بی سر و سامانی ویرایش در ایران
عبدالله كوثری گفت: واقعیت این است كه ویرایش در جامعه‌ی ما سر و سامان درست و حسابی ندارد.
این مترجم در ادامه‌ی گفت‌وگو با ایسنا، تصریح كرد: مشكلی كه نسل جدید نویسندگان و مترجمان ما با آن مواجه‌اند، این است كه به دلایل مختلف، مطالعه‌ی عمیقی را كه در فارسی لازم است، ندارند و این به دلیل آن است كه دوستان ما تحت تأثیر ترجمه‌های نادرست هستند تا متون فارسی. این موضوع را، هم در مترجمان و نویسندگان و هم در روزنامه‌نویسان، می‌بینیم.
او در ادامه یادآور شد: نویسنده‌ای ممكن است تخیل قوی داشته باشد و از مایه‌ی خوبی برای نوشتن برخوردار باشد؛ ولی فارسی‌اش در جایی لنگ بزند؛ چرا كه نه در دبیرستان و نه در دانشگاه، این موضوع مورد توجه نبوده و كسانی هم كه به مطالعه علاقه داشته‌اند، روی كتاب‌های ترجمه‌شده كار كرده‌اند؛ بنابراین مترجمان جوان خیلی كم متون خوب فارسی را خوانده‌اند.
كوثری همچنین گفت: نویسنده و مترجم و آن كس كه می‌نویسد، تا متون زبان خود مانند «تاریخ بیهقی» یا « مقالات شیخ اشراق» را نخوانده باشد، نمی‌تواند الگوی مناسبی در نوشتن داشته باشد.
او با بیان این‌كه مشكل ویرایش به نویسندگان و مترجمان نسل جدید منحصر نیست، ادامه داد: بسیاری از اهل قلم، فارسی را ساده گرفته‌اند. از سوی دیگر، ما چقدر ویراستار خوب داریم كه فارسی را خوب بدانند و زبانی دیگر هم بلد باشند؟ در این میان، چند نفر صادقانه ویرایش می‌كنند؟
این مترجم متذكر شد: باید بدانیم ویرایش مچ‌گیری از نویسنده و مترجم نیست؛ بلكه ویراستار اولین خواننده‌ی صادق یك متن است؛ اما ناشران ما هنوز این را قبول ندارند و معدودند ناشرانی كه كار را برای ویرایش به ویراستار بدهند.
او همچنین گفت: در 15 سال اخیر كه نویسندگان و مترجمان زیاد شده‌اند، چند نفر فارسی خوب می‌نویسند؟ باید گفت متأسفانه بسیار معدودند و دیگر این‌كه بسیاری از مترجمان ما تنها یك زبان بلدند و گنجینه‌ی واژگان‌شان بسیار محدود است. در ترجمه‌های آن‌ها نمی‌توان یك واژه‌ی قدیمی و پدر و مادردار دید، و دلیلش این است كه از منابع اصیل خود بسیار غفلت كرده‌اند.
كوثری اعتقاد دارد: مشكلی كه این‌جا هست، این است كه برای انتشار كتاب یك صافی اصلی داریم، كه آن هم ناشر است. درواقع ناشر اولین كسی است كه كتاب به دستش می‌رسد. او تصمیم می‌گیرد آن را به ویراستار بدهد یا نه، كه معمولا ناشران ما، ضرورت بازخوانی یك متن توسط ویراستار را لازم نمی‌دانند. آن‌ها فقط به فكر انتشار ترجمه‌ی آثاری هستند كه در دنیا مد است؛ به این دلیل ترجمه‌های شتاب‌زده را بدون ویرایش دوباره منتشر می‌كنند.
این مترجم در بخش دیگری از گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی غلط گیری كتاب‌ها و این‌كه كتاب‌هایی با غلط های تایپی همراه‌اند، گفت: در نهایت جزو وظایف ناشر است كه غلط های تایپی را تصحیح كند. وقتی متنی حروف‌چینی می‌شود، مترجم و نویسنده حداقل باید یك بار آن را بخوانند و از این حیث نگاه كنند كه غلطی در آن نباشد و تغییرات و اصلاحات لازم را اعمال كنند.
او در ادامه افزود: به هر حال وظیفه‌ی ناشر است كه مصحح حرفه‌یی داشته باشد تا متن را بخواند و مشكلات آن را برطرف كند؛ چرا كه نویسنده و مترجم وقتی اثرش را می‌خواند، چون خودش آن را خلق كرده، اگر هم غلطی در آن باشد، درست می‌خواند و خیلی از لغاتی را كه اشتباه نوشته، ممكن است متوجه نشود؛ به این دلیل ناشر حتما باید متن را به كس دیگری هم بدهد تا آن را بخواند.
كوثری همچنین یادآور شد: اغلب ناشران یك مصحح دارند كه متن‌ها را تصحیح می‌كنند؛ اما واقعیت این است كه خط ما قدری مسأله دارد و این را نمی‌توان به گردن مصحح انداخت. در هر صورت نمی‌توان قسم خورد كه كتابی بدون غلط درآید.
