تبیان، دستیار زندگی
طرفداران تشابه كامل حقوق زن و مرد، تفكر رایج در غرب و سازمان‏هاى بین المللى دفاع از حقوق زنان، خواهان برخوردارى یكسان زن و مرد از حضانت و گاه انحصارى كردن آن براى زنان بوده‏اند. و اما در اسلام حضانت در اصطلاح فقهى عبارت است از : ولایت و سلطه بر تربیت ط
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حق حضانت برای مادر

حق حضانت برای مادر

طرفداران تشابه كامل حقوق زن و مرد، تفكر رایج در غرب و سازمان‏هاى بین المللى دفاع از حقوق زنان، خواهان برخوردارى یكسان زن و مرد از حضانت و گاه انحصارى كردن آن براى زنان بوده‏اند. و اما در اسلام حضانت در اصطلاح فقهى عبارت است از  :

ولایت و سلطه بر تربیت طفل و امور متعلق به آن مانند نگهدارى، خوابانیدن، سرمه به چشم او كشیدن، نظافت، شستن لباس و غیره .

همان طور كه از تعریف آن پیدا است «حضانت» با «ولایت بر كودك» كه مربوط به اموال و حقوق مالى است، فرق دارد.

حضانت، شامل شیردادن به طفل توسط مادر نیست . مصالح كودك و تربیت و حفظ او در جامعه ملاك است.

این توجه به امور كودك منحصر در حقوق اسلامى نیست، بلكه دانشمندان غیر مسلمان نیز بدان اذعان دارند. «كانت» كودك را فقط صاحب حق مى‏داند: كودك انسانى است كه بدون اراده ی خود به دنیا مى‏آید، پس در برابر تمام كسانى كه زندگى را بر وى تحمیل كرده‏اند، حق دارد.

در فقه شیعه احكام حضانت در راستاى مصالح كودك است. و حق حضانت مادر از كودك ، اختیارى است نه الزامى و او مى‏تواند از پدر كودك تقاضاى اجرت نماید لیكن این حق درباره ی پدر الزامى و غیر قابل اسقاط و زوال است.

شیخ مفید و سلار، حق حضانت مادر را تا نه سالگى مى‏دانند و شیخ مفید مى‏گوید مادر نسبت به دختر اولویت دارد تا وقتى ازدواج نكرده است.

و نظر دیگر دیدگاه شیخ صدوق (ره) است مبنى بر اینكه مادر تا ازدواج نكرده حق حضانت دارد ولى دو نظر در جمع بین روایات مشهور فقها و قانون مدنى ایران این است كه:

«حضانت پسر بعد از دو سال و حضانت دختر بعد از هفت سال را به عهده پدر قرار داده‏اند» .

در صورتى كه صحت جسمانى یا روحى یا اخلاقى طفل بر اثر حضانت هر یك از ابوین به خطر افتد ، دادگاه به هر ترتیب كه بتواند تصمیم مقتضى اتخاذ خواهد كرد .

اسلام با توجه به مصالح مختلف و توان افراد و پیوستگى قواعد خود احكامى را بیان مى‏كند .

در حضانت آنچه از دوش زنان برداشته شده وظایف و مشقات اداره ی معاش كودك، تعلیم و تربیت و حفاظت و مسئولیتهاى ناشى از آن است. و الا از جهت عاطفى همه ی فقها معتقدند كه فرزند حق ملاقات و در كنار مادر بودن را دارا است.

این ضابطه فقهى با سایر احكام نیز همخوانى دارد كه یكى از آنها طلاق است. در شرایط عادى اختیار طلاق در نهایت به دست زوج است لذا دادن حضانت فرزندان و مسئولیت سنگین حفظ و نگهدارى آنان بر دوش مرد، یكى از راههاى محدود كردن طلاق است تا مردان به سادگى زنان را طلاق ندهند.

منبع : برگرفته از کتاب " دایرة المعارف تشیع " - نویسنده: خدیجه بوترابى – با تلخیص

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.