عوامل مؤثر در بروز سردرد

در ادامه مطلب سر درد ، تشخیص و درمان ،بررسی حالات و هیجانات روحی، اکنون به بررسی سایر عوامل مؤثر می پردازیم.

تغذیه

تحقیقات نشان می دهد، یك چهارم از افراد مبتلا به سردرد ،در اثر مصرف بعضی مواد غذایی به این عارضه دچار می شوند. مواد تشكیل دهنده این مواد غذایی موجب تحریك نورون های عصبی و رهایی نئوروترانس میتر و عاقبت بروز سردرد می گردد.

در این قسمت به ذكر بعضی از این مواد اشاره می كنیم :

تیرامین :

این ماده جزو گروه آمین ها(تركیبات آلی حاوی نیتروژن ) است. ماست ،سرشیر ، پنیر ، سس سویا ، جگر ،مخمر آبجو و مشروبات الكلی جزو این گروه اند .

نیتریت ها :

این ماده به عنوان نگهدارنده مواد غذایی استفاده می شود و از تغییر رنگ و طمع مواد جلوگیری می كند. مواد غذایی حاوی نیتریت عبارتند از : انواع كنسروها ،ماهی ، گوشت و سوسیس دودی شده و گوشت گاو نمك زده .

گلوتامات مونوسدیم :

این ماده افزودنی ،MGS نامیده می شود و یكی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود .این ماده همچنین به نام HPP پروتئین گیاهی هیدرولیز شده و طعم دهنده طبیعی معروف است.

آجیل ،چیپس ،انواع سس ها ،غذاهای چینی ،رژیمی و منجمد حاوی این مواد هستند .

ویتامین ها :

مصرف بیش از حد ویتامین های A , B و به ویژه اسید نیكوتینیك (ویتامین محلول در آب از گروه ویتامین های B می تواند باعث بروز سردرد شود) .

آب :

كاهش آب بدن ،یكی از عوامل اصلی ایجاد سردرد ،به خصوص میگرن است .مصرف مشروبات الكلی ،فعالیت های ورزشی درتابستان و بیماری هایی نظیر تب و اسهال موجب كاهش میزان آب بدن و نهایت بروز سردرد می شود .

كافئین :

این ماده نافذ و تأثیر گذار به دلیل خاصیت افزایش جذب روده ای داروها ، تكسین دهنده دردهاست. كمبود این ماده در بدن به مدت 8 تا 16ساعت بعد از آخرین مصرف ، موجب بروز سردرد ،هنگام صبح بعد از بیدار شدن و در پایان كار روزانه می شود .

كافئین محركی ست كه بر روی قلب ،ریه ،رگ های خونی ، ماهیچه ها، معده ، كلیه ها و متابولیسم بدن تأثیرمی گذارد ومصرف بیش از حد آن موجب بروز علائمی نظیر اضطراب ،نگرانی ،ترس و دلهره ، بی خوابی ،خستگی و بی حالی ، دردهای ضربانی و فكركردن به امور غم انگیز می شود. مصرف 8 تا 10 فنجان قهوه (1گرم كافئین ) به طور مداوم ،برای بدن مضر است و حتی مصرف 10گرم و یا بیشتر منجر به فوت می گردد .

مواد خوراکی دیگر :

مصرف بعضی از مواد خوراكی نظیر مركبات ،محصولات لبنی ، سویا ، پیاز ، غذاهای چرب ، خوراك دریایی ، مواد مصنوعی شیرین ساز مانند ساخارین و اسپارتام در بعضی از افراد منجر به بروز سردرد می گردد .

داروها

نیتروگلیسیرین (مخصوص بیماران قلبی ) قرص های ضد بارداری ، داروهایی كه برای فشار خون و اتساع رگ های خونی ،استفاده می شود . به عنوان عامل مؤثر در ایجاد سردرد شناخته شده است .

مصرف بیش از حد مسكن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بكله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می كنند .

سردردهای واكنشی

اكثر افرادی كه از سردرد رنج می برند از قرص های مسكن نظیر آسپرین ، استامینوفن وارگوتامین استفاده می کنند.این در حالی است كه مصرف بیش از حد این داروها نه تنها از میزان درد نمی كاهد بلكه آن را تشدید هم می كند .

در سال 1982 دانشمندان برای اولین بار ، تحقیقی را بر روی افراد مبتلا به سردرد انجام دادند ، آنها افراد را به چهار گروه تقسیم كردند. گروه اول از قرص ضد افسردگی (آمی تریپتیلین ) گروه دوم از مسكن و آمی پیتیلین و گروه سوم ازمسكن استفاده كردند . گروه چهارم هیچ دارویی را مصرف نكردند .حدود یك ماه بعد ، نتایج این تحقیق اعلام شد : گروه اول 70 درصد ، گروه دوم 30 درصد ،گروه سوم 18 درصد و گروه چهارم 43 درصد از بهبودی خود را باز یافتند .

بعد از كسب این نتایج ،دانشمندان دریافتند كه مصرف بیش از حد مسكن ها نه تنها تأثیری در بهبودی سردرد ندارند بكله اثر داروهای دیگر را هم خنثی می كنند . پژوهشگران به تازگی هم ، این تحقیق را بروی مبتلایان به سردردهای مزمن كه دربیمارستان بستری بودند ، انجام دادند ، 77 درصد ازبیماران با قطع مصرف مسكن ها حالشان رو به بهبودی رفت و دیگر هیچ علائمی از سردرد درآنها دیده نشد .

خواب و خوراك

پژوهشگران با تحقیق بر روی 2000 نفر از افراد مبتلا به میگرن ، به این نتیجه رسیدند كه پرهیز از غذا به مدت 5 ساعت در روز و 13 ساعت طی شب ، یكی دیگر از عوامل بروز سردرد به شمار می رود . علت اصلی آن هنوز مشخص نیست . اما دانشمندان گمان می كنند ،تغییر میزان نئوروترانس میترس و یا كاهش قند خون كه باعث انبساط رگ ها می شود از عوامل ایجاد این عارضه اند . كم خوابی ، یا بیش از حد خوابیدن هم منجر به بروز سردرد در بعضی از افراد مستعد می شود .

عوامل محیطی

فعالیت هایی را كه در طول روز انجام می دهید ،‌یا مكان هایی كه بیشتر وقتتان را در آنجا می گذرانید ،به عنوان یكی دیگر از عوامل ایجاد كننده سردرد شناخته شده اند.

استنشاق گاز و مواد سمی نظیر بنزین ، تتراكلرید كربن ، مونواكسید كربن ،‌سرب و تربانتین وعوامل دیگر مانند سرو صدا ، نورهای درخشان و مطالعه زیر نور فلورسنت از آن جمله اند. مطالعه زیاد و خیره شدن به صفحه كامپیوترهم موجب خستگی ماهیچه های حركت دهنده چشم و نهایت بروز سردرد می شو د. ناروآنگل گلاكوما یكی از بیماری های نادر چشم است كه باعث بروز درد در نواحی دور چشم ،پیشانی و گیجگاه می شود .در صورت احساس درد در این نواحی ،با یك چشم پزشك مشورت كنید .

عوامل دیگر

فعالیت های ورزشی نظیر تنیس ،هندبال ،دویدن و طناب زدن به دلیل كاهش قند خون ،مصرف بیش از حد دخانیات و تغییرات آب و هوایی به علت دگرگونی مواد شیمیایی در بدن ،از عوامل بروز سردرد در افراد مستعد شناخته شده است.

ادامه دارد...

ترجمه : لیلا صابر