کم‌ کاری مادرزادی تیرویید

خانم دکتر لطفا بفرمایید منظور از کم کاری مادرزادی تیرویید چیست؟

غده تیرویید که در قسمت جلوی گردن قرار دارد، از ماه سوم حاملگی شروع به فعالیت‌ می‌کند و فعالیت این غده برای رشد و تکامل جنین و همچنین بعد از تولد لازم می‌باشد. در نتیجه فعالیت غده تیرویید، هورمون‌هایی ساخته می‌شود که این هورمون‌ها باعث رشد و تکامل مغز، رشد قد و باعث تنظیم فعالیت‌های قلب می‌شود. از طرفی باعث سوخت و ساز چربی و پروتیین و قندها در بدن هم می‌شود و در سوخت و ساز ویتامین‌ها نیز تاثیر دارد. از دیگر اعمال این هورمون تنظیم درجه حرارت بدن است. برای رشد مغز، مخ و مخچه در 2 سال اول تولد، وجود غده تیرویید سالم با فعالیت طبیعی لازم می‌باشد و اگر بچه‌ای دچار کم کاری تیرویید باشد، به اختلالات رشد شدید دچار می‌شود.

یکی از اثرات خیلی مخرب کم‌ کاری تیرویید در نوزادان، عقب ماندگی ذهنی می‌باشد.

عوامل ایجاد کننده کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟

در کشورهایی که ید کم می‌باشد، یکی از دلایل کم کاری مادرزادی تیرویید، کمبود ید می‌باشد، ولی اکنون با توجه به این که در بسیاری از کشورها به نمک مصرفی، ید اضافه می‌کنند (از جمله در کشور ایران)، شایع‌ترین علت کم کاری تیرویید در نوزادی، تشکیل نشدن غده تیرویید می‌باشد و هورمون‌هایی که باید ساخته شوند به دلایل مختلف ساخته نمی‌شوند؛مثلا به علت کمبود آنزیم‌های سازنده هورمون.

علت اصلی تشکیل نشدن غده تیرویید مشخص نمی‌باشد، ولی ممکن است وجود یک سری پادتن‌هایی باشد که از رشد غده تیرویید جلوگیری می کنند. همچنین می‌تواند در اثر بیماری‌های ژنتیکی و ارثی، غده ی تیرویید تشکیل نشود و یا ممکن است در اثر این باشد که هورمونی که باید غده تیرویید را تحریک کند (از غده هیپوفیز ترشح می‌شود)، وجود نداشته باشد.

شیوع این بیماری چقدر است و آیا ژنتیک در ایجاد آن تاثیری دارد؟

منظور از کم کاری نوزادی تیرویید این است که این بیماری در دوره جنینی و نوزادی ایجاد می‌شود.

به دنبال مطالعاتی که در ایران انجام گرفته، تقریبا از هر 1300 نوزاد، یک نفر دچار کم کاری نوزادی تیرویید می‌باشند و معمولا نوزادان دختر دو برابر بیش‌تر از نوزادان پسر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر در خانواده‌ای سابقه کم‌کاری غده تیرویید به اضافه گواتر (بزرگی غده تیرویید) وجود داشته باشد احتمال تکرار این بیماری در بچه‌های دیگر نیز وجود دارد. ولی اصولا در خود کم کاری غده تیرویید، زمینه فامیلی کم می باشد و می‌توان گفت که شایع‌ترین انواع این بیماری ارثی نمی‌باشند و معمولا به صورت تکی ایجاد می‌شود.

علایم بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟

متاسفانه در 90 درصد موارد این بیماری در اوایل نوزادی، هیچ علامتی وجود ندارد و به همین خاطر پزشکان توصیه می‌کند در کشور ایران که غربالگری برای کم کاری تیرویید انجام نمی‌گیرد، همه والدین بایستی بچه‌هایشان را برای کم کاری تیرویید تست کنند و حتما باید آزمایش تیرویید برای بچه‌ها انجام گیرد. از طرفی وقتی که پزشک به تشخیصی می‌رسد و علایم را مشاهده می‌کند ممکن است خیلی دیر شده باشد، در نتیجه بهتر است قبل از این که علایم مشاهده شود، این بیماری تشخیص داده شود.

علایمی که باعث مشکوک شدن پزشک به این بیماری می‌شود، عبارت‌اند: زردی که طول بکشد، بچه‌هایی که زیاد می‌خوابند و کم گریه می‌کنند، بچه‌هایی که فتق نافی دارند و نوزادانی که یبوست دارند، نوزادانی که درجه حرارتشان خیلی پایین است، نوزادانی که حالت صدای آنها بم می‌باشد و گریه‌های خش یا حالت خفگی دارند و به طور کلی اختلال رشد بارز و قوی دارند.

راه‌های تشخیص بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید کدام است؟

تشخیص این بیماری بیش‌تر آزمایشگاهی می‌باشد و بهتر است جهت تشخیص ترجیحا در روزهای 5 تا 7 تولد آزمایش تیرویید انجام شود؛ چون این بیماری هیچ علامتی ندارد، تشخیص لازم است حتما با انجام آزمایش تیرویید تایید شود.

* مطالب مرتبط:

از اختلالات تیروئید بیشتر بدانیم

فرمانده ی غدد بدن