ادبیات عاشورا7

ابوالمفاخر رازی(وفات حدود 600 هجری)

تمام دیوان او متبوع و مقبول است ‏به لطافت و سلاست، به حلاوت گفتار و بلاغت اشعار و نهایت امتیاز را دارد.

به ظن قریب به یقین ظهیر فاریابی شیعه بوده و اعتقادی محکم و خالصانه به خاندان نبوت داشته است.

از جمله اشعار ذیل گواه این مدعی است و می‏توان گفت: شیعه دوازده امامی بوده است.

ظهیر با تو چه گویم عجب که نشناسی

غریب خاک خراسان شهید خطه طوس

یا در شعری دیگر گوید:

ای صبا گر به خراسان گذری بهر ظهیر

همتی جز ز دم شاه غریبان مطلب

از اشعار اوست، درباره کربلا و امام حسین‏علیه السلام:

ای ظهیر از گور نقبی می‏زنم تا کربلا

می‏روم گریان به پابوس حسین تشنه لب

بس که چشم غم سرشکم، بابلا آمیخته است

خاک من دارد شرف مانند خاک کربلا

رازی، ادیبی فاضل بوده است، دیوانش به نظر نرسید، اما اشعاری از او در آتشکده آذر و روضة‏الشهداء نقل شده است.

اصولا همانگونه که در جاهای دیگر نیز یادآور شده‏ایم، شاعران شیعه، یا اشعار خود را از جور ظالمان و مغرضین، آن‏گونه که بایسته است، ثبت و ضبط ننموده و یا اگر دیوانی ترتیب داده‏اند، از میان برده شده است. چرا که از هر صد شاعر شیعه، شعر یکی از آنان هم به دست ما نرسیده است.

برای نمونه به کتاب شرح حال صاحب بن عباد که در آن از شاعران شیعه عهد وی و پس از وی نام برده شده است، رجوع نمائید و سپس ملاحظه کنید که شعر کدام یک مانده و به دست ما رسیده است.

اشعار ذیل از ابوالمفاخر رازی است که ترجمه زبان حال عمر سعد است که به طمع حکومت ری و طبرستان، راضی به جنگ با حضرت امام حسین‏علیه السلام شده:

مرا بخواند عبیدالله از میان عرب

رسید بر دلم از خواندنش هزار تعب

مرا امارت ری داد و گفت‏حرب حسین

قبول کن که از او ملک راست، شور و شغب

به ملک ری دل من مایل است و می‏ترسم

به کینه چون بکشم پادشاه ملک ادب

چگونه تیغ کشم در رخ کسی که وراست

شجاعت و نسب و علم و حلم و فضل و حسب

سزای قاتل او دوزخ است و می‏دانم

که این چنین عمل آرد خدای را به غضب

ولی چو در نگرم در ری و حکومت آن

همی رود ز دلم خوف نار ذات لهب ضمنا

ابوالمفاخر ترجمه رجز حر ریاحی را هم به صورت زیر بیان نموده است:

منم شیر دل حر مردم ربای

کمر بسته پیش ولی خدای

منم شیر و شمشیر بران به دست

که دارد بر شیر و شمشیر پای شهادت

حر ریاحی را اینگونه بیان نموده است:

خوشا حر فرزانه نامدار

که جان کرده بر آل احمد نثار

ز رخش تکبر فرود آمده

شده بر براق شهادت سوار

به عشق جگو گوشه مصطفی

برآورده از جان دشمن دمار

بابا افضل کاشانی(وفات 610 هجری)

بابا افضل از رباعی سرایانی است که او را در ردیف ابو سعید ابوالخیر و خیام شمرده‏اند:

بابا افضل شیعه اثنی عشری بوده و مدایحی درباره اهل بیت‏علیهم السلام دارد که از جمله آنهاست:

از روز ازل مهر علی در دل ماست

با مهر علی سرشته آب و گل ماست

گویند که در جهان چه حاصل کردی

اندر دو جهان، مهر علی حاصل ماست

گر مهر علی در دل و جانت نبود

از دین محمدی نشانت نبود

اثنا عشری اگر نباشی به یقین

از دوزخ سوزنده امانت نبود

یا رب به رسالت رسول الثقلین

یا رب به غزا کننده بدر و حنین

عصیان مرا دونیم کن در عرصات

نیمی به حسن ببخش و نیمی به حسین

هاشمی ،محمد قاسم