ویژگی های یك قصه ی خوب

قصه و تأثیر آن در تربیت كودكان ( قسمت سوم )

در قسمت قبل به مطلب فواید قصه گویی و قصه ، ابزار مهم تربیتی پرداختیم اینك در ادامه می خوانیم...

هنر قصه گویی متأسفانه معمولاً مورد غفلت و فراموشی قرار می گیرد و حتی بیشتر معلمان  و والدین داستان گفتن را برای خود كاری حقیر و بی مقدار و برای كودكان وسیله ی اتلاف وقت می پندارند، غافل از این كه همین قصه گویی، علاوه بر فواید و ارزش های تربیتی بی شمار، به معلم كمك می كند كه میراث فرهنگی جامعه ی خود را به آیندگان انتقال دهد.

هنر قصه گویی

یك قصه گوی خوب نباید تمام حوادث را با عباراتی صریح و روشن بیان كند، بلكه بهتر است به اشاره از آن بگذرد تا كودك مجال تفكر و تخیل پیدا كند كه این خود برای كودكان و قصه گو نشاط آور است. پدر، مادر و معلم نباید قصه گویی را بیان و رفتاری ساده تصور كنند، بلكه این هنر نیاز به تمرین و ممارست دارد.

قصه گو بهتر است تمام داستان را قبلاً خوانده و مرور كرده باشد. كودكان به قصه هایی كه برایشان خوانده می شود توجه دارند، معنی و مفهوم آنها را درك می كنند و آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند.

ویژگی های یك قصه ی خوب

1-   در هر قصه، ماجرایی پیگیری می شود كه نقاط مجهولی دارد و می تواند حس كنجكاوی بچه ها را برانگیزد.

2-   پشت سر هم بودن و پیوستگی منطقی صحنه های قصه، كودك را سرگرم می كند و به ذهن او نظم منطقی می دهد.

3-   كودك به كمك قوه ی تخیل، خود را جایگزین یكی از شخصیت های قصه می كند و به این ترتیب شادمانی و لذت را نصیب خود می سازد.

4-   با خواندن قصه و بازگویی آنها نیروی بیان و تكلم كودك رشد می یابد و گنجینه ی لغات و اطلاعات وی غنی می شود.

5-   كودك از طریق قصه های مناسب با مشكلات و مسائل زندگی آشنا می شود و مهارت های اجتماعی بیشتری به دست می آورد.

6- قصه گویی، فاصله ی میان قدرت «خواندن» و قدرت «درك كردن» را در كودك پر می كند. به عبارت دیگر آن دسته از كودكان كه در دوره ی پیش از دبستان به قصه ها گوش داده اند و با صداها و واژه ها و معنای آنها به صورت شنیداری آشنا شده اند، در سنین مدرسه و با برخورد با شكل نوشتاری كلمات معنی آنها را سریع تر درك می كنند.

نقش كودكان دبستانی در فرایند قصه گویی

در برنامه ی قصه گویی ، مخاطب ها امكان دخالت و اعتراض دارند، قصه گو را به خودشان نزدیك می بینند و به خود اجازه می دهند كه وسط صحبت او بدوند و با گفتن خاطره یا سؤالی نظر خود را مطرح كنند یا چیزی را كه متوجه نشده اند دوباره بپرسند تا بهتر بفهمند. ناگفته پیداست كه این امكان، در پرورش استعدادها و قدرت خلاقیت بچه ها تأثیر زیادی دارد. به طور معمول بچه ها دوست دارند كه قصه های شنیده شده را دوباره بشنوند. بازگویی قصه های شنیده شده فایده های بسیاری دارد، زیرا علاوه بر پرورش قدرت حافظه، قدرت بیان بچه ها را نیز تقویت می كند. بازگو كردن قصه های شنیده شده مهم ترین تمرین در پرورش قدرت بیان و تكلم بچه ها است. كودكان طبیعتاً از شنیدن قصه لذت می برند، زیرا جریان یك زندگی ناشناخته و ماجرایی عجیب را در آن تعقیب و كشف می كنند.

دنیای كودك، دنیا قصه

كودكان در دنیای قصه بازی می كنند، با قصه ها می خوابند، بیدار می شوند و زندگی می كنند. شلوغ ترین بچه ها با آرامش به قصه ها گوش می دهند، از قصه ها می آموزند و عبرت می گیرند و حتی در عالم خواب نیز قصه ها را دنبال می كنند. اگر قصه گو با دنیای بچه ها آشنا باشد و منطق آنها را بپذیرد ، می تواند با بهره گیری از فنون قصه گویی، بذر تمام ارزش های بزرگ و كوچك اخلاقی و انسانی را در كودكان بكارد. چقدر خوب بود اگر در خانه و مدرسه برای پرورش نیكوتر، حتی آموزش بهتر درس ها به فن قصه گویی توجه بیشتری می شد و آموزش قصه گویی به مدرّسان و معلمان جزء برنامه های اصلی تربیت معلم قرار می گرفت.

ادامه دارد ...

در قسمت بعد به این مطالب می پردازیم : قصه گوی خوب كیست؟ چهره و حركات قصه گو ، چشم های قصه گو.