ستاد مسئول مبارزه با دوپینگ فوتبالیست ها

با تایید "فیفا" و "وادا" وظیفه گرفتن آزمایش دوپینگ از بازیکنان فوتبال بر عهده ستادمبارزه با دوپینگ است و کمیته ضددوپینگ فدراسیون فوتبال نمی تواند نقشی در این زمینه داشته باشد.

مبارزه با پدیده شوم دوپینگ تابع قوانین و سلسله مواردی است که مهم ترین مشخصه آن یکپارچه کردن و هماهنگ سازی مقررات مبارزه با دوپینگ میان ورزشکاران رشته های مختلف تمام کشورها در جامعه جهانی ورزش است. فلسفه تشکیل آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) به عنون متولی مبارزه جهانی با دوپینگ نیز همین مسئله است.

پیش از تشکیل وادا تمام فدراسیون های داخلی و بین المللی رشته های مختلف در راستای سالم سازی و کنترل دوپینگ در میان ورزشکاران خود به طور مستقل از یکدیگر عمل می کردند تا اینکه اقدام فدراسیون جهانی دوومیدانی مبنی برتهیه فهرستی از داروهای ممنوعه و معرفی آن به گروه های زیر مجموعه خود جرقه های هماهنگی در اجرای مبارزه با دوپینگ را به وجود آورد.

پس از آن در سال 2002 آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) در دهکده جهانی ورزش رسمیت پیدا کرد تا درعصری که سیاه و سفید، عرب و عجم، شرق و غرب و ... هیچ فرقی با هم ندارند تمام رشته های ورزشی در راستای کنترل دوپینگ تحت پوشش این آژانس قرار بگیرند و از این راه احترام به حقوق تمام ورزشکاران اعمال شده و در برخورد قانونی با ورزشکاران متخلف اقدامات لازم صورت پذیرد.

پس از تشکیل وادا نمایندگان بیش از 600 سازمان از سراسر جهان شامل نمایندگان دولت های 192 کشور جهان، تمام فدراسیون های ملی و نیز کمیته ملی المپیک کشورها (NOC) با امضای "کد وادا" موافقت خود را با یکسان سازی در مبارزه با دوپینگ اعلام کردند.  ایران نیز جزو اولین کشورهای آسیایی بود که توسط محسن مهرعلیزاده (رئیس وقت سازمان تربیت بدنی) کد وادا را امضا کرد.

همزمان درهریک از کشورهای امضا کننده کد وادا، سازمان (ستاد) ملی مبارزه با دوپینگ تحت عنوان "نادو" با تایید نهایی مسئولان وادا شکل گرفت تا به عنوان مرجع اول مبارزه با دوپینگ در آن کشور فعالیت خود را انجام دهد. بر همین اساس ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران نیز زیر نظر مستقیم سازمان تربیت بدنی تاسیس شد و به عنوان یک نهاد دولتی و کاملا مستقل از سایر فدراسیون ها فعالیت خود را آغاز کرد.

دراین بین امضای با قید و شرط فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) کارشکنی هایی را برای مدیریت وادا ایجاد کرد چرا که مسئولان فیفا با توجه به قراردادهای بالای بازیکنان فوتبال، محرومیت 2 سال به بالا را برای ورزشکاران متخلف قبول نداشتند. از همین جا مقدمه اختلافات  وادا و فیفا شکل گرفت.

یکی از بارزترین تاثیرات این اختلاف در جریان رقابت های جام جهانی 2006 آلمان خود را نشان داد. در آن زمان فیفا به عنوان برگزارکننده اصلی رقابت ها به دلیل امضا نکردن کد وادا اجازه نظارت مستقیم و مستقل بر بازی ها را پیدا نکرد  و مجبور شد با همکاری مستقیم دولت میزبان (آلمان) که  کدا وادا را امضا کرده بود مسابقات را اداره کند.

اختلاف نظر میان وادا و فیفا در ورزش ایران نیزتاثیر خاص خود را به جا گذاشت و باعث شد در آن زمان بنا به درخواست کتبی مهدی قدمی (معاون وقت سازمان تربیت بدنی) ستاد ملی مبارزه با دوپینگ کشورمان کمیته ضد دوپینگ فدراسیون فوتبال را در فعالیت های مربوط به نمونه گیری و کنترل دوپینگ تفویض اختیار کند.

البته دادکان که در آن زمان ریاست فدراسیون فوتبال را بر عهده داشت ملزم به همکاری و هماهنگی فی مابین با ستاد شد. طوریکه در پایان سال 84 پهلوان (دبیر وقت فدراسیون فوتبال) گزارش مکتوبی از نمونه گیری ها نتایج به دست آمده از آزمایش بازیکنان فوتبال را در اختیار ستاد گذاشت (این گزارش هم اکنون در ستاد ملی مبارزه با دوپینگ موجود است).

شاید همین تاثیرات بود که باعث شد آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) برای شکایت علیه فیفا به CAS (بالاترین نهاد حقوقی در ورزش جهان) اقدام کند. در این رابطه و پس از کشمکش های فراوان در آوریل 2006 CAS رای به پیروزی وادا داد و فیفا را ملزم کرد تا قوانین وادا را بدون هیچ قید و شرطی بپذیرد. درمقابل مسئولان فیفا هم در یک واکنش بجا و منطقی با جسارت و جرات کامل این رای را پذیزفته و با امضای کد وادا همکاری همه جانبه خود را با وادا آغاز کردند.

ازهمان زمان نادوهای هر کشور که نمایندگان تایید شده وادا هستند امور مربوط به کنترل دوپینگ فوتبال کشور خود را هم زیر نظر گرفتند.

هم اینک ورزش جهان از برطرف شدن اختلاف دو نهاد  وادا و فیفا با خبر است ومتاثر از این صلح، فعالیت های خود را ادامه می دهد. اما ظاهرا ورزش ایران از این مصالحه بی اطلاع است چراکه کمیته ضد دوپینگ فدراسیون فوتبال همچنان مستقل از نادوی ایران (ستاد ملی مبارزه با دوپینگ) کار نظارت بر دوپینگ این رشته را زیر نظر دارد و حتی بنا بر ادعای علی طاهری سخنگوی ستاد ملی مبارزه با دوپینگ همکاری و هماهنگی خود را با ستاد قطع کرده است: " آخرین گزارش فدراسیون فوتبال را در مورد کنترل دوپینگ دو سال پیش دریافت کردیم. فدراسیون فوتبال از سال 85 که خلا مدیریتی را در خود احساس کرد هیچ گزارشی در مورد نمونه گیری های صورت گرفته و نتایج به دست آمده به ستاد ارائه نکرده و همچنان به طور مستقل کار خود را دنبال می کند."

فدراسیون فوتبال در قالب کمیته ضد دوپینگ  با وجود برطرف شدن تداخل کاری در سطوح بالا (اختلاف وادا و فیفا)‌، خود ایفا گر نقش مجری (وکیل)‌ و قاضی به طور همزمان است. چراکه علاوه بر نمونه گیری برای صدور رای، هم اقدام کرده و حتی به شکایات احتمالی رسیدگی می کند بدون آنکه با نادوی ایران در تماس و همکاری فی مابین باشد.

اما طبق نص صریح و شفاف بند 3- 15 آئین نامه وادا که در مورد مدیریت نتایج، دادرسی و اعمال محرومیت ها ارائه شده، این کار خلاف قانون است: "در برخی موارد مراحل مربوط به ستاد ملی مبارزه با دوپینگ که انجام نمونه گیری را برعهده داشته است توسط سازمان دیگری دنبال می شود، به عنوان مثال فدراسیون ملی ورزشکار. ولی در این قبیل موارد وظیفه اطمینان از مطابقت قوانین سازمان دوم با مقررات آیین نامه بر عهده ستاد ملی مبارزه با دوپینگ است."

سخنگوی ستاد ملی مبارزه با دوپینگ در این زمینه به یک نکته مهم اشاره می کند: "اگر نتیجه نمونه گیری در فوتبال مثبت اعلام شود و یا نتیجه ای شاکی خصوصی داشته باشد فدراسیون فوتبال نمی تواند هیچ عکس العملی داشته باشد زیرا این کار خلاف مقررات است."

آئین نامه وادا  در بند 2-2-13  به این نکته اشاره می کند: " در موارد مربوط به ورزشکاران ملی، تقاضای تجدید نظر به یک ارگان مستقل و بیطرف که قوانین آن با مقررات سازمان مبارزه با دوپینگ سازگار است ارجاع داده می شود."

با این وضعیت اقدام فدراسیون فوتبال برای اعلام نتایج، محرومیت ها و مدیریت نتایج منع قانونی دارد بنابراین این فدراسیون از انجام نمونه گیری هم محروم می شود زیرا نهاد نمونه گیری کننده مسئول نتایج هم است.

بند 15 آئین نامه وادا با نثری واضح ومشخص به این نکته اشاره کرده است:" وظیفه مدیریت نتایج و دادرسی بر عهده سازمانی است که انجام نمونه گیری را برعهده داشته است."

با توجه به این بند از آیین نامه وادا معتبرترین نهاد برای کنترل دوپینگ، نمونه گیری از ورزشکاران و مدیریت برروی نتایج به دست آمده ستاد ملی مبارزه با دوپینگ است.

بند 1-15 آئین نامه وادا نیز با نثری صریح به شفاف سازی در مورد مسئولیت های کنترل دوپینگ پرداخته است:" سازمان مبارزه با دوپینگ مسئول نمونه گیری است. این سازمان می تواند در صورت انتخاب خود با سایر سازمان ها در مورد بر عهده گرفتن نمونه گیری و مراحل کنترل دوپینگ به تفاهم برسد."

کرم الله علیمرادی دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ به استناد این بند ازآیین نامه وادا ادامه فعالیت کمیته ضد دوپینگ فدراسیون فوتبال را غیرقانونی می داند: " دریک زمان بنا به شرایط خاصی که وجود داشت فدراسیون فوتبال را درامر کنترل دوپینگ تفویض اختیار کردیم و اینک می خواهیم  بر اساس اختیارات قانونی که داریم این اختیار را از آنها پس بگیریم. فدراسیون فوتبال رئیس خود را شناخته و باید ازقانون وادا تبعیت کند."

البته رئیس کمیته ضد دوپینگ فدراسیون فوتبال بدون توجه به این قوانین عملکرد کمیته تحت ریاست خود را قانونی می داند. وی معتقد است ستاد ملی مبارزه با دوپینگ صلاحیت رسیدگی  و کنترل دوپینگ فوتبال را ندارد و تنها، شورایی که زیر نظر مستقیم سازمان تربیت بدنی باشد را به عنوان مرجع قابل قبول برای مدیریت برکنترل دوپینگ در فوتبال قبول دارد.

این درحالی است که کیومرث هاشمی ریاست ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران را برعهده دارد. وی در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرده که به جزستاد ملی مبارزه با دوپینگ هیچ نهاد دیگری اجازه فعالیت در حوزه دوپینگ، کنترل  و مدیریت آن را ندارد: "حرف اول و آخر را در مورد مدیریت دوپینگ در تمام رشته ها، ستاد ملی مبارزه با دوپینگ می زند. در زمینه مبارزه با دوپینگ نباید هیچ گونه اختلاف نظری وجود داشته باشد و همه باید از یک قانون واحد تبعیت کنند. در طول ماه های اخیر به خاطر سرپرستی در فدراسیون فوتبال نظارت دقیقی بر فعالیت های ستاد نداشتم اما از این پس وقت بیشتری را به این کار اختصاص می دهم تا کمتر شاهد چنین مشکلاتی باشیم."

در این رابطه و برای اینکه به طور کامل از قوانین بین المللی دوپینگ آگاه شویم با جان شوماخر، مدیر رسانه ای فیفا در این خصوص ارتباط برقرار کردیم. شوماخر در پاسخ به خبرگزاری مهر گفت: « فیفا، فقط نمونه گیری هایی را قبول دارد که از آزمایشگاه های وادا به این نهاد ارسال شود. تنها مرجع نمونه گیری از ورزشکاران، ستادهای مبارزه با دوپینگ هستند و از جانب فیفا به رسمیت شناخته می شوند.»

این در حالی است که فردریک دانزه، مدیر ارتباطات وادا هم در گفتگو با مهر این موضوع را تایید می کند: کمیته ضد دوپینگ فدراسیون فوتبال و ستاد ملی مبارزه با دوپینگ متاثر از قوانین وادا هستند. با این حال کار نمونه گیری این دو نهاد درنهایت باید با هماهنگی ستاد صورت پذیرد. وادا از اینکه در کشورها چه می گذرد اطلاعی ندارد با این حال فدراسیون ها باید با ستاد هماهنگ باشند.

شریف ستاد ملی مبارزه با دوپینگ را یک نهاد وابسته به فدراسیون پزشکی- ورزشی دانسته و این موضوع را یکی دیگر از ایرادهای وارده بر فعالیت این ستاد معرفی کرده است. در حالیکه تنها اشتراک این دو نهاد حضور کرم الله علیمرادی رئیس فدراسیون پزشکی- ورزشی به عنوان دبیر کل در ستاد ملی مبارزه با دوپینگ است وگرنه آنها در تمام فعالیت ها مجزا از هم عمل می کنند چرا که طبق قانون، ستاد نمی تواند تحت پوشش هیچ ارگان و نهاد دیگری باشد و از طرفی کیومرث هاشمی به عنوان نماینده سازمان تربیت بدنی اجازه فعالیت غیرقانونی را در ستاد ملی مبارزه با دوپینگ نمی دهد.

آیین نامه فعلی آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا)‌ تا پایان سال 2008 میلادی بدون تغییر اجرا می شود. ضمن اینکه در آیین نامه جدیدی که پیش نویس آن در جریان سومین کنفرانس جهانی مبارزه با دوپینگ در کشور اسپانیا تنظیم شد و از سال 2009 به اجرا در می آید هیچ تغییری در این بندها ایجاد نشده است.

به هر روی، ایران کشوری است که نام خود را به عنوان یکی از هیئت موسسین  وادا ثبت کرده است، از امضا کنندگان اولیه کد وادا به شمار می رود و اخیرا هم در جریان اجلاس جهانی مبارزه با دوپینگ که در اسپانیا برگزار شد، "مات سورا" مدیر کل آموزشی، فرهنگی و علمی یونسکو نامه مهندس علی آبادی، رئیس سازمان تربیت بدنی ایران، مبنی بر تلقی ایران به عنوان یکی از اعضای امضا کننده کنوانسیون یونسکو - وادا را پذیرفت و خواستار رسیدگی هرچه سریع تر مسئولان ورزش ایران در مورد ارائه مصوبه مجلس ایران برای تایید نهایی شد.

منبع: مهر - زینب حاجی حسینی