تبیان، دستیار زندگی
در بدنه رایانه شما اگر پردازنده مغز رایانه باشد، PSU یقینا قلب رایانه است. PSU واحد فراموش شده‌ای است که می‌تواند منبع بسیاری از مشکلات رایانه باشد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آشنایی با منابع تغذیه

خیلی از کابران رایانه‌های خود را ارتقاء می‌دهند. پردازنده‌های پر سرعت کارت‌های گرافیکی دوگانه و سیستم‌های Raid بکار می‌برند. اما منابع تغذیه جدید چه نقشی دارند؟ برای اکثریت کابران منابع تغذیه (PSU) جذابیتی ندارد و فقط در موارد خطر و خراب شدن به آنها توجه می‌کنند.

در بدنه رایانه شما اگر پردازنده(cpu) مغز رایانه باشد، PSU یقینا قلب رایانه است. PSU واحد فراموش شده‌ای است که می‌تواند منبع بسیاری از مشکلات رایانه باشد. جهت افزایش پایداری سیستم یک PSU خوب می‌تواند کارکرد بی‌صدا، Overclock بهتر و افزایش ظرفیت ارتقاء را به ارمغان بیاورد.

آشنایی با منابع تغذیه

چرا منبع تغذیه جدید؟

اگر دوست دارید که رایانه خود را بروزرسانی کنید، بخوبی می‌دانید که چقدر افزایش عملکرد با تعویض کارت گرافیکی و پردازنده‌های dual- cpre کسب خواهید کرد. درست است که در بسیاری از موارد محصولات جدید نسبت به محصولات قدیمی توان کمتری مصرف می‌نمایند ولی در ارتقاء سرعت عملکرد، در هر تکنولوژی که بکار رفته باشد، معمولاً نیاز به توان بیشتری خواهیم داشت.

با رشد و پیشرفت رایانه‌ها، منابع تغذیه نیز پیشرفت کرده‌اند.

در حقیقت اگر مادربورد خود را ارتقاء می‌دهید بایستی منبع تغذیه جدیدی خریداری نمایید. چونکه مدل قدیمی منبع تغذیه ممکن است کانکتور مربوطه را نداشته باشد یا حتی اگر کانکتور مربوطه را داشته باشد احتمال دارد مناسب آن مدل مادربورد نباشد. در بخش «آزمایش عملکرد منابع تغذیه» چگونگی آزمایش‌های اولیه را توضیح خواهیم داد. هنگام انتخاب منبع تغذیه جدید برخی موارد کلیدی وجود دارد که بایستی به آن توجه کنید از قبیل:

- توان کل موجود

- توان موجود برای هر یک از قطعات

- تعداد و نوع کانکتورهای موجود

- مقدار نویز (اغتشاش) تولیدی توسط منبع تغذیه

- میزان مصرف منبع تغذیه (اگر به قبض برق اهمیت می‌دهید)

- قیمت منبع تغذیه

برآورد نیازمندی‌های توان مصرفی

با وجود تنوع زیادی که در قطعات تشکیل دهنده یک رایانه وجود دارد، تهیه یک لیست کامل از مصرف هر یک از قطعات تقریبا غیرممکن است. در دفترچه محصولات به ندرت جواب واضحی برای سوال «این قطعه چقدر توان مصرف می‌کند؟» وجود دارد.

توان مصرفی (وات)
300- 65CPU
15- 10هارد دیسک
تا 140 به ازای هر کارتکارت‌های گرافیک
10- 5درایو نوری
10- 5حافظه در هر اسلات

پردازنده‌ها

Intel و AMD مصرف توان پردازنده‌ها را مستقیما اعلام نمی‌کنند. در عوض آنها «طرح دمایی توان» یا TDP (Thermal Design Power) را اعلام می‌نمایند و جهت پیچیده کردن اوضاع، آنها نمودارها را به یک روش واحد محاسبه نمی‌کنند.

TDP مقداری است که میزان تولید دمای پردازنده را تحت عملیات (load) نشان می‌دهد. این مقدار به شما کمک می‌کند که سیستم سرمایش مناسبی برای پردازنده‌ها انتخاب کنید.

مقادیر TDP نمونه از 62 وات در AMD Sempron شروع شده و به 130 وات در پردازنده دو هسته‌ای Pentium Extreme Edition می‌رسد پردازنده‌های Overclock شده بیش از 300 وات نیاز خواهند داشت. جزئیات بیشتر را در سایت‌های Intel و AMD می‌توانید پیدا کنید.

چنانچه با رایانه خود دچار مشکل هستید مخصوصا خاموش شدن‌های ناگهانی یا گرمای ایجاد شده بعد از نصب قطعه جدید، در آن صورت PSU می‌تواند دخیل باشد.

کارت‌های گرافیکی

برخی از کارت‌های گرافیکی مانند سری Quadro مربوط به Nvidia مقدار توان مصرفی خود را بیان می‌کنند. این مقادیر از 105 وات تا 126 وات برای هر کارت گرافیکی متغیر است. ATI و Nvidia منابع تغذیه‌ای که مورد تایید آنها می‌باشد را جهت استفاده در سیستم‌های GPU SLI – dual و Crossfire مشخص کرده‌اند.

جزییات و آزمایش‌ها به چه معنایی می‌باشند؟

تمامی منابع تغذیه دارای رتبه‌بندی بر حسب وات می‌باشند. آنچه مشخص است هر چه میزان وات منبع تغذیه بیشتر باشد قطعات بیشتری را داخل رایانه پشتیبانی خواهد کرد. اما با اینکه این قاعده نکته مفیدی می‌باشد ولی کل داستان به اینجا ختم نمی‌شود.

اغلب منابع تغذیه جدید دارای جدول پیچیده‌ای هستند . توان کل منبع تغذیه در قسمت Total Power بیان می‌شود. اما  مقادیر متعدد دیگری وجود دارند که جهت کارکرد روان رایانه حیاتی می‌باشند.  یک منبع تغذیه جدید دارای چندین rail (مدارهای جدا کننده برق) می‌باشد که هر کدام دارای ولتاژهای مختلف برای قطعات مختلف در رایانه می‌باشند. که معمولا 3.3  ولت، 5ولت و 12 ولت هستند. هر یک از قطعات به توان‌های مختلفی نیاز دارند و ممکن است نیازهای متفاوتی را در تمامی یا بعضی از rail ها ایجاد کند.

هارد دیسک‌ها، CPU های جدید، درایوهای نوری و کارت‌های گرافیکی PCI Express همگی 12 ولت برق نیاز دارند اغلب PSU های قدرتمند حاوی rail های 12 ولتی چند گانه و مختص هستند که امکان توزیع توان مساوی را مابین تمامی این قطعات مهیا می‌کنند. یک rail پنج ولت اضافه Standby نیز جهت قادر ساختن برخی قطعات جهت فعالیت در زمان خاموش بودن رایانه وجود دارد.

راندمان

معمولا بر حسب درصد بیان می‌شود. راندمان یک PSU بیانگر مقدار توان مصرف شده‌ای است که توسط PSU تبدیل به توان مفید برای قطعات درون رایانه شده است. یک PSU با راندمان 90درصد که 500 وات مصرف می‌کند 450 وات به رایانه‌ ارائه می‌دهد. 50 وات از بین رفته به صورت گرما تلف می‌شود که بایستی توسط فن یا سایر سیستم‌های سرمایشی خارج شود. شما بایستی بدنبال منابع تغذیه با راندمان 80 به بالا باشید.

 منابع تغذیه

نویز و سرمایش

گرچه PSU گرما ایجاد می‌کند ولی نقش اصلی در سرمایش داخل رایانه ایفا می‌کند. اغلب دارای چند فن می‌باشد که هوای گرم را از داخل کیس به خارج آن هدایت می‌کنند به این ترتیب هم خود منبع تغذیه و هم داخل کیس خنک می‌شوند.

فن‌ها بیشترین عامل تولید نویز می‌باشند و فن‌های PSU طوری طراحی می‌شوند که کمترین نویز را تولید کنند. هر چقدر که دما بالا‌تر برود سرعت چرخش را نویز تولیدی نیز افزایش می‌یابد. اگر راندمان منبع تغذیه به حد کافی بالا باشد، احتمال دارد فن‌های خود را خاموش کند و فقط توسط heat sink داخلی خود در مواردی که بار زیادی ندارد، کار کند. این چنین منابع تغذیه بنام «نیمه – بدون فن» معروف هستند و نویز PSU را بطور مجازی به صفر می‌رساند. اگر سیستم خود را ارتقاء می‌دهید یا سیستم جدیدی را می‌خواهید تهیه کنید. بخاطر داشته یاشید که منبع تغذیه در گوشه کیس یکی از مهمترین قطعات درون سیستم می‌باشد.

آزمایش عملکرد منبع تغذیه

تست کردن PSU خودتان راحت نخواهد بود. گرچه اگر به مشکل دار بودن منبع تغذیه خود مشکوک هستید مراحلی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید. مادربوردهای جدید ولتاژهای هر یک از rail ها را در Bios نشان می‌دهند. می‌توان این مقادیر را توسط نرم افزار مشاهده کرد و آنها را کنترل نمود. این نتایج هنگامی که سیستم در حالت بیکاری باشد اغلب بدون مشکل خواهند بود اما تحریک نمودن قطعات کامپیوتر بطور همزمان، PSU را تحت بار سنگینی قرار خواهد داد. احتمالا افت ولتاژ را تحت بار خواهید داشت. بسیاری از مادربوردهای جدید دارای نرم افزارمانیتورینگ بوده و از آن هنگام اجرای عملیات سنگینی همانند بازی‌های سه بعدی و disk defregmenter ها می‌توان استفاده کرد و میزان توان مصرفی که منبع تغذیه به قطعات ارائه می‌نماید را مشاهده کرد. اگر هیچ نرم افزاری وجود نداشت می‌توان از برنامه‌های کاربردی مجانی استفاده کرد.  برنامه کاربردی Speed fan یکی از این نرم‌افزارها می‌باشد. برای دانلود این برنامه اینجا کلیک کنید. می‌توانید برای آشنایی بیشتر با این نرم افزار به سایت http://www.almico.com/speedfan.php مراجعه نمایید. این نرم افزارها برای کاربران مبتدی مناسب نیستند و اگر بدرستی از آنها استفاده نشود می‌تواند به سخت افزار آسیب رسانده و رایانه را دچار مشکل نمایند. در هر صورت پیشنهاد می‌شود از ابزارهایی که توسط تولید‌کننده مادربورد ارائه می‌شود، استفاده کنید.

مترجم: رامین اصغری

مطالب مرتبط:

به خاطر یک تصویر خوب

كارت گرافیكی و AGP چیست؟

SATA و IDE چه هستند؟