راز گریه‌ی كوكان از زبان امام صادق علیه السلام
توحید مفضل 5
برای اطلاع از موضوع بحث و فرایند آن حتماً سری به مقالات پیشین این مجموعه بزنید!
... مفضل غرق در كلام امام بود و از این همه عظمت و حكمت كه در جای جای نهادِ زمین و آسمان و خویش، خدا را فریاد می‌زدند، در بهت! ، كه امام بعد از بیان علت باهوش نبودن و خالی الذهن بودن انسان در هنگام تولد، فرمایشش را اینگونه پی گرفتند:
فواید گریه كودكان
ای مفضل! از منافع گریه كودكان نیز آگاه باش. بدان كه در مغز كودكان رطوبتی است كه اگر در آن بماند بیماریها و نارساییهای سخت و ناگوار به او رساند؛ مانند نابینایی و جز آن. گریه آن رطوبت را از سر كودكان سرازیر و بیرون می‌كند و بدین وسیله سلامتی تن و درستی دیده ایشان را فراهم می‌آورد. پدر و مادر از این راز آگاه نیستند و مانع آن می‌شوند كه كودك از گریه‌اش سود ببرد. اینان همواره در سختی می‌افتند و می‌كوشند كه او را ساكت كنند و با فراهم كردن خواسته‌هایش از گریه بازش دارند، ولی نمی‌دانند كه گریه كردن به سود اوست و سرانجام نیكی پیدا می‌كند.
بدین ترتیب چه بسا كه در اشیا، منافعی نهفته باشد كه معتقدان به اهمال و بی تدبیری در كار عالم از آن غافل‌اند و اگر می‌دانستند، هیچ گاه نمی‌گفتند كه فلان چیز بی ثمر است؛ زیرا آنان از اسباب و علل آگاه نیستند. براستی هرچه را كه منكران نمی‌دانند عارفان می‌بینند. چه بسیار است چیزهایی كه دانش اندك آفریدگان از آن كوتاه و خالق آفرینش با دانش بی پایانش از آن آگاه است. قداستش عظیم و كلمه‌اش والاست.
ای مفضل! در تمام اعضای جسم آدمی و تدابیری كه در آنها نهفته است، اندیشه كن
و اما آبی كه از دهان كودكان سرازیر می‌شود و خارج می‌گردد، رطوبتی است كه اگر در بدنهایشان بماند، آثار وخیمی بر جای می‌گذارد. چنانكه می‌دانی گاهی كه رطوبت بدن چیره می‌شود (و بر دیگر عناصر[منظور طبایع چهارگانه در طب قدیم]، غلبه می‌كند) شخص، دچار كودنی، دیوانگی، كم عقلی، فلج و لقوه و جز آن می‌گردد.
خداوند جل و علا تدبیر چنان نمود كه این رطوبت در دوران كودكی از دهانشان بیرون رود و در بزرگی از سلامت تن برخوردار گردند. بدین ترتیب، پروردگار به خاطر نادانی آفریدگان بر آنان منت نهاد و تفضل نمود. اگر اینان از داده‌ها و نعمتهای بی شمار او آگاه بودند. هیچ گاه در معصیت و لغزش از فرمانش فرو نمی‌افتادند. پاك و منزه خدایی كه چه بزرگ است نعمتهای او بر مستحقان و دیگر آفریدگان! و چه والاتر است از آنچه باطل گرایان می‌پندارند.
اعضای بدن و فواید هر كدام
ای مفضل! در تمام اعضای جسم آدمی و تدابیری كه در آنها نهفته است، اندیشه كن. دستها برای كار كردن، پاها برای رفتن، دیدگان برای راه یافتن و دیدن، دهان برای خوردن، معده برای هضم كردن، كبد برای تصفیه نمودن، منافذ خروجی بدن برای دفع فضولات جسم، ظرفهایی برای حمل آنها و فرج برای حفظ نسل آفریده شده اند؟ اگر ژرف در كار تمام عضوهای بدن اندیشه نمایی می‌یابی كه هر چیزی از سر حكمت و تدبیر و استواری پدید آمده است.
