ایدز بلای  قرن بیستم (3)

مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری ایدز

حدود نیمی از افرادی كه تازه به اچ آی وی آلوده می شوند، در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا  می شوند. این علائم شامل تب، خستگی، ناراحتی پوستی، درد مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی است.

واحد شمارش گلبو لهای سفید سی دی 4+ برابر با تعداد آنها در یك میلیمتر مكعب خون است. با پیشرفت ویروس از تعداد آن كاسته می شود.

یك سیستم دفاعی سالم دارای 600 تا 1200 سلول سی دی 4+  در میلیمتر مكعب است. اگر این رقم به 200 عدد كاهش یابد، بیمار مبتلا به ایدز محسوب می شود.

" بار ویروسی" شمار ذرات ویروسی درمیلیمتر مكعب است. درمراحل ابتدایی، این رقم با تكثیر سریع ویروس در خون به اوج می رسد.

در برخی از افراد آلوده به اچ آی وی سالها طول می كشد تا بیماری ایدز ظاهر شود و در این مدت آنها احساس سلامت كرده و هیچ علائم بیرونی حضور این و یروس در آنها دیده نمی شود.

درسایر افراد آلوده به اچ آی وی ممكن است علائمی مانند كاهش وزن، تب وعرق، كهیر و برای مدتی كوتاه پاك شدن حافظه نمود كند.

آزمایش های اچ آی وی:

- درجریان عمومی ترین آزمایش برای تشخیص اچ آی وی، یك نوع خاص از پادتن ها یا همان پروتئین های ضد بیماری ردیابی می شود.

- با این كه پادتن ها در واكنش به حضور اچ آی وی دربدن تولید می شوند، اما این اتفاق شش تا دوازده هفته پس از آلودگی رخ می دهد.

- در حالی كه این پادتن ها در مبارره با ویروس چندان موثر نیستند، اما به عنوان نشانه وجود ویروس دربدن قابل اعتماد هستند.

- در چند هفته ای كه ردیابی آلودگی بی ثمر و جواب آزمایش منفی است، فرد آلوده می تواند ویروس را به سایرین منتقل كند.

پیشروی بیماری ایدز در بدن

سیستم دفاعی بدن كه از حمله ویروس صدمه دیده است، قوای خود را برای مبارزه با بیماری ها ازدست می دهد و هرنوع عفونتی می تواند جان بیمار را تهدید كند.

كسانی كه به اچ آی وی آلوده هستند، در مقابل بیماری هایی مانند سل، مالاریا و ذات الریه آسیب پذیرتر می شوند و با افت شمار گلبولهای سفید سی دی 4+ ، آسیب پذیری آنها از قبل هم بیشتر می شود.

بیماران مبتلا به اچ آی وی همچنین در مقابل آنچه به" عفونت های فرصت طلب" معروف است، آسیب پذیر هستند. این نوع از عفونت ها از باكتری های شایع، قارچ ها و انگل هایی نشات می گیرد كه یك بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما می تواند درافرادی كه سیستم دفاعی بدن آنها آسیب دیده ایجاد بیماری كند و گاه آنها را از پا در می آورد.

برخی از این عوامل بیماری زا زمانی كه شمار سلول های سی دی 4+ زیاد است به بدل حمله می كنند، اما اكثر آنها زمانی كه شمار این سلولها به كمتر از 200 رسید، یعنی نقطه آغاز ظهور ایدز، فعال می شوند.

در صورتی كه مراقبتهای كامل پزشكی در دسترس باشد، آن وقت می توان به بیمار داروهای درمانگر و محافظ در برابر برخی از این عفونت ها را داد. البته این داروها گاه گران است و به علاوه می تواند عوارض جانبی داشته باشد.

برفك و زونا

برفك یك عفونت قارچی است كه معمولاً به دهان، گلو یا واژن حمله می كند.

ویروس زونا،" هرپبس سیمپلكس" (herpes simplex)، می تواند در دهان یا رحم ایجاد شود. هر دو عفونت شایع هستند، اما درصد وقوع آنها در میان افراد مبتلا به اچ آی وی افزایش می یابد و حتی می تواند افرادی را كه شمار سلول های سی دی 4+ آنها هنوز بالاست، مبتلا كند.

علائم: برفك باعث پیدایش برآمدگی های سفید رنگ در پوست و خشكی دهان می شود و فرآیند بلعیدن غذا را دشوار می سازد. زونا باعث پیدایش تاول های دردناك در ناحیه ی مبتلا می شود.

سل

سل عامل  اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است و بسیاری از كشورها همزمان، با اپیدمی های اچ آی وی و سل روبرو هستند. سل ناشی از یك نوع باكتری است كه بسیاری ازمردم حامل آن هستند، اما تنها در برخی از افراد باعث بیماری می شود.

اگرافرادی كه حامل این باكتری هستند به اچ آی وی هم آلوده شوند، احتمال بروز سل در آنها30 برابر افزایش می یابد. سل ابتدا به ریه حمله می كند، اما می تواند به غدد لنفاوی و مغز هم سرایت كند.

علائم: سرفه شدید، درد در قفسه سینه، سرفه همراه با خون، خستگی مفرط ، كاهش وزن، تب و تعرق شدید درهنگام خواب.

سرطان سیستم دفاعی بدن

افراد آلوده به اچ آی وی بیش از دیگران در معرض ابتلا  به انواع سرطان های سیستم دفاعی بدن موسوم به ان اچ ال (Non- Hodgkin,s Lymphomas ) قرار دارند. ان اچ ال می تواند به هر بخشی از بدن از جمله نخاع و مغز حمله كند و می تواند ظرف یك سال بیمار را از پا دربیاورد. این بیماری می تواند، صرف نظر از شمار گلبولهای سفید سی دی4+ دربدن بیمار اچ آی وی، بروز كند. شیمی درمانی راه مقابله با این نوع سرطان ها است.

علائم ( ان اچ ال): تورم غدد لنفاوی، تعرق به هنگام خواب و كاهش وزن.

زخم های بدخیم ( كی اس)

كی اس (Kaposi,s Sarcoma( یك نوع  بیماری مشابه سرطان بوده و درمیان مردان آلوده به اچ آی وی شایع است. این بیماری موجب ظهور زخم های (  لیژن) قرمز یا بنفش رنگی می شود كه معمولا روی پوست ظاهر می شود. این بیماری همچنین می تواند دهان، غدد لنفاوی، دستگاه گوارش و ریه ها را تحت تاثیر قرار دهد و مرگبار باشد. این بیماری معمولا به بیمارانی كه شمار سی دی 4+ آنها كمتراز 250 است حمله می كند، اما دركسانی كه شمار این سلول در آنها كمتراست و خیم تر خواهد بود.

علائم: زخم، نفس تنگی در صورتی كه به ریه حمله كرده باشد، و خونریزی در صورتی كه به دستگاه گوارشی حمله كرده باشد.

ذات الریه ( پی سی پی )

موضع : ریه

پی سی پی (pneumocystis Pneumonia ) یكی از عفونت های " فرصت طلب" است كه باعث ذات الریه می شود. این عفونت معمولا به ریه حمله می كند، اما همچنین می تواند غدد لنفاوی، طحال، كبد یا مغز استخوان را هدف قرار دهد. این بیماری همواره از علل عمده مرگ و میر درمیان بیماران آلوده به اچ آی وی بوده است، اما اكنون به كمك دارو قابل پیشگیری و معالجه است. این بیماری اغلب افرادی را كه شمار سی دی 4+ در آنها كمترا ز200 است مبتلا  می كند.

علائم: تب، سرفه خشك، حس فشردگی در قفسه سینه و دشواری درعمل تنفس.

عفونت های مغزی

بیماران اچ آی وی همچنین در مقابل دو نوع عفونت، كه عموماً به مغز حمله می كند، آسیب پذیر هستند.

توكسوپلاسموسیس (Toxoplasmosis) كه از یك انگل در حیوانات ناشی می شود، می تواند باعث پیدایش زخم در مغز شود. كریپتوكوكوس (Cryptococcus)- نوعی قارچ در خاك- اغلب باعث مننژیت می شود. این بیماری در پرده نخاع و مغز، عفونت ایجاد می كند و می تواند به اغما و مرگ منجر شود. این عفونت ها در بیمارانی كه شمار سلول های سی دی 4+ در آنها كمتراز100 شایع است.

علائم: سر درد، تب، مشكلات بینایی، تهوع و استفراغ، ضعف در یك طرف بدن، دشوار شدن تكلم و راه رفتن ( توكسوپلاسموسیس)، گرفتگی عضلات گردن ( مننژیت).

داروهای ضد ایدز

از زمان آغاز اپیدمی اچ آی وی، مجموعه ای از داروها ساخته شده اند كه از طریق مهار توانایی تكثیر این ویروس، عمر افراد مبتلا به اچ آی وی را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. این داروها از سرعت نابودی سی دی 4+ بیماران می كاهد و می تواند بروز ایدز را به تاخیر بیاندازد، اما آن را معالجه نمی كند.

در مجموع چهار دسته دارو وجود دارد كه در مقاطع مختلف آلودگی و رشد اچ آی وی و ایدز عمل می كنند:

1) بازدارنده های ورودی: این داروها به پروتئین های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ آی وی می چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلول های سی دی 4+ جلوگیری می كند. تاكنون تنها یك نمونه از دارو، به نام " فوزیون"(Fuzeon)، وارد بازار شده است.

2) باز دارنده های ان آر تی (Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده ها ویروس اچ آی وی را از نسخه سازی از ژنهای خود باز می دارد. نوكلئوسایدها مصالح ساختمانی این ژنها هستند. این دارو فرآیند نسخه سازی را از طریق تولید نمونه های معیوبی از این مصالح ساختمانی مختل می كند.

3) باز دارنده های ان ان آر تی (Non- nucleoside reverse transcriptase): این باز دارنده ها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل می كنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی كه این فرآیند را كنترل می كند نسخه سازی را مختل می كنند.

4) بازدارنده های نوع پروتیز(Protease): این داروها به آنزیم دیگری به نام پروتیز كه نقشی اساسی درجمع آوری ذرات ویروس تازه دارد، می چسبند.

داروهای ضد ویروس ایدز باید به صورت تركیبی مصرف شوند. معمولا سه نوع داروی مختلف دست كم از دو دسته مختلف از داروها به طور همزمان به بیمار تجویز می شود. با تغییر شكل دادن ویروس اچ آی وی، برخی از نمونه های این ویروس در مقابل داروها مقاوم می شوند. بنابراین شانس كنترل اچ آی وی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود. در برخی موارد از آلودگی های تازه، ویروسهایی ردیابی شده اند كه حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می دهند.

عوارض جانبی

عوارض جانبی شایع:

- تهوع ، استفراغ، سردرد، خستگی مفرط، كهیر، اسهال، بی خوابی، بی حسی در اطراف دهان، درد معده

سایرعوارض جانبی:

- التهاب لوزامعده، آسیب به كبد و لوزالمعده، زخمهای درون دهان، تغییر شكل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، كم خونی، درد عضلانی و ضعف.

عفونت شكم ( ام ای سی)

ام ای سی یا ام ای آی (Mycobacterium avium complex ) عفونتی است كه از باكتری های موجود درآب، گرد و غبار، خاك و مدفوع پرندگان ناشی می شود. این بیماری به لایه بیرونی معده و روده حمله می كند ودر نهایت می تواند در خون وسایر بخش های بدن منتشر شود. ام ای سی اغلب كسانی را كه شمار گلبولهای سفید سی دی 4+ درآنها از 75 است، مبتلا می كند.

علائم: شكم درد، تهوع و استفراغ كه به تب می انجامد، تعرق در خواب، بی اشتهایی، كاهش وزن، خستگی، اسهال.

خطرنابینایی ( سی ام وی )

سی ام وی ( Cytomegalovirus) یك عفونت مرتبط با ویروس زونا ( هرپیس) است و در بیماران اچ آی وی اغلب باعث ابتلا به تورم شبكیه چشم(Retinitis ) می شود. این بیماری با مرگ سلول های شبكیه در ناحیه عقب چشم همراه است و در صورتی كه معالجه نشود به سرعت می تواند باعث نابینایی شود. سی ام وی توسط دارو قابل مهار است. این ویروس همچنین می تواند سایر بخش های بدن اثر بگذارد. این بیماری به ندرت به افرادی كه شمار سلول های سی دی 4+ آنها بیش از 100 است حمله می كند، و اغلب افرادی را كه شمار این سلول در آنها كمتر از 50 است، مبتلا می كند.

علائم: مشكل بینایی مانند دیدن لكه های سیاه متحرك، تاری در دید و پیدایش نقاط كور.