تبیان، دستیار زندگی
تجسس  - ارتباط معقول و منطقی با دیگران، ضرورت اجتناب ناپذیر حیات انسانی است. اگر ارتباط انسانها با یكدیگر نبود، بنای عظیم فرهنگ انسانی شكل نمی گرفت. باید گفت: زیبایی زندگی، در جمع انسانها تجلی می كند و میزان خوشبختی انس...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شروط روابط سالم اجتماعی

تجسس

- ارتباط معقول و منطقی با دیگران، ضرورت اجتناب ناپذیر حیات انسانی است. اگر ارتباط انسانها با یكدیگر نبود، بنای عظیم فرهنگ انسانی شكل نمی گرفت. باید گفت: زیبایی زندگی، در جمع انسانها تجلی می كند و میزان خوشبختی انسانها بستگی قطعی به چگونگی و حسن رابطه آنها با دیگران دارد. از این رو بجاست كه هر كس به بهبود رابطه خود با افراد پیرامونش بیندیشد و بكوشد رابطه اش با دیگران بهتر، مفیدتر و خوشایندتر باشد. در این مبحث با بررسی مفهوم ( تجسس) به عنوان یكی از عوامل مخل ارتباطی، به آسیب شناسی روابط سالم اجتماعی می پردازیم.

- در روابط انسانی هدف ، گشاده رویی و بنای ارتباط سالم و سازنده اجتماعی نیست بلكه نگهداری ارتباطات انسانی، بقا و امنیت ارتباطی بین انسانها مورد توجه است. هر رابطه انسانی را باید همانند سرمایه ای پنداشت و همواره در این اندیشه بود كه تنها به دست آوردن رابطه كافی نیست، مهم ، نگهداشتن سرمایه های انسانی است.

- تجسس را می توان جزو عواملی دانست كه منجر به نابودی یا حداقل كاهش سرمایه های اجتماعی و انسانی می گردد.

- تجسس یكی از این رفتارهای ناهنجار است كه به معنای كنكاش و پیگیری های یك فرد در امور غیرآشكار و محرمانه فرد دیگر است. به عبارت دیگر به معنای ( جستجو و پیگیری كار دیگران با نیت شیطانی و منفی ) است. قرآن كریم با رد تجسس می فرماید: ای كسانی كه ایمان آورده اید، از بسیاری از گمانها بپرهیزید، كه پاره ای از گمانها به یقین گناه است و تجسس نكنید و بعضی از شما غیبت بعضی دیگر را نكنید.

- از حضرت علی (ع) نقل شده است كه فرموده اند: مبادا از آن اشخاص باشید كه پرده در و فاش كننده رازها هستند، به درستی كه خوبان شما، كسانی هستند كه چون كسی به ایشان نگاه كند، به یاد خدا افتد و بدان شما كسانی هستند كه سخن چینی می نمایند و جدایی میان دوستان می افكنند و در صدد تفتیش عیوب مردم هستند.

-  فردبا تجسس در امور خصوصی افراد مرتكب اعمال و معاصی كبیره ای همچون غیبت، افشای اسرار، اشاعه فحشاء، هتك حرمت و از بین بردن آبروی افراد، افشا و انتشار معایب و همچنین منجر به حرمت شكنی میان مسلمانان می شود.

- امام باقر (ع) در حدیثی به این نكته مهم اشاره فرمودند كه بسیار تكان دهنده است: نزدیكترین مرزها به مرز كفر و الحاد این است كه شخصی با شخص دیگر پیمان اخوت و برادری ببندد و سپس معایب و خطاها و انحرافات و لغزشهای او را بشمارد و در خاطر، ثبت و ضبط نماید تا شاید با فاش كردن آنها و بر باد دادن آبرو و حیثیت یك مؤمن بتواند برای خود سود دنیوی و نفسانی به چنگ آورد.

 تحسس در مقابل تجسس:

- تجسس در لغت به معنای خوب گوش دادن، خوب دیدن و خوب درك كردن می باشد. تحسس پیگیری مثبت با نیت الهی است كه آن هم دارای شرایط خاص و بحث و بررسی لازم می باشد.

- در قرآن كریم به پرهیز از تجسس در امور دیگران سفارش شده است. ولی تجسس حدودی دارد كه اگر بر اساس دلسوزی باشد و نه در حد دخالت كردن در امور دیگران، پسندیده است، به عبارت دیگر تجسس در ( امور خانوادگی ) صحیح نیست ولی در ( امور اجتماعی ) صحیح می باشد.

- آنچه اهمیت دارد شناخت صحیح مرزهای تحسس از تجسس است. با این كه گفته می شود تحسس با انگیزه خدمت و یاری دیگران صورت می گیرد و انگیزه ی الهی دارد، به نظر می رسد واجد یك شرط اساسی است و آن داوطلبانه بودن است. یعنی فرد مورد تحسس قرار گرفته باید اجازه و رضایت كافی نسبت به فرد متحسس داشته باشد. یعنی نمی توان به اجبار راجع به دیگران اقدام به تحسس نمود.

تیجه گیری:

1-  آیات شریف قرآن و نیز روایات وارد شده از اهل بیت علیهم السلام بر مذمت تجسس دلالت دارد.

2-  تجسس در احوال خصوصی مردم منجر به انجام گناه و غیبت و تهمت می شود. بنابراین خلاف شرع است.

3-  تجسس در مسائل شخصی جایز نیست و افشا و برملا نمودن اسرار شخصی موجب شیوع فساد در جامعه مسلمین می گردد.

4-  با توجه به اهمیت رعایت موازین شرعی و اخلاقی باید مراقب بود كه تحسس به تجسس تبدیل نشود.

5-  تجسس درباره مفسدین و مخالفین اسلام و نظام اسلامی به منظور خنثی نمودن توطئه آنان امری ضروری است.

6 -ایمان، ورع ، تقوا و امانتداری و راز داری همگی از جمله فضایلی است كه انسان را از تجسس در امور شخصی مردم باز می دارد.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.