ادبیات عاشورا5
سوزنی سمرقندی (وفات 569 هجری)
سوزنی اهل نسف (نخشب) بوده و در نظم استاد مسلم و در نثر نیز دستی داشته است، سوزنی شاعری مداح و هزلگو بوده و از اشعار وی برمیآید که شیعه اثنی عشری بوده است. در اثبات شیعه دوازده امامی بودن وی، شعر ذیل گواه است:
گویند مهدی آید، صاحب قرآن برون
چون مدت زمانه خواهد بر کران رسید
در جای دیگری هم گفته:
سپهر جاه علی افتخار دین که ز فخر
چو شیعه مذهب خود را بر آن علی بندم
بسیاری از ممدوحان سوزنی از سادات آل حسن و آل حسین بوده که در آن زمان در ولایت خراسان سمت امیری داشتهاند.
از اشعار اوست:
از نسل حسین بن علی، شاه شهیدی
نز تخمه جمشیدی وز گوهر مهراج
اطهر و اشرف شه آل حسین بن علی
آنکه علی جاه او هر روز عالیتر سزد
چون مناقب نامه آل علی دفتر کند
نام او چون فاتحه آغاز آن دفتر سزد
تاج سر سادات حسین علی آنکو
پیغمبر حق راست گرامیتر فرزند
من از هوای جگر گوشگان پیغمبر
نه بر کنم دل تا جان بود موافق تن
همه هوای من آن است تا شود ماهر
به مدح آل نبی طبع من به نظم سخن
از آن چه به، که مزین شود مرا دیوان
به مدح عترت کرار ، شیر شیراوزژن
رشید الدین وطواط(وفات 573 هجری)
در قصیده مدیحهای گوید:
در فوت من مکوش، مبادا ز حب فضل
وقت تحسری بود از فوت من ترا
و در قصیده دیگری سروده است:
ای شه شرق، اتسز غازی
وی هدی را ز تیغت استظهار
چون تو بودی به دانش و مردی
در زمانه چو حیدر کرار
رفت فرزند تو به عاشورا
چون حسین علی به دار قرار
صبر کن، صبر کن، خداوندا
انما الصبر شیمة الاحرار
فلکی شروانی(وفات 577 هجری)
فلکی برخلاف شعرا و درباریان همعصر خویش، تمایل به روش شیعه و دوستی با خاندان علیعلیه السلام را داشته استبرای نمونه در ضمن قصیدهای که از زندان به عنوان «شروان شاه» گفته، اشعار ذیل را سروده و ممکن استیکی از علل حبس و خشم شروان شاه، نسبتبه فلکی، همین تمایل او به شیعه بودن وی باشد.
به نور روضه سید، به خاک مشهد حیدر
به سنگ خانه کعبه، به آب چشمه زمزم
به آب چشم اسیران اهل بیت پیغمبر
به خون پاک شهیدان عشر ماه محرم
اثیر الدین آخسیکتی(وفات 580 هجری)
اثیر الدین به مقام امیرالشعرائی دربار سلاجقه رسیده است وی با این که حنفی مذهب متعصبی بوده با این وجود در مدح حضرت علی و امام حسن و امام حسینعلیهم السلام اشعاری دارد که از جمله آنهاست:
کجا رمزی در اندازد قتیلی چون حسین آرد
کجا زهری برافشاند شهیدی چون حسن دارد
در قصیده مدحیه قزل ارسلان هم گفته است:
ایمان به دان دو میوه شاخ پیمبری
کز وی مراد عنصر شبیر و شبر است
منظور از شبیر و شبر حضرت امام حسن و امام حسینعلیهما السلام میباشد زیرا حسن در اصل به معنی شبر و حسین به معنی شبیر میباشد.
و در قصیده دیگر گوید:
سبزه فکنده بساط، برطرف آبگیر
لاله حقه نمای، شعبده بوالعجب
پیش نسیم ارغوان قرطه خونین به کف
خون حسینان باغ کرده چو زهرا طلب
انوری ابیوردی(وفات 587 هجری)
انوری در خراسان بزرگ آن زمان، دارای شهرت بسیار بوده و معاصر سلطان سنجر سلجوقی بوده است.
از اشعار اوست:
ای جوادی که خاک پایست را
بوسه ده گشته هر که تاجور است
عفو فرمای گر مثل گنهم
خون شبیر و کشتن شبر است
حسام دولت و دین ای خدای داده ترا
جمال احمد و جود علی و نام حسین
منبع : دانشنامه های حوزه علمیه
