هیچ پسری در حد اونیست
یوسف و مریم دو مظهر عفت(2)
قسمت اول(مریم(س)،بالاتر از یوسف(ع))
مادر مریم
با توجه به مباحث مطرح شده در مقاله ی قبل،حال باید دید مربى مریم چه كسى بوده كه او را اینگونه تربیت كرده است؟ مریم دست پرورده ی مرد وتربیتشده ی پدر نیست، بلكه تربیتشده ی مادر است. شرایط بسیارى لازم است تا انسان به جایى برسد كه فرزندش را به خدا اهداء نماید وخدا هم او را قبول كند. مادر مریم، مریم را به خدا پناه داد وخدا نیز به او پناهندگى داد و در پناه خود پذیرفت.وقتى مریم به دنیا آمد، مادرش گفت:
و انی اعیذها بك و ذریتها من الشیطان (1)
خدایا من این دختر را و ذریه او را به تو پناه دادم. خدا هم فرمود:
فتقبلها ربها بقبول حسن (2)
وبعد فرمود:
و انبتها نباتا حسنا (3)
افراد بسیارى هستند كه نه، تلاش وكوشش آنها مقبول خدا است،و نه خود آنها، ولذا خدا درباره ی همه ی افراد نمىفرماید كه: ما آنها را قبول كردیم وپناه دادیم بلكه مىفرماید:
انما یتقبل الله من المتقین (4)
خداوند درباره ی مریم فرمود: فتقبلها ونفرمود:
«تقبل عملها»
تشبیه در بیان مادر مریم
در ضمن این بحث لازم استبه نكتهاى نیز اشاره شود. آنان كه نسبتبه معارف قرآنى شناخت داشتهاند، در كتابهاى ادبى خود سخن مادر مریم را تا حدى فهمیده و درست تفسیر مىكنند، ولى آنها كه به این بلنداى معارف سرى نزدهاند، سخن مادر مریم را به همان رسوم جاهلى تفسیر كردهاند.
قرآن كریم، تولد مریم سلام الله علیها را این گونه تبیین مىكند كه:
فلما وضعتها قالت رب انی وضعتها انثى و الله اعلم بما وضعت و لیس الذكر كالانثى و انی سمیتها مریم و انی اعیذها بك و ذریتها من الشیطان الرجیم (5)
پس چون فرزندش را بزاد، گفت: پروردگارا! دختر زادهام و خدا به آنچه او زایید داناتر بود و پسر چون دختر نیست; و من نامش را مریم نهادم و او و فرزندانش را از شیطان رانده شده. به تو پناه مىدهم.
محل بحث آن جا است كه مادر مىگوید: ولیس الذكر كالانثى بادقت در كتب ادبى روشن مىشود كه ادیبان در تفسیر این جمله دو سخن دارند: عدهاى این تشبیه را، تشبیه معكوس دانسته ومىگویند: چون مذكر بهتر از مؤنث ومرد بالاتر از زن است، بنابراین اگر كسى بگوید:
«لیس الذكر كالانثى»
عكس آن را قصد نموده و در واقع نظرش این است كه:
«لیست الانثى كالذكر».
اما عدهاى دیگر اعتقادشان بر این است كه، تشبیه در آیه، تشبیه اصل است، به این بیان كه هرگز پسر، نمىتواند نقش این دختر را ایفا كند و از هیچ مردى ساخته نیست كه پدر عیسىعلیهالسلامشود. وشایستگى این دختر را پسرها ندارند. بنابراین، تشبیه، تشبیه مستقیم است نه معكوس.
پىنوشتها:
1. آل عمران، 36.
2. آل عمران، 37.
3. مائده، 27.
4. آل عمران، 37.
5. آل عمران، 36.
منبع : بر گرفته ازكتاب: «زن در آینه جلال و جمال »
نویسنده: آیة الله جوادى آملى – با تلخیص
