راه برگشت ، باز است
نامزدی (2)
برای مطالعه ی مقاله ی قبل اینجا کلیک کنید.
همان گونه که گفته شد نامزدی وعده ی ازدواج بوده و یک عقد نیست و امکان اثبات آن تنها به وسیله ی دلایل موجود، همچنین اوضاع و احوال و رفتار زن و مرد امکان پذیر است، از طرفی «عرف و اخلاق که مبنای اصلی لزوم قراردادهاست، این دو را مکلف می داند که بر پیمان خود استوار بمانند و دست کردن حلقه ی نامزدی تنها اعلام ساده ی تصمیم بر ازدواج نیست بلکه نشانه ی اراده ی جدی بر حفظ این تصمیم است:
همچنین برای درستی وعده و قرار ازدواج در نامزدی نباید مانعی وجود داشته باشد، بنابراین اگر فردی با زن شوهردار قرار بگذارد که بعد از جدایی از همسرش با او ازدواج کند، این وعده و پیمان نادرست است . این مطلب بدین جهت است که نامزدی با زن شوهردار سبب برهم زدن اساس خانواده است و با اخلاق و نظم عمومی منافات دارد و اصل این است که محیط پر از صفای خانواده تجلی گاه مودّت و رحمت زن و مرد نسبت به یکدیگر و وسیله ی سکون و آرامش آنها باشد.
عشق هایی کز پی رنگی بود عشق نبود عاقبت ننگی بود
همچنین اگر نامزدها به دلیل اشتباه یا اکراه ، اراده ی سالم نداشته باشند ، وعده ی نکاح باطل و غیر نافذ است.
در حقوق اروپا وعده ی قرارداد اگر ناشی از تعهد هر دو طرف باشد اثر عقد اصلی را دارد . به عنوان مثال وعده ی بیع ، اثر و ارزش بیع را دارد و باعث انتقال مبیع می شود، اما در مورد وعده ی نکاح قانون مدنی ماده ی قانونی را به این موضوع اختصاص داده که پاسخ سوال ماست.
قانون گذار در ماده 1035 از قانون مدنی می گوید:
وعده ی ازدواج ایجاد علقه ی زوجیت نمی کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه ای که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده ، پرداخته شده باشد. بنابراین هریک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا مطالبه ی خسارتی نماید.
آنچه در این قسمت مورد توجه است عبارت "وعده ی ازدواج ایجاد علقه ی زوجیت نمی کند" و قسمتی است که قانون گذار امتناع از وصلت را تا زمانی که عقد نکاح جاری نشده جایز می داند.
گرچه ماده 1035 و معنای متبادر به ذهن از کلمه ی وعده ی ازدواج به معنای تعهد به انجام عقد نکاح است و این وعده یک پیشنهاد ساده نیست ، اما از آن جایی که حفظ سلامت خانواده و آزادی اراده توسط نامزدها از منظر قانون بسیار مهم است، زن و مرد تا آخرین لحظه در گرفتن تصمیم آزاد بوده و تعهد آنان به ازدواج با هم ارزش عقد اصلی نکاح را ندارد و الزامی هم برای آنان به وجود نمی آورد. چرا که از منظر قانون تنها عقد نکاح یک قرار مهم و الزام آور بوده وآثار آن نیز به تبع عقد اصلی از اهمیت برخوردار است . بنابراین نه تنها اعلام یک نامزدی ساده هیچ تعهد و التزامی برای زن و مرد ایجاد نمی کند ، بلکه تعهد صریح آنان نیز در این باره الزام آور نیست.
بنابراین قانون گذار به مرد و زن این امکان را داده است که تا آخرین لحظه ی قبل از عقد نکاح از تصمیم خود منصرف شوند و وعده ی ازدواج را بر هم زنند.
ادامه دارد...
نویسنده : ف/ هاشمی – مشاور حقوق خانواده تبیان
مقالات مرتبط :
اهمیت مشاوره برای انتخاب همسر ایده آل
گفت و گوی دختر و پسر قبل از ازدواج