"میم مثل مادر" به اسکار فکر نمیکند
ماجرای ایران و اسکار
در فاصله 45 روز مانده تا اعلام نامزدهای اسکار فیلم غیرانگلیسیزبان، نماینده سینمای ایران نه پخش جهانی گسترده داشته و نه در جشنوارهای معتبر شرکت کرده است. ما مثل همیشه شکست را از نقطهای قابل پیشبینی میپذیریم.
به گزارش خبرنگار مهر، سوم مهرماه کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای اسکار در آخرین نشست خود "میم مثل مادر" را از بین هشت نامزد برای حضور در اسکار به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا معرفی کرد. "تقاطع" ابوالحسن داودی، "پاداش سکوت" مازیار میری، "جایی در دوردست" خسرو معصومی، "خونبازی" رخشان بنیاعتماد و محسن عبدالوهاب، "زمستان است" رفیع پیتز، "شب بخیر فرمانده" انسیه شاهحسینی و "وقتی همه خواب بودند" فریدون حسنپور آثار مرحله اول بودند.
کمیته انتخاب فیلم ایرانی اسکار با حضور امیر اسفندیاری، محمد بزرگنیا، کمال تبریزی، مجتبی راعی، محمدرضا سکوت، علیرضا شجاعنوری، رسول صدرعاملی، تقی علیقلیزاده و اکبر نبوی بالاخره از این فهرست با ذکر معیارهای خاص خود فیلم مرحوم رسول ملاقلی پور را مناسبترین گزینه برای معرفی به آکادمی اسکار دانست.
معیارهای اعلام شده از سوی این کمیته برای رسیدن به گزینه "میم مثل مادر" هم شامل مواردی بود چون فیلمنامه و ساختار، نوع و امکانات عرضه و پخش، استقبال مردم، مضمون و نگاه ملی. در مطلبی که همان زمان خبرگزاری مهر منتشر کرد، این معیارها و نزدیکی آنها با "میم مثل مادر" به چالش کشیده شد و نتایج جالبی هم به دست آمد.
اینکه برگ برنده اثر متأخر ملاقلی پور تنها از وجه استقبال مردمی تأمین می شود و فیلمنامه و ساختار فیلم، مضمون، نگاه ملی و مهمتر از همه نوع و امکانات عرضه و پخش آن با وجود فروش داخلی، قابلیت بالایی برای رقابت در میدان جهانی را دارا نیستند.
در میان معیارهای اشاره شده برای معرفی "میم مثل مادر" به اسکار باز هم نگاه نگران منتقدان متوجه بندی شد که به گفته بسیاری از کارشناسان مهمترین عامل در موفقیت یک فیلم خارجی در اسکار و حداقل قرار گرفتن در فهرست پنج فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار است: نوع و امکانات عرضه و پخش جهانی فیلم.
وقتی همان زمان نداشتن تهیه و پخشکننده قدر خارجی برای "میم مثل مادر" و حضور نداشتن این فیلم در کشورهای دیگر و جشنوارههای معتبر مورد توجه قرار گرفت، تهیهکننده "میم مثل مادر" از آغاز فعالیتها برای پخش جهانی فیلم خبر داد. منوچهر محمدی گفت: "با مسئولان بنیاد سینمایی فارابی رایزنی میکنیم تا در فرصت باقیمانده به معرفی پنج نامزد نهایی هشتادمین دوره اسکار اقدام لازم را برای پخش جهانی "میم مثل مادر" آغاز کنیم. درصدد امضاء قرارداد با پخشکننده معتبر جهانی برای پخش بینالمللی آن هستیم."
اما امروز که حدود یک ماه و نیم از آن تاریخ گذشته بازتابی از وعده های داده شده از سوی تهیهکننده فیلم و فعالیتهایی که قرار بود صورت بگیرد، دیده نمیشود و محمدی باید پاسخی قانعکننده داشته باشد! "میم مثل مادر" در این فاصله تنها متقاضی شرکت در جشنواره داخلی کوثر شد! در میان جشنوارههای خارجی هم همراه با 12 فیلم کوتاه و بلند از سینمای ایران در دهمین جشنواره بینالمللی فیلم مذهب امروز ایتالیا شرکت کرد و جایزه بهترین فیلم بلند سینمایی را برد. این همه داشتههای نماینده ایران در اسکار است!
"میم مثل مادر" حتی در جشنواره پالم اسپرینگز که از سوم تا 14 ژانویه 2008 (13 تا 26 دی) در این شهر آمریکا برگزار میشود و فیلمهای غیرانگلیسیزبان اسکار را که از میان نمایندگان کشورهای مختلف انتخاب شدهاند به نمایش میگذارد، حضور ندارد. در این جشنواره جوایزی به بهترین فیلم از نگاه داوران، بهترین فیلم مستند و فیلم داستانی از سوی تماشاگران و بهترین فیلم از نگاه منتقدان اهدا میشود و ... جالب اینکه "ژانی گه ل" ساخته جمیل رستمی به عنوان نماینده معرفی شده عراق به اسکار، در این جشنواره حضور دارد.
این گونه است که بین 61 فیلم برگزیده برای رقابت در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان شصت و پنجمین دوره جوایز گلدن گلوب هم نامی از نماینده ایران در این فهرست دیده نمیشود. در چنین شرایطی خوشبین ترین ایرانی هم نمیتواند به روز دوم بهمن 86 امیدوار باشد. امیدوار به اینکه احتمالاً نام ایران در فهرست نامزدهای پنجگانه بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان قرار بگیرد ... یک انتظار دور از ذهن تنها برآمده از یک نگاه به کلیت روند این ماجرا.
آیا کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای اسکار هنوز هم معتقدند بهترین انتخاب را از بین هشت فیلم نهایی کردهاند یا منتظرند تا روز سوم بهمن درباره عداوت قدیمی اسکار و هالیوود و سینمای آمریکا با ایران و متعلقاتش سخنپراکنی کنند؟ آیا همه کسانی که سوار موج ساخته شده از انتخاب "میم مثل مادر" حمایت کردند، به این وجوه بالقوه برای شکست از پیش تعیین شده سینمای ما در یک میدان دیگر آگاهی دارند یا آنها هم در حال تنظیم بیانیههای شدیداللحن خود پس از رد شدن از فهرست اسکار هستند؟
عادت کرده ایم همواره نشانی غلط بدهیم و بعد خودمان هم از گم شدن قابل پیشبینی اظهار تعجب کنیم! اما واقعیت این است که تفکر پشت این مطلب و مطالب مشابه که "میم مثل مادر" را گزینه مناسبی برای اسکار نمیدانسته و نمیداند نه با مرحوم ملاقلیپور و آثارش مشکلی دارد و نه ... کاش کمی در کاربردی کردن اصول، دانستهها و داشتههایمان دقت و عجله به خرج میدادیم و آن وقت همواره پشیمانی پیشه ما نبود!
آکادمی علوم و هنرهای سینمایی روز 22 ژانویه (دوم بهمن) اسامی پنج نامزد نهایی بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان را اعلام میکند. هشتادمین مراسم سالانه اسکار روز 24 فوریه (پنجم اسفند) در کداک تیهتر لس آنجلس برگزار میشود.
منبع : خبرگزاری مهر