شكل جدید دنیای كامپیوتر

با برخورد دو صنعت نوین، نوع كامپیوتر جدیدی ممكن است ظاهر شود.

«یك كامپیوتر بر روی هر میز تحریر در هر خانه»، این بیانیه ماموریت شركت مایكروسافت برای سالهای گذشته بود، و در دورانی نیز به عنوان یك بیانیه با چشم انداز بلند و بلندپروازانه به نظر می رسید. اما همین بیانیه امروز دیگر بلندنظرانه نیست. بهتر نیست، چشم انداز را به »یك كامپیوتر در هر جیب« تبدیل كنیم؟

شركت مایكروسافت اخیراً بیانیه ماموریت خود را این گونه اعلام كرد: »مردم را ازطریق نرم افزار عالی، در هر زمان، در هر كجا، و بر روی هر وسیله ای (كامپیوتری) توانا سازیم«. متصل بودن با كامپیوتر رومیزی از رده خارج شده، و جای آن را قابلیت تحرك (ازطریق سیستم موبایل) گرفته است. بدین ترتیب شركت پیشرو در صنایع كامپیوتر، چشم خود را به یك بازار كاملاً جدید دوخته است.

اما مایكروسافت دراین راه تنها نیست. در نوامبر امسال شركتDELL بزرگترین تولیدكننده كامپیوتر جهان، اولین كامپیوترهای دستی خود را به بازار عرضه كرد كه بر روی آن نرم افزارPOCKET PC شركت مایكروسافت نصب است. شركتهایHP وPALM نیز كامپیوترهای دستی نوینی را عرضه كرده اند كه تاكید بسیار زیادی بر شبكه بی سیم و تلفن دارنــد. در یك حركت دیگر،SPV اولین وسیله ای كه مدل ویژه ویندوز برای تلفنهای موبایل را اجرا می كند، در اروپا توسط شركتORANGE كه خدمات دهنده موبایل است به كار افتاده است.

همزمان با كوشش صنعت كامپیوتر در قرار دادن كامپیوترها در جیب مشتریان، صنعت تلفن موبایل نیز به همین نقطه رسیده، اما ازجهت مخالف آن. آخرین مدلهای تلفن نوكیا دارای صفحه كلید تاشوی برای استفاده مدیران و اهل تجارت، به همراه كامپیوتر دستی زیبایی برای اجرای بازی است. دوربینهای دیجیتال كه یكی از ویژگیهای تلفنهای موبایل در ژاپن است، در سایر نقاط جهان نیز درحال ظهور است. آخرین تلفنهای موبایل از لحاظ قدرت اجرای عملیات كامپیوتری بهPC های ده سال قبل می رسند.

به طور خلاصه، دو دنیای كامپیوتر و تلفن موبایل كه زمانی جدا بودند، اكنون با یكدیگر برخورد كرده اند، و غولهای هریك از این دو صنعت، مایكروسافت و نوكیا، خود را برای جنگی جهت برتری اولیه آماده می كنند. هر دو اردوگاه شرط بسته اند كه نوعی ارتباط دهنده جیبی یا تلفن هوشمند به عنوان سلف قدرتمندPC به بازار خواهد آمد كه از بیست سال قبل پس از بیرون انداختن كامپیوترهای بزرگ، جایگاه خود را حفظ كرده است. مسلماً هریك از دو اردوگاه درباره چگونگی ساخت این ابزارها، ایده خاص خود را دارند. صنعت كامپیوتر معتقد به چلاندن كامپیوتر عمومی به درون یك جعبه كوچك است. اما صنعت تلفن مـوبایل قائل به یك رویكرد لطیف تر و تدریجی تر جهت افزودن ویژگیهای نوین به وسایل موجود (موبایلهای فعلی) هستند. اما آیا هر دو طرف درمورد آینده صنعت كامپیوتر، درست فكر می كنند؟

شاید پاسخ صحیح، بلی باشد، هر چند كه هنوز اطمینان كاملی نمی توان داشت. هر دو طرف درحال بررسی زمینه های رشد هستند، و بنابراین در آن جهت عمل می كنند. در زمینه كامپیوتر، فروشPC ها به مرحله تعادل رسیده و هزینه های شركتی متوقف شده است. بنابراین جهت گیری بیشتر به سوی دستگاههای موبایل شخصی است. درآمدهای حاصل از مكالمات تلفنی موبایل درحال حاضر ثابت است، بنابراین خدماتی ازقبیل پیغامهای تصویری، بازیهای قابل اجرا از دور و اطلاعات مرتبط با نقاط جغرافیایی به عنوان مهمترین منابع رشد قلمداد می شود.

مسلم است كــه درهمیـن ابتدای راه، بیراهه هایی وجود دارد كه واضح ترین آنها كوششهای مفتضحانه اپراتورهای اروپایی درجهت اجرای شبكه های موبایل »نسل سوم« است. آمادگی اپراتورها برای پرداخت مبالغ عمده ای بابت لیسانس درجهت به كارگیری شبكه های »نسل سوم« نشانگر میزان اعتقاد شدید آنها به این امر است كه مهمترین حادثه بعدی عبارت است از یكی شدن كامپیوتر و تلفن. با این همه آنها هزینه های سرسام آور مضاعفی را پرداختند كه كلاً بالغ بر یكصد میلیارد یورو می شود. از آن زمان تاكنون بسیاری از اپراتورها از مسابقه »نسل سوم« خارج شده اند، و برحسب اتفاق، تكنولوژی ویژه »نسل سوم« كه در اروپا اتخاذ شده هنوز به درستی كار نمی كند.

به همین ترتیب، كامپیوترهای دستی كه تحت عنوان “PDA” معروف هستند نیز زیاد جذابیتی كسب نكرده اند، زیرا فروش آنها به میزان سالانه ده میلیون ثابت مانده است.

با این همه، روند قضایا مشخص است. كامپیوترهای بزرگ تا بیست سال قبل صنعت كامپیوتر را در اختیار داشتند، و از آن بــه بعدPC ها حاكم بودند، تا حالا كه این روند هم درحال توقف است. كامپیوترهای بزرگ هنوز در جاهای خاص خود وجود دارند و متداولند، وPC ها مطمئناً به این زودی از گردونه خارج نخواهندشد، لیكن هر نسل دستگاههای كامپیوتری كوچكتر، شخصی تر، و متنوع تر از گذشتگان خود است.

موبایلها امروزه دردست متجاوز از یك میلیارد انسان درحال گردش است و این نشانگر نیاز و مجبوبیت آنهاست. بنابراین حركت به سوی ابزارهای موبایل یك گام منطقی و درازمدت است. از این گذشته، بازگشتهای مجدد یك تكنولوژی با همه شكستهای آن همواره به عنوان یك راهنمای دقیق برای توسعه بعدی آن قلمداد نمی شود. معمول آن است تاثیرات كوتاه مدت یك تكنولوژی، مورد بزرگ نمایی واقع شود؛ و درعین حال منافع درازمدت آن غالباً موردغفلت واقع می شود. تلفنهای هوشمند (SMART PHONES) و كامپیوترهای دستی كنونی در مرحله مشابهی از توسعه قرار دارند. سازندگان آنها مدعی پاسخگویی به همه سوالها نیستند و آنها را دوای همه دردها و نیازهای كنونی نمی دانند. بیشتر به نظر می رسد كه از این رهگذر طیفی از ابزارها و وسایل ظهور كنند كه هریك برای كاربر مخصوص خود پاسخگوی نیازهای مربوطه باشد. به عنوان مثال، مایكروسافت به دنبالSMARTPHONES و نیز كامپیوترهای دستی لوح مانند است. شركت نوكیا بخش ابزارهای دستی خود را به نه »نوكیای كوچك« تقسیم كرده است كه هریك بر یك بخش از بازار متمركز شده است كه درعین حال از تجهیزات تحقیق و توسعه و ساخـت یكــدیگــر به طور مشترك استفاده می كنند. و دستگاههای كاملاً جدیدی از شركتهایی از قبیل شركتDANGER عرضه شده كه نه یك تلفن موبایل شسته رفته است و نه یكPC كوچك شده، بلكه تركیب اصیلی از هر دوست.

در انتظار مایكروسافت بعدی

اگر ما به مرحله بعدی در توسعه قلمرو كامپیوتر وارد می شویم، یك سوال روشن این است: همان گونه كهIBM سرآمد دوران كامپیوترهای بزرگ، و مایكروسافت سلطان حكومتPC بودند. چه كسی در دوران بعدی حاكمیت خواهدكرد؟ جواب این است كه این دفعه، احتمالاً یك برنده واحد وجود نخواهد داشت. علت آنكهIBM در آن دوران حاكم بود، این بود كه صاحب استانداردهای سخت افزار و نرم افزارهای مسلط در آن زمان بود. در دورانPC ، سخت افزار به صورت یك استاندارد باز و قابل دسترسی برای همگان درآمد، و مایكروسافت به خاطر مالكیت ویندوز كه استاندارد مسلط آن دوران بود توانست حاكمیت خود را به دست آورد. اما جهت دنیای كامپیوتر، و نیز ارتباطات بر روی اینترنت و قلمرو موبایل به سوی استانداردهای باز است زیرا دستگاههای ارتباطی درصورت عدم امكان صحبت با یكدیگر، چندان مفید نخواهندبود. سازندگان دستگاههای ارتباطی جیبی،SMARTPHONE ها و غیره بالاجبار باید در مورد عواملی ازقبیل طراحی، مارك، پشتیبانی و خدمات پس از فروش، توان نوآوری در قلمرو این استانداردهای باز با یكدیگر رقابت كنند.

درحال حاضر این ملاحظات بیش از هر مورد دیگری به نفع نوكیا است. لیكن در مقابل نوكیا یك چالش وجود دارد. مایكروسافت درحال حاضر بر صنعت كامپیوتر در قلمرو خود حاكم است، تسلط نوكیا بر صنعت تلفن موبایل به هیچ وجه بیمه شده نیست، زیرا برپایه مالكیت استانداردهای شخصی آن استوار نیست.

مایكروسافت به سهم خود سعی در تسلط بر صنعتPC خواهد داشت تا راه خود را به بازار جدید باز كند. لیكن احتمال شكست نیز برای آن وجود دارد.

برخورد دنیای كامپیوتر و صنایع تلفن موبایل احتمالاً منجر به ظهور نوآوریهای زیادی خواهدشد، زیرا هر دو اردوگاه درحال جنگ برای ایجاد یك دستگاه تركیبی با قابلیت كامپیوتر و نیز ارتباطات موبایل است كه جذابیت بسیار زیادتری نسبت به كامپیوتر شخصی فعلی داشته باشد. در حین جنگ میان برندگان، شاید این بار چیزی به مشتریان هم برسد.

احمد تابنده

برگرفته از سایت سازمان مدیریت صنعتی