رفتار دوگانه شورای امنیت

رفتار دوگانه شورای امنیت و نقض حقوق بشر دوستانه با اعمال تحریم های اقتصادی

اقدامات قهرآمیزاقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان وسیله ای جهت دستیابی قدرتهای تأثیر گذار ، در نیل به اهداف سیاسی در حال تبدیل شدن به امری رایج و مرسوم است. این امر در حالی صورت می گیرد که مجمع عمومی سازمان ملل به کرات از کشورهای برتر صنعتی خواسته است از قدرت برتر خود به عنوان دستاویزی برای اعمال فشار بر دیگر کشورها استفاده نکنند .

مسلماً بسیاری از تحریم های صورت گرفته فاقد جایگاه حقوقی مشخص و هدف کار آمد غیر سیاسی است و مشکلات انسانی ناشی از آن نیز غیر قابل کتمان است که بحث مهم رابطه تحریم های اقتصادی و نقض حقوق بشر دوستانه را به دنبال دارد . انگیزه اصلی شورا در وضع تحریم ها اعمال فشار اقتصادی بر مردم است که قشر های آسیب پذیر جامعه مورد بحث را مورد هدف قرار داده و در بلند مدت به فقر عمومی و بزه های اجتماعی ناشی از آن منجر شده و نارضایتی عمومی را گسترش خواهد داد .

البته به طور کلی نتایج عموماً با اهداف سازگار نبوده به عنوان مثال کارآیی تحریم ها در عراق به اعمال فشار مضاعف دولت صدام و شورای امنیت بر مردم ، افزایش فقر عمومی و متعاقب آن مرگ هزاران کودک عراقی محدود گردید .

اغلب پنج عضو دائم شورای امنیت که داعیه طرفداری از حقوق بشر دارند و نگران نقض موازین حقوق بشر در دیگر کشور ها هستند چشم بر واقعیت پس از تحریم بسته اند .

ماده 25 اعلامیه حقوق بشر تصریح می دارد : هر کس حق دارد که سطح زندگی اش سلامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حیث خوراک ، مسکن ، بهداشت و خدمات لازم اجتماعی تامین کند . ذیل این ماده هم توجه به حقوق کودکان را در اولویت قرار دهد . هم چنین در ابتدای منشور ملل متحد آمده است ؛ ملل متحد تصمیم راسخ گرفته اند که به پیشرفت اجتماعی یکدیگر کمک کنند و در محیطی آزادتر وضع زندگی بهتری را بوجود آورند . اعمال فشارهای شدید اقتصادی ، تحدید روابط اقتصادی دولت ها و تضییع حقوق ملت ها برای داشتن زندگی بهتر جز نقض حقوق بشر و موازین انسانی چه چیزی می تواند باشد ؟

این چنین است که افزایش انگیزه های سیاسی در میان اعضاء دائم شورای امنیت ، کارکرد این نهاد بین المللی را به چالش کشیده است و مقاصد متعالی ملل متحد از قبیل حفظ صلح و امنیت بین المللی ، توسعه روابط دوستانه میان ملل بر مبنای احترام به اصل تساوی و خود مختاری ، اصول همکاری های بین المللی در حل مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و بشر دوستانه را به زیر سوال برده است .

عدم توجه اعضاء شورای امنیت به آثار تخریبی حقوق بشری تحریم های اعمال شده ، شورای امنیت را به ساختاری متکی بر قدرت دولت های بزرگ و مقتدر از لحاظ توان نظامی تبدیل کرده است و رفتار دوگانه و متضادی را به همراه داشته است .

مقایسه برخورد با ایران چه در زمان حمله عراق و چه دستاویز فعلی انرژی هسته ای با حمله عراق به کویت و دسترسی رژیم صهیونیستی به زراد خانه سلاح های اتمی ، واقعیت موضع گیری های سیاسی و دو گانه شورای امنیت را آشکار خواهد کرد .

به طور کلی آثار تخریبی تحریم های اقتصادی و رفتار های سیاسی و متناقض قدرت های بزرگ و تجارب یک دهه تحریم ، مشروعیت شورای امنیت و تحریم های اعمال شده را خدشه دار کرده است .

محمد رضا رضایی