تبیان، دستیار زندگی
ت اول ) كاربر محترم شما می توانید این مطلب را در بیست  قسمت مطالعه نمایید. براساس آخرین آمارگیری و تقسیمات كشوری، استان كردستان دارای هشت شهرستان، دوازده شهر، بیست وسه بخش و هفتاد و نه دهستان است و همچنین دارای 1767 آباد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

استان كردستان را بهتر بشناسیم ( قسمت اول )

نقشه استان کردستان

براساس آخرین آمارگیری و تقسیمات كشوری، استان كردستان دارای هشت شهرستان، دوازده شهر، بیست وسه بخش و هفتاد و نه دهستان است و همچنین دارای 1767 آبادی دارای سكنه و 192 آبادی خالی از سكنه است.

شهرستان بانه

مركز شهرستان بانه در فاصله 270 كیلومتری شمال باختری سنندج، در ابتدای راه آسفالت بانه- مهاباد قرار گرفته است.

شهرستان بانه دارای چهار شهر بانه، آرمرده ، بوئین، كانی سور است و جمعیت آن حدود 119332 نفر برآورد شده است.

تا اواسط قرن سیزدهم هـ. ق نام اصلی شهر بانه " بـِه روژه" به معنی آفتاب گیر بود و اسنادی هم موجود است كه در همه آنها، مركز بانه قصبه " به روژه" نامیده شده است. وجه تسمیه بانه را از كلمه كردی " بان" به معنی پشت بام، به دلیل وجود ارتفاعات این ناحیه و خود شهر بانه می دانند. از آب رودخانه بانه كه از میان شهر می گذرد و چشمه های دایمی "احمد آباد" و "پیرمراد" كه در حوالی شهر واقع شده جهت آشامیدن استفاده می شود.

مراكز دیدنی: حمام خدری، كوه آربابا

شهرستان بیجار

شهر بیجار مركز این شهرستان، در140 كیلومتری شمال شرقی سنندج و در مسیر راه آسفالته سنندج – زنجان قرار دارد. رودخانه دایمی قزل اوزن از شمال و شمال باختری  این شهر می گذرد.

شهرستان بیجار به جز مركز آن، دارای شهرهای "یاسوكند" و "بابارشانی" است و جمعیت آن حدود 116073 نفر برآورد شده است.

درباره وجه تسمیه بیجار اطلاعات دقیق و مشخصی وجود ندارد، ولی آنچه مسلم است این واژه از ریشه پهلوی است. گروهی معتقدند كه بیجار از واژه " بید زار" بوده، یعنی محلی كه درختان بید فراوان دارد و چون در زبان كردی به جای "زار"، "جار" گفته می شود "بیدجار" و "بیجار" نام گرفته است. قدمت این شهر به عنوان یك آبادی به صدر اسلام باز می گردد كه درسال 23هـ. ق فتح شد و آن آبادی، امروزه در وسط شهر كنونی ، به نام "قلعه بانی" ( قلعه بانو) یا "تبرك" یا "كهنه" باقی مانده است.

مراكز دیدنی:برج اشقون بابا، برج اوچ گنبد خان، برج ینگی ارخ، حمام حسن آباد، بازار بیجار، پل صلوات آباد، پل قجور، امامزاده عقیل، بقعه پیرخضر، مقبره شیخ فاضل گروسی، چنگیز قلعه، قلعه قم چقای، بافت قدیمی شهر حسن آباد یاسوكند، روستای خسرو آباد گروس و مسجد آن، روستای صلوات آباد.

شهرستان دیواندره

شهرستان دیواندره از شمال به شهرستان تكاب، از شرق به بیجار، از جنوب به سنندج، از غرب به سقز و از جنوب غربی به بخش سرشیو شهرستان مریوان محدود می شود. شهر دیواندره ، مركز شهرستان ، در فاصله 99 كیلومتری شمال سنندج و در مسیر جاده آسفالت سنندج- سقز قرار دارد. شهر دیگر این شهرستان زرینه است و جمعیت شهرستان طبق برآورد سال 88983،1379 نفر بوده است.

وجه تسمیه دیواندره به دو كلمه " دیوان" و " دره" باز می گردد . دیوان محلی است كه مجریان قانون در آنجا سكونت دارند كه عدلیه نیز نامیده می شود و دیواندره كه در میان " دره" و " كوه " واقع شده در قدیم مقر حكومت و جایگاه قانون و عدالت بود. قدمت این شهر به حدود 200 سال پیش می رسد.

مراكز دیدنی: غار باستانی كرفتو، كوه چهل چشمه

شهرستان سقز

شهر سقز مركز شهرستانی به همین نام از استان كردستان است كه از شمال به شهرستان های مهاباد و مراغه از آذربایجان، از شرق به شهرستان دیواندره و از غرب به بانه محدود است. جمعیت این شهرستان 208599 نفر و شهر دیگر آن "صاحب" است.

سقز در سرزمین اقوام مانایی- مادی، برسر راه كاروانی همدان به آذربایجان و دیاربـَكر ، و موصل به زنجان و قزوین و ری قرار داشت و به دلیل موقعیت چهار راهی ، از مراكز مواصلاتی ( ارتباطی ) دنیای قدیم بود.

در باره وجه تسمیه این شهر باید گفت در نخستین اتحاد ماد، این شهر با نام " ایزیرتا" پایتخت مادها مطرح بود. در این زمان سركردگان ماد در اطراف شهر، استحكاماتی برای خود ساختند كه از آن جمله " زیویه " و " قپلانتوی" كنونی را می توان نام برد. پس از آن سكاها ، به تجدید بنای شهر پرداختند و سقز را با نام اسكیت ( ساكز) به عنوان پایتخت خود انتخاب كردند. نام امروز سقز از نام قوم سكا، اسكیت و سكز به یادگار مانده است و سكز احتمالاً همان ساكز است.

مراكز دیدنی: بازار سقز، مسجد دو مناره، مسجد شیخ مولاناآباد، مسجد جامع تورجان، تپه باستانی زیویه، كاروانسرای سقز، بافت قدیمی شهر سقز.

منبع: کتاب میراث فرهنگی استان کردستان

تهیه و تنظیم: زهره پری نوش - سایت تبیان