آل عصمت در آیینه شعر سعدی
سعدى نویسنده وشاعر بزرگ قرن هفتم هجرى مىباشد، اگرچه وى به سنى شافعى بودن شهره است، اما دستكمى از یك عالم شیعه ندارد. و این شعرها كه در ذیل نقل مىگردد در افتخار او بهشیعه بودن یا سنى متمایل به اهل بیت كافى است.
سعدى با آن همه دانش و آگاهى وسیر و سیاحتبه هنگام تدریس در نظامیه بغداد در برخورد با رجال علم و عمل و بحثو جدل با آنان فریاد برآوده كه:
كس را چه زور و زهره كه وصف على كند
جبار در مناقب او گفت هل اتى
زور آزماىقلعه خیبر كه بند او
در یكدیگر شكستبه بازوى لافتا (1)
مردى كه در مصاف، زره پیشبسته بود
تا پیش دشمنان نكند پشتبر غزا
شیر خدا و صفدر میدان و بحر جود
جانبخشدر نماز و جهان سوز در دعا
دیباچه مروت و دیوان معرفت
لشگر كش فتوت و سرداراتقیا
فردا كه هر كسى به شفیعى زنند
دست مائیم و دست و دامن معصوم مرتضا
پیغمبرآفتاب منیر است در جهان
وینان ستارگان بزرگند و مقتدا
یا رب به نسل طاهر اولادفاطمه
یا رب به خون پاك شهیدان كربلا
یا رب به صدق سینه شیران راستگوى
یا رب به آبدیده مردان آشنا (2)
و در جائى دیگر گوید:
منم كز جان شدم مولاى حیدر
امیرالمومنین آن شاه صفدر على،
كو را خدا بىشك ولىخواند
به امر حق ولى كردش پیمبر
به رنج اهل بیت و آه زهرا
به خون ناحق شبیر وشبر (3)
بیت دوم اشاره صریح به واقعه غدیرخم دارد، احتمالا براساس این اشعار، سعدى شیعه بوده، اما تقیه مىنموده است.
پی نوشت ها:
1- لافتى كه اصل آن لافتى مىباشد قسمتى است از حدیث «لافتى الا على لا سیف الا ذوالفقار» یعنى جوانمردى نیستبه جز على(ع) و شمشیرى نیستبه جز ذوالفقار (گزیده اشعار كسائى، ص 50).
2- كلیات سعدى، به اهتمام مرحوم محمد على فروغى، جاویدان، تهران، بىتا، ص440 - على در شعر و ستایش فارسى، جواهرى وجدى، تهران، 1366، ص 20.
3- مجالس المومنین، قاضى نورالله شوشترى شهید، ج2، تهران، 1376، هجرى قمرى،ص 117.
منبع:
محمد قاسم هاشمى، فصلنامه مكتب اسلام، شماره 8
