آشتی دیرهنگام با مخاطب

مرور کارنامه وحید موسائیان

وحید موسائیان که این روزها فیلم "گوشواره" را روی پرده سینماها دارد، پس از اکران مهجور مجموعه فیلم‌هایش در فیلم جدید خود رویکردی خاص به سینمای حرفه‌ای دارد تا رابطه ناکام خود را با مخاطب بهبود بخشد.

به گزارش خبرنگار مهر، موسائیان فعالیت هنری خود را سال 65 با کارگردانی فیلم کوتاه در انجمن سینمای جوانان خرم‌آباد آغاز کرد. فعالیت او در سینمای حرفه ای با دستیار کارگردانی فیلم "خون بس" به کارگردانی ناصر غلامرضایی آغاز شد. وی نخستین فیلم بلند خود را سال 80 با نام "آرزوهای زمین" ساخت که به ریشه های بومی بازمی‌گشت. او پنج فیلم در کارنامه دارد که ویژگی این فیلم‌ها اکران‌های کوتاه مدت و مهجور و در یک مورد هم اکران نشدن است.

موسائیان فیلمسازی است که وابستگی‌های قومی، تعلق به دنیای فیلم کوتاه و ... در انتخاب مضامین و نوع رویکرد او به سینمای حرفه‌ای کاملاً مشخص است. از این حیث رویکرد او به ادبیات داستانی و فیلم کودکانه در جدیدترین اثرش می تواند مورد توجه قرار بگیرد، واکنشی حرفه‌ای برای برقراری ارتباط بیشتر با مخاطب و حتی تجربه گیشه‌ای خوب که چیزی از رویکرد خاص و حرفه ای او به سینما نمی کاهد.

"آرزوهای زمین" نخستین فیلم موسائیان است که سال 80 ساخته شد. همانطور که اشاره شد این فیلم بیش از هر چیز ریشه های بومی فیلمساز و نوع نگاه او را به سنت های منطقه در قالبی دراماتیک به تصویر می کشد. عشق ممنوع یک دختر روستایی به نام گل بانو به یک چوپان که وقتی از پرده برون می افتد، بنا به سنت قومی مورد مخالفت قرار می گیرد و دو عاشق را قربانی سنت می کند.

این فیلم هم مانند مجموعه آثار ناصر غلامرضایی مانند "خون بس" که سنت‌های منطقه لرستان را نشانه می روند، نگاهی نقادانه به این سنت ها دارد و در بطن خود پیام بازخوانی آنها را همگام با زمان ارائه می‌دهد. پیامی که به نوعی پاسداشت عشق در زمانه‌ای است که دیگر نام عاشقان و قربانیان عشق زبان به زبان نمی‌گردد و آنچه حرف اول را می زند فرصت زندگی و تجربه عشق است. فیلم پس از نمایش در جشنواره فجر، از اکران محدودی برخودار شد.

"خاموشی دریا" هم با فیلمنامه خود کارگردان سال 80 ساخته شد. فیلمساز با فراتر بردن نگاه خود از بوم شناسی منطقه، به مسئله درونی بشر امروز در دنیای مدرن پرداخت. فیلم به گونه ای هم تلاش می کند دنیای کوچک و نمادینی بسازد که روابط محدود درون آن خود به خود پرسش هایی را برانگیزد.

فیلم داستان یک مهاجر ایرانی است که از سوئد بازمی گردد و مجبور به سکنی در قشم به عنوان یک منطقه آزاد می شود. تنها راه ارتباطی او با آشنایان قدیم و همسرش تلفن است. مرور خاطرات گذشته تنها با این ارتباط مجازی برای او حاصل می شود، به خصوص که انگیزه‌های تدریجی او برای ترک جزیره و ورود به خاک ایران بیشتر می‌شوند. مجاورت چنین روندی با رویکرد دیگر آدم‌های حاضر در جزیره که تلاش می‌کنند از ایران خارج شوند، یک تضاد نمادین و تامل‌برانگیز ر رقم می‌زند.

مسعود رایگان که امروز در سینمای ایران بدل به بازیگری چندوجهی شده، برای اولین بار در این فیلم در نقش سیاوش ظاهر شد و به دلیل قرابت موقعیت کاراکتر اصلی با زندگی واقعی خودش که پس از سال ها از سوئد به وطن بازگشت و ریشه های بومی مشترک، توانست تصویری باورپذیر از این کاراکتر درونی ارائه دهد. این فیلم هم در اکران عمومی از نمایش محدود و بی سر و صدایی برخوردار شد.

"تنهایی باد" سال 83 با فیلمنامه مشترک موسائیان و رایگان ساخته شد. فیلمی که به وقایع سال 1988 عراق می پرداخت که 184 هزار نفر از کردهای شمال عراق از سوی حکومت این کشور با انگیزه نسل کشی از شهرها و روستاها ربوده شدند. یک بستر تراژیک برای روایت قصه ای درباره عراق و مصائب مردمانش که به نوعی تاریخ معاصر عراق را مورد نقد قرار می دهد و ریشه در مستندات تاریخی دارد.

فیلم مقطعی را محور اصلی خود قرار می دهد که پس از آزادی کردستان در سال 1991 زنی به نام هانا از طرف سازمان ملل متحد مأمور می شود درباره این گمشدگان تحقیق کند. در چنین موقعیتی است که او با مواجه شدن با شناسنامه ها و اوراق هویت بدون صاحب، به سرنوشت تراژیک خود پی می برد. فیلمی به نوعی آسیب شناسی وقایع گذشته در زمان حال و آدمهای کنونی است، فیلمی که در بطن خود مانند مجموعه آثار این فیلمساز نقد تند خود را در زیرلایه به مخاطب ارائه می کند.

"خانه روشن" با فیلمنامه ای از مهران کاشانی سال 84 ساخته شد. مهجورترین فیلم کارنامه موسائیان که از اکران عمومی هم بازماند. فیلم به نوعی فضایی شخصی تر دارد و با محور قرار دادن مفهوم امید در ذهن کاراکترهای اصلی خود، به درون کاوی مسائل آنها می پردازد.

شاید دور ماندن این فیلم از اکران عمومی که در ادامه اکران های محدود دیگر کارهای موسائیان اتفاق افتاد و دوری از برقراری ارتباط با مخاطب گسترده و تجربه این حس بود که وی را واداشت در فیلم بعدی خود سراغ قصه ای از هوشنگ مرادی کرمانی برود. نویسنده ای که بیشترین اقتباس های ایرانی از روی آثار او صورت گرفته است. از "قصه های مجید" کیومرث پوراحمد تا "مهمان مامان" داریوش مهرجویی و "تکدرختها" سعید ابراهیمی فر.

"گوشواره" جدیدترین ساخته موسائیان است که سال 85 ساخته شد و در جشنواره بیست و پنجم فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلمی که به جهت وامدار بودن به ادبیات با داستانی، با فیلمنامه ای به قلم مرادی کرمانی، فیلمی کودکانه با نوع طنز خاص مرادی کرمانی را در پرونده موسائیان ثبت کرد.

فیلم موقعیت یک دختربچه به نام مهین را محور قرار می دهد که در حومه شهر به یک مدرسه شبانه روزی می رود و فقط آخر هفته ها نزد مادرش می آید که با مردی شهرستانی ازدواج کرده و فرزندی هم دارد. مهین وقتی به یک تولد دخترانه دعوت می شود، تصمیم می گیرد هدیه‌ای گرانقیمت تهیه کند تا مورد توجه دوستانش قرار بگیرد. اما رفتن به این جشن او را وارد ماجراهایی خاص می کند که در انتها شب پرماجرایی را برای او می سازد.

فیلم همانطور که اشاره شد به شدت متکی بر طنز خاص مرادی کرمانی است که بر جزئیات و تأثیر آنها بر سیر اتفاقات متمرکز می شود و در انتها ابایی هم از ارائه پیام اخلاقی ندارد. موسائیان با انتخاب اکبر عبدی، مسعود رایگان و رویا تیموریان به عنوان بازیگران اصلی در کاراکترهایی جدید و اقتباس وفادارانه از فیلمنامه مرادی کرمانی به نوعی تلاش می کند، دعوتی جدید از مخاطب برای دیدن فیلمش داشته باشد.

"گوشواره" از چهارشنبه 30 آبان ماه در سینماهای فلسطین، پیام، فرهنگ، ناهید، پردیس تماشا، جی، حافظ و ایران روی پرده رفته است. نصب بیلبوردهای تبلیغاتی این فیلم هم از روز پنجشنبه در پنج منطقه تهران و تبلیغات مطبوعاتی آن نیز از این هفته آغاز می‌شود. تیزر فیلم که پخش آن بر عهده شرکت فرهنگی هنری باران است، توسط پوریا عزیزپور ساخته شده و برای نمایش آن از شبکه‌های تلویزیونی اقدام شده است.

این فیلم پروانه حمایت آموزش و پروش هم دارد. از دیگر عوامل فیلم می توان به شهریار اسدی مدیر فیلمبرداری، ژیلا مهرجویی طراح صحنه و لباس و سعید ملکان طراح چهره پردازی اشاره کرد. تهیه‌کنندگی "گوشواره" را روح‌الله برادری به عهده دارد که در جشنواره فجر پارسال در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن و در جشنواره کودک همدان در بخش دستاورد فنی هنری نامزد جایزه شد.

منبع : خبرگزاری مهر