دارد . این كار نه تنها آنها را در یادگیری وزن و الگوها و زیر و بم كلمات یاری می كند ، بلكه به آنها این مطلب را یاد می دهد كه تكلم ، یك فعالیت اجتماعی مطلوب است و آنها را به شركت در آن ترغیب می نماید . این نكته مهم است كه شما وقتی را برای صحبت كردن با فرزندتان آن هم به طور مستقیم اختصاص دهید . چرا كه این كار قوه تكلم او را تقویت می كند. در حین صحبت كردن به او نگاه كنید تا حس كند كه شما منحصراً به او توجه دارید . این كار به او كمك می كند تا حالت های صورت را یاد گرفته و با گفتار همراه سازد.

اگر صحبت كردن ساده و بچگانه برایتان خیلی غیرعادی و دشوار است به خودتان فشار نیاورید. در یادگیری زبان ، تكرار، نقش مهمی را ایفاء می كند و به نظر می رسد كه كودكان از آن لذت می برند.

درباره چه چیزهایی با او صحبت كنید؟

وقتی برای او كاری انجام می دهید مثلا  وقتی او را به حمام می برید یا لباسش را می پوشانید سعی كنید درباره كاری كه انجام می دهید با او صحبت كنید. از او سؤال كنید ؛ و لو این كه مجبور باشید خودتان پاسخ آن را بدهید. چیزهایی را به او نشان بدهید و برایش تعریف كنید و توضیح بدهید كه به چه كاری می آید. وقتی بزرگتر شد و توانست روی صندلی بنشیند و شما را نظاره كند درباره كارهای خودتان توضیحاتی پی در پی به او بدهید.

مكالمات اولیه

بچه ها نیاز دارند تا همراه با صداها و كلمات منفرد الگوهای صحبت را نیز یاد بگیرند. اگر به صحبت های زیادی گوش بدهند می آموزند كه مردم به نوبت با هم صحبت می كنند و وسط آن مكث می كنند.

وقتی او تولید صدایی را از روی قصد و میل آغاز می كند شما می توانید برای او حرف بزنید و سپس مكث كنید و منتظر بمانید تا او جواب بدهد. بدین ترتیب او را برا ی مكالمه تمرین دهید. وقتی او جواب داد شما دوباره به صحبت خود ادامه دهید.

اسباب بازی ها

بعضی از اسباب بازی ها بچه ها را تشویق می كند تا صحبت كنند. از شش ماهگی اغلب بچه ها دوست دارند در آئینه نگاه كنند. این كار باعث می شود تا آنها بفهمند كه عضوی به نام دهان دارند و در آن صدا تولید می شود.

شعرها و آوازها

یادگیری وزن صحبت ها بخش مهمی از یادگیری صحبت كردن است و قافیه های اشعار كودكانه اغلب همانند بوده و روی وزنها تأكید می كند. تكرار یك لغت پی درپی به كودك كمك می كند تا صداهای خاصی را بشناسد و به دنبال آن بفهمد كه صداهای خاص معانی خاص دارند. قافیه ها و اشعار، اگر همراه با حركات بدن باشد آنها را برای فهم بیشتر راهنمایی می كند.

كتابها

تماشای كتاب ها حتی برای بچه های بسیار كوچك هم خیلی ارزشمند است . عكسهای آن را همان گونه كه برای بچه های بزرگتر توضیح می دهید شرح دهید . لغت همراه با یك عكس ساده ، كمك بزرگی برای فهم همان كلمه و معنی آن به شمار می رود . وقتی كودك بزرگتر می شود . كتاب ها فرصت های مناسبی را برای یادگیری لغات برای او فراهم می كند. داستان های ساده برای او بگویید . كودك ماجراهای قصه را حس خواهد كرد.

از دوازده ماهگی تلفن اسباب بازی برای او مفید است. و اسباب بازی های نرم و عروسك های پارچه ای ، و صحبت كردن با آنها ، او را به صحبت كردن تشویق می كند.

برای ساختن عروسك انگشتی ، پارچه ای را به صورت نیم دایره و به اندازه انگشت خود ببرید و بدوزید و برای آن چشم و ابرو بگذارید. با دو تلفن كه به وسیله یك لوله پلاستیكی به یكدیگر متصل شده اند و امكان ارتباط بین دو اتاق را در اختیار شما قرار می دهد با بچه صحبت كنید.

آغاز فهمیدن

بچه قبل از آن كه بتواند حرفی بزند ، بسیاری از مطالب را می فهمد . او معنی بسیاری از لغات را كه در جملات متفاوت به كرات می شنود، می فهمد و با آن ارتباط  برقرار می كند. این كه بخواهیم با تكرار معانی ، لغتی را به كودك بفهمانیم و از او بخواهیم كه صدای آن را تقلید كند بی آن كه او معنی آن را درك كند كار بیهوده و بی فایده ای است . از هشت ماهگی به بعد بچه معنای محدودی از صداها و لغات را می فهمد. از این زمان به بعد شما می توانید برای رشد و توسعه فهم مطالب با اوتمرین كنید.

به كلمات كلیدی در جمله خود تأكید كنید و سعی كنید تا به جای آنها از ضمائر استفاده نكنید.

تـُن صدای خود را بلند كنید وهمراه با آن به صورت خود حالت بدهید و حركاتی را به همراه تعریف مطلبی انجام دهید.

برای بچه درباره چیزهایی كه می بیند یا دوست دارد ، مثل اسباب بازی صحبت كنید.

لغات اولیه

بیشتر بچه ها حدوداً از یك سالگی اولین لغات واقعی شان ( كه همان صداهایی با معنای خاص می باشد) را ادا می كنند. تشخیص اولین كلمات ، غالباً به طور شگفت آوری دشوار است. به گونه ای كه مشكل بتوان كلماتی را كه از روی آگاهی و اراده  ادا می كنند از كلمات اتفاقی جدا كرد. این كلمات اغلب  اسامی و القاب افراد و حیوانات و اشیائی كه برای او اهمیت ویژه دارد. البته كلمات اجتماعی از قبیل بای بای ، نه ، بله جزء اولین كلمات كودك به حساب می آید. گاهی ممكن است متوجه شوید كه بعضی از لغات معنی كلی دارند . بسیاری از بچه ها برای هر نوع نوشیدنی یا خوردنی یك كلمه واحد مثلاً ( به به ) را استفاده می كنند بعضی از كودكان در آغاز تكلم شان كلمات بسیاری را یاد می گیرند. اما معمولاً آنها در چند ماه اول بین یك تا سه كلمه در هر ماه یاد می گیرند. بعضی از لغات ممكن است چند روز یا چند دقیقه به كار برده شود و بعد برای مدتی از مجموعه لغات او حذف شود. اگر بچه ای قوای خود را روی یادگیری راه رفتن متمركز كند پیشرفت او در صحبت كردن به طور موقت كم می شود. حدوداً از هجده ماهگی ، كودك مرحله ای را آغاز می كند كه در آن لغات جدید را سریع تر یاد می گیرد، تا جایی كه در دو سالگی حدوداً دویست لغت را می شناسد . در طی این زمان كاربرد زیر و بم های مختلف را یاد می گیرد تا مشخص كند كه آیا این كلمه اسم ، سلام یا یك درخواست و یا سؤال است . به یاد داشته باشید برای درك لغات ابتدایی او خیلی سعی نكنید . چرا كه تلاش بیشتر شما حرف زدن را برای او دشوارتر می كند.

بچه ها اغلب كلماتی را اختراع می كنند، آنها را تصحیح نكنید و یا وانمود نكنید كه نمی فهمید چرا كه او گیج و یا ناامید می شود . بعداً این لغات جای خود را به لغات صحیح خواهند داد.

تلفظ لغات اغلب به شكل ساده است . بچه ها معمولاً حروف صامت را در ابتدا و انتهای كلمات جا می اندازند بعضی از بچه ها برای تلفظ بعضی از حروف بی صدا تا سن پنج سالگی مشكل دارند . هیچ وقت سعی نكنید آنها را وادار كنید تا این لغات را صحیح ادا كنند. ولو این كه در پاسخ شما آن لغت را به طور صحیح تلفظ كنند.

به فرزندتان كمك كنید تا هر وقت لغتی را یاد می گیرد به كار ببرد و شما نیز آن كلمه را در صحبت هایتان به كار ببرید.

بازی ها

بازی ها قدرت فهم كودك را توسعه داده و او را در كاربرد لغات تشویق می نماید . بازی همراه با صحبت كردن و تكرار كلمات در جمله و یا در یك متن بسیار مفید است.

بازی پرسش و پاسخ

وقتی كه بچه كلمات محدودی را یاد گرفت و با تولید صداها و با حالت هایی، سؤال كردن درباره اشیاء را شروع می كند شما می توانید نوعی بازی را در قالب سؤال و پاسخ با او انجام دهید. در مقابل او روی زمین بنشینید . توپ یا اسباب بازی دیگری را جلوی او و كمی دورتر قرار دهید و از او بخواهید تا آن را به سمت شما قـِل دهد.

اگر این كار را انجام داد ، آن را به عقب قـِل داده و دوباره از او این كار را درخواست كنید. هنگامی  كه او این مفهوم را دریافت، صبر كنید تا او قبل از آن كه شما توپ را به طرف او قـِل دهید او از شما این كار را درخواست كند.